صبحانه گران است؟ خُب نخورید!

پیشنهاد روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال به مردم آمریکا که از تورم شدید در قیمت تخم‌مرغ و دیگر اقلام اساسی صبحانه رنج می‌برند، این است: صبحانه نخورید!

آروا مهداوی" از روزنامه گاردین در مطلبی به پیشنهاد وال استریت ژورنال به مردم آمریکا برای حذف وعده صبحانه واکنش نشان داده است: «بیایید روزی فقط دو وعده بخوریم»؛ این شعار کره‌شمالی در قحطی دهه ۱۹۹۰ بود، شعاری که با هیجان زیاد از شهروندان فقرزده این کشور می‌خواست کمتر بخورند! حالا چند دهه بعد، روزنامه وال استریت ژورنال همین نسخه را به مردم آمریکا پیشنهاد کرده که با تورم دست‌وپنجه نرم می‌کنند:

«بی‌خیال صبحانه شوید تا پول ذخیره کنید». این روزنامه گزارشی را با این تیتر منتشر کرده که در آن به تورم اقلام صبحانه از جمله تخم مرغ پرداخته است. اما به نظرم این نشریه در گزارش خود خویشتنداری به خرج داده است! می‌توان گام بعدی را اندکی بلندتر برداشت و پرسش‌های به مراتب دشوارتری مطرح کرد، نه؟! مثلا: «آهای مفلس‌ها، تا حالا امتحان کرده‌اید که آیا می‌شود با کرم‌خواری زنده ماند یا نه؟» و یا «شاید بهتر باشد همه فقرا در کانال‌های زیرزمینی فاضلاب زندگی کنند تا مبادا اسباب زحمت ثروتمندان شوند»!

اگر یک تیتر وال استریت ژورنال - که به روشنی برای تحریک مردم نوشته شده - شما را عصبانی کند، انرژی خود را تلف کرده‌اید، مخصوصا که بدون صبحانه و با شکم خالی اصلا انرژی اضافه‌ای ندارید که بخواهید به هدر بدهید. اما مشکل اصلی و تنها دلیل اینکه این تیتر ارزش پرداختن به آن را دارد، این است که این گزارش صرفا برای جذب مخاطب نوشته نشده، بلکه چکیده خوبی از وضعیت اقتصادی ما در آمریکاست.

نظام سرمایه‌داری فعلی ما در آمریکا از فقرا می‌خواهد که با کمتر از این‌ها روزگار بگذرانند و در مقابل، ثروتمندان ککشان هم نمی‌گزد. می‌گویند نمی‌توانیم برای کنترل تورم، مالیات ثروتمندان را افزایش دهیم، زیرا رشد اقتصادی را کاهش می‌دهد. البته که نه! برای آن بالانشین‌ها بهتر این است که مردم طبقات پایین کمی کمتر بخورند. راست می‌گویند؛ اصلا صبحانه می‌خواهیم چه کار؟!

بجز حذف صبحانه، به راه‌های دیگری که می‌توان پول ذخیره کرد فکر کرده‌اید؟ مثلا اینکه شرکت‌ها دست از گران‌فروشی بردارند! افزایش سرسام‌آور قیمت تخم‌مرغ در آمریکا دلایلی دارد و شیوع آنفلوآنزای پرندگان، یکی از این دلایل است؛ اما حرص و طمع شرکت‌ها هم در این افزایش قیمت نقش دارد. "فارم اکشن"، یک سازمان مدافع حقوق مزرعه‌داران، اخیرا تولیدکنندگان تخم‌مرغ را متهم کرد که می‌کوشند با اغراق در میزان تاثیر آنفلوآنزای پرندگان بر کسب‌وکار خود، قیمت‌ها را بیش از حد افزایش داده و سود‌های هنگفت به جیب بزنند.

بنیانگذار این سازمان اعلام کرد: میانگین قیمت تخم‌مرغ در یک سال گذشته سه برابر شده است. شرکت‌های بزرگ تولید تخم‌مرغ تورم بالا و آنفلوانزای پرندگان را مسبب این افزایش می‌دانند، اما اگر آن‌ها واقعا قیمت‌ها را تنها در حد جبران خسارات خود بالا برده‌اند، پس حاشیه سود پنج برابری‌شان از کجا آمده است؟

این سوال بسیار به‌جایی است و جای تعجب است که وال استریت ژورنال در گزارش حذف صبحانه‌اش به آن اشاره‌ای نکرده است. در این گزارش دلیل افزایش قیمت اقلام اساسی صبحانه چنین ذکر شده است: «آب‌وهوای بد و شیوع بیماری‌ها و همچنین تبعات ادامه‌دار جنگ اوکراین». درک اینکه چرا این روزنامه به زیاده‌خواهی شرکت‌های تولیدکننده نپرداخته، دشوار است. اما شاید بی‌ارتباط نباشد که خوانندگان این روزنامه، در واقع همان زیاده‌خواهانی هستند که بنای افزایش قیمت‌ها را گذاشته‌اند.

گفتنی است که در این روزها، که اکثر مردم از تورم رنج می‌برند، مرغ‌داری‌ها تنها کسب‌وکار‌هایی نیستند که سود‌های هنگفتی به جیب می‌زنند. در سال گذشته پنج شرکت برتر نفت و گاز غربی روی هم رفته ۲۰۰ میلیارد دلار سود کسب کردند. شرکت نفت و گاز «شِل پی‌ال‌سی» سال گذشته ۳۹.۹ میلیارد دلار سود به دست آورد که در تاریخ ۱۱۵ ساله فعالیت این شرکت بی‌سابقه است.

در عین حال، نیاز به یادآوری نیست که هزینه‌های انرژی برای مصرف‌کنندگان سر به فلک گذاشته و این روز‌ها باید تمام دار و ندارتان را خرج گرم کردن خانه‌هایتان کنید. این شرکت‌ها این پول‌ها را چه می‌کنند؟ آن‌ها را در طرح‌های بازخرید سهام بین سهامداران خود تقسیم می‌کنند. همین حالا که شما باید بین سیر کردن شکم و گرم کردن خانه‌تان یکی را انتخاب کنید، شرکت‌های نفتی سود‌های گزافی را به جیب سهامدارانشان می‌ریزند. امید دارم که اگر حالا در خانه سردتان به خود می‌لرزید و این گزارش را می‌خوانید، اندک گرمایی در قلبتان پدیدار شود.