علائم و نشانه‌های مسمویت با مونوکسید کربن + راهکار‌های درمان

مسمومیت با مونوکسید کربن یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌هایی است که در فصل زمستان اتفاق می‌افتد. این مسمومیت در صورت اطلاع دیرهنگام و یا عدم انجام راهکار‌های درمان فوری، می‌تواند منجر به فوت شخص شده و یا مشکلات جدی دیگر را به وجود آورد.

از این رو به آن قاتل خاموش نیز گفته می‌شود. برای جلوگیری از بروزچنین مشکلاتی باید با این گاز، علائم وجود آن در منزل و اقدامات لازم در صورت بروز مسمومیت آشنا باشید. با ما همراه شوید تا با اطلاعات ضروری در این باره بیشتر آشنا شوید.

گاز مونوکسید کربن چیست؟

مونوکسید کربن یک گاز بی رنگ و بی بو است که به قاتل پنهان یا خاموش معروف است. این گاز از وسایل گازسوز، اجاق ها، دستگاه‌های حرارتی و یا سوزاندن زغال و چوب ایجاد می‌شود. از آن جا که این گاز بسیار سبک‌تر از هوا است، به سرعت در فضا منتشر شده و در تمامی محیط پخش می‌شود.

گاز مونوکسید کربن میل زیادی به ترکیب شدن با هموگلوبین دارد، در نتیجه از رسیدن اکسیژن به بافت‌های بدن جلوگیری کرده و می‌تواند منجر به مسمومیت و در نهایت خفگی شود؛ بنابراین اگر این گاز در یک فضای بدون تهویه و بسته منتشر شود، بسیار خطرناک خواهد بود.

روش تشخیص مونوکسید کربن

همان طور که در بالا نیز اشاره شد، این گاز بی رنگ و بو می‌تواند به صورت خاموش منجر به ایجاد مسمومیت در شما شود. تشخیص نشتی این گاز شاید کمی سخت باشد، اما توجه به برخی علائم می‌تواند به شما در انجام اقدامات پیشگیرانه کمک کند.

• در صورتی که لکه‌های زرد یا سیاه اطراف بویلر، شعله پخش کن و دیوار‌های نزدیک به بخاری، مشاهده کردید، احتمال نشتی گاز مونوکسید کربن و شل بودن اتصالات وجود دارد.

• شعله گاز در صورتی که به خوبی بسوزد، همه چیز تحت کنترل است. اگر متوجه این مسئله شدید که شعله گاز زرد رنگ یا نارنجی رنگ است، بهتر است تهویه گاز خروجی را چک کنید.

• وجود قطرات آب در قسمت‌های داخلی پنجره‌ها می‌تواند به این معنا باشد که هوا به درستی خارج نشده و در هوای خانه CO وجود دارد.

• اگر شمعک آب گرمکن روشن نشده و یا سوسو می‌زند، احتمالا گاز مونوکسید کربن در اطراف آن جمع شده است.

• بوی گوگرد و تخم مرغ گندیده در خانه نشانه پخش شدن گاز مونوکسید کربن در خانه است.

• صدای فیس فیس در اطراف لوله گاز نیز نشان دهنده این مسئله است که این گاز به خوبی از لوله خارج نمی‌شود.

• ایجاد ابر یا گرد سفید نزدیک لوله گاز نیز نشان دهنده وجود CO در فضای بسته است.

علائم مسمومیت با مونوکسید کربن

برای آن که بتوانید از مسمومیت مونوکسید کربن جلوگیری کنید، هیچ چیز مهم‌تر و کاربردی‌تر از روش‌های تشخیص آن در محیط نخواهد بود. نشانه‌های اولیه حضور CO در فضای بسته علائمی شبیه به آنفولانزا بدون تب دارد. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 خمیازه کشیدن بیش از اندازه
 خواب آلودگی
 ضعف و بی حالی
 گیجی، تهوع و استفراغ
 سردرد شدید
 احساس نبض در قسمت شقیقه
 پرش‌های عضلانی و اختلال حرکتی
 افزایش فشار خون
 کاهش دید و گشاد شدن مردمک چشم
 رنگ پریدگی دور لب‌ها و یا صورتی شدن آن
 قطع تنفس
 سفتی عضلات به خصوص در قسمت فک

بسیاری از افراد این علائم را جدی نگرفته و کاری برای تهویه هوا و یا بررسی علائم نشتی گاز انجام نمی‌دهند. از این رو به تدریج مسمومیت در آن‌ها شدیدتر می‌شود. باید بدانید که میل ترکیب شدن CO با هموگلوبین ۲۵۰ بار بیشتر از میل ترکیب اکسیژن با هموگلوبین است، از این رو در زمان کوتاهی بعد از ایجاد علائم، این گاز می‌تواند منجر به خفگی شود.

پیشگیری از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن

نشتی مونوکسید کربن در فضای بسته علت اصلی مسمومیت با این گاز است. برای جلوگیری از بروز این مشکل باید بتوانید اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهید. در مرحله اول بهتر است با کمک گرفتن از متخصصان، بهترین و امن‌ترین روش گرمایش خانه را انتخاب کنید.
در صورتی که از بخاری گازی و یا دیگر وسایل گاز سوز استفاده می‌کنید، حتما فضای تهویه خانه را چک کرده و فضای اتاق را کاملا بسته نگه ندارید. برای نصب وسایل گازسوز حتما از افراد حرفه‌ای کمک بگیرید. به جنس بدنه و کلاهک و استاندارد بودن آن‌ها نیز باید توجه کافی داشته باشید. ‌

می‌توانید به صورت روزانه اتصالات وسایل گازی مانند لوله‌ها را چک کنید. برای مثال لوله آن را دست بزنید؛ اگر لوله دمای پایینی داشته باشد، به این معناست که گاز CO تهویه مناسبی ندارد و حتما باید آن را اصلاح کنید. باد و باران و یا طوفان‌های شدید یا حتی ساختن لانه پرندگان روی لوله گاز نیز می‌تواند منجر به مسدود شدن آن شود. از این رو در این موارد حتما لوله را بررسی کنید.

اقدامات اولیه و خانگی بعد از مسمومیت با مونوکسید کربن

بعد از آن که متوجه نشتی گاز در فضای بسته شدید، در ابتدا در و پنجره باز کرده تا هوای تازه جریان پیدا کند. شیر گاز یا وسیله حرارتی را ببندید و آن را خاموش کنید. سپس بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

 اگر مسمومیت شما شدید نیست و یا فرد دیگری دچار مسمومیت شده، یک حوله مرطوب را جلوی دهانتان گرفته و با استفاده از حوله مرطوب دیگر هوای داخل را به سمت پنجره‌های باز هدایت کنید.

 فرد مسموم را روی زمین بخوابانید تا راه تنفسی او بسته نشود. حتما علائم حیاتی مانند ضربان قلب، سطح هوشیاری، واکنش مردمک چشم و قدرت حرکتی را بررسی کرده و پس از حضور کارشناسان اورژانس علائم را به آن‌ها اطلاع دهید.

 در صورتی که مسمومیت شدید بوده و گاز مونوکسید در فضا زیاد است، محیط را ترک کرده و در فضای باز یا فضای دیگر قرار بگیرید.

 یقه لباس، کمربند و دیگر قسمت‌های تنگ لباس فرد مسموم را باز کنید و در صورتی که فرد از نظر تنفس دچار مشکل جدی است، به او تنفس دهان به دهان بدهید.

درمان مسمومیت با مونوکسید کربن

در صورتی که در آزمایش خون شما میزان کربوکسی هموگلوبین ۳۰ درصد یا بیشتر باشد، میزان مسمومیت با گاز مونوکسید کربن شدید است. پس از مراجعه به بیمارستان، درمان مسمومیت با مونوکسید کربن اکسیژن رسانی است. در این روش اکسیژن ۱۰۰ درصد از طریق ماسک به بدن فرد وارد می‌شود.

لازم به ذکر است که اکسیژن در هوای طبیعی ۲۱ درصد است. این روش درمان تا زمانی که سطح کربوکسی هموگلوبین به ۱۰ درصد برسد، ادامه پیدا خواهد کرد. همچنین بعد از ترخیص از بیمارستان، فرد با توجه به شدت مسمومیت نیاز به یک دوره ریکاوری و استراحت یک تا چند روزه خواهد داشت.

عوارض شدید مسمومیت با گاز مونوکسید کربن

مسمومیت شدید با این گاز در صورتی که منجر به مرگ شخص نشود، می‌تواند بروز مواردی مانند آسیب مغزی، از دست رفتن هوشیاری، آسیب به جنین، مشکلات قلبی و ... را به دنبال داشته باشد.

بروز مشکلات ناشی از نشت مونوکسید کربن در صنعت

نشت مونوکسید کربن نه تنها در خانه و محیط کار، بلکه در صنایع مرتبط نیز می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود. از این رو کار‌هایی مانند تست سیلندر‌ها و یا آزمون‌های دوره‌ای از جمله اقدامات پیشگیرانه‌ای است که باید توسط متخصصان انجام شود.

شرکت پارس هوای البرز یکی از شرکت‌های فعال در زمینه تهیه، تولید و توزیع انواع گاز‌های صنعتی، طبی و آزمایشگاهی، تست سیلندر‌های گاز فولادی بدون درز، بررسی و آزمون‌های دوره‌ای است که می‌توانید روی دانش فنی و تجربیات آن‌ها حساب کرده و از آن‌ها کمک بگیرید.