شکستن قولنج باعث آرتروز می‌شود؟

شکستن قولنج یا اصطلاحاً ترکاندن حباب مفاصل، پدیده و موضوعی است که ابهامات زیادی در مورد آن وجود دارد و هنوز اطلاعات دقیقی در مورد آن به دست نیامده است. تئوری‌های زیادی وجود دارد که چرا مفاصل صدا می‌کنند، اما علت دقیق آن معلوم نیست.

به‌طورکلی، صدا دادن بدون درد مفاصل چیز بد و مضری نیست؛ اما عقل عمومی می‌گوید شکستن عمدی و مکرر قولنج مفاصل می‌تواند دردسرساز شود، خصوصاً اگر ایجاد درد کند (بعلاوه اینکه شنیدن صدای شکستن قولنج برای خیلی‌ها آزاردهنده است!).

مطالعات علمی نشان نداده‌اند که شکستن قولنج مفاصل مضر یا مفید است، خصوصاً ثابت نشده که شکستن حباب بند انگشتان باعث آرتروز می‌شود. مفاصل ما حاوی یک کیسه مایع به نام مایع سینوویال هستند که در مفاصل سینوویال ما یافت می‌شود، نوعی از مفاصل که در آن استخوان‌ها به هم ساییده می‌شوند مثل زانوها، شانه‌ها و ران. این مایع از استخوان‌ها در برابر ساییدگی در برابر یکدیگر محافظت می‌کند که باعث آسیب پایدار می‌شود. علاوه بر این، حاوی گاز‌های اکسیژن، نیتروژن و دی‌اکسیدکربن است. هنگامی که به اصطلاح بند انگشتان خود را می‌شکنید، صدایی که می‌شنوید حباب‌های گازی است که از مایع سینوویال خارج می‌شوند.

در واقع قولنج یا حباب مفصل می‌تواند حاصل فشار منفی باشد که نیتروژن را موقتاً به مفصل می‌کشد و این اتفاق بدی نیست. اگر تاندون‌ها در مسیر لغزیدن خود روی مفاصل دچار یک عدم تعادل جزئی شوند نیز صدای شکستن قولنج از مفاصل شنیده خواهد شد. این اتفاق می‌تواند ناشی از بالارفتن سن و تغییر حجم و رفتار عضله باشد. اگر شکستن قولنج با درد همراه باشد پس احتمالاً یک ناهنجاری در ساختار‌های مفاصل وجود دارد، مثلاً شل‌شدن غضروف یا رباط آسیب‌دیده. برخی از بیمارانی که آرتروز، بورسیت یا تاندونیت دارند به دلیل تورم بافت‌ها متوجه صدای شکستن قولنج مفاصل می‌شوند.

عوارض شکستن قولنج مفاصل

برخلاف باور رایج، شکستن قولنج مفاصل انگشت منجر به آرتروز نمی‌شود؛ اما این پتانسیل را دارد که اگر زیاد انجامش دهید یا با فشار زیادی قولنج بشکنید به دست‌هایتان آسیب بزند.

دررفتگی انگشت

مفاصل بند انگشتان جایی هستند که انگشت‌ها با قسمت‌های دیگر دست مرتبط می‌شوند. هرچند این مفاصل بسیار محکم‌اند، اما باز هم این احتمال وجود دارد که وقتی تحت‌فشار بیرونی قرار می‌گیرند از جای خود خارج شوند و اصطلاحاً در بروند. معمولاً انگشت‌های اشاره و انگشت‌های کوچک دچار این حادثه می‌شوند.

پیچ‌خوردگی رباط‌ها

رباط‌ها بافت‌هایی هستند که استخوان‌ها را به مفاصل ربط می‌دهند. پیچ‌خوردگی رباط زمانی روی می‌دهد که رباط‌های حامی بیش از حد کشیده شوند، آسیب ببینند یا دچار هر نوع ترومای دیگری شوند. وقتی رباط انگشت دستتان پیچ می‌خورد ممکن است احساس کشیدگی کنید و صدای شکستن قولنج بشنوید.

شکستن قولنج مفاصل؛ خطری برای بعضی از افراد

هرچند برای بیشتر افراد شکستن قولنج مفاصل تقریباً خطری ندارد؛ اما عده‌ای از افراد بیشتر احتمال دارد در اثر شکستن قولنج مفاصل در معرض خطر قرار بگیرند. شکستن قولنج مفاصل ستون فقرات و گردن می‌تواند در مواردی نادر، باعث مشکلاتی جدی شود، مثلاً به دیسک‌های بین مهره‌ای ستون فقرات آسیب بزند، به نخاع آسیب وارد کند یا باعث آسیب‌دیدگی رگ‌هایی شود که بین استخوان‌های گردن و مغز وجود دارند.

پزشکان و کارشناسان می‌گویند افرادی که سابقهٔ سکته مغزی دارند، آسیبی در ناحیه گردن دارند یا مشکلاتی مربوط به رگ‌های خونی دارند و یا کسانی که دارو‌های رقیق‌کنندهٔ خون مصرف می‌کنند و همچنین افرادی که آرتروز دارند باید از شکستن قولنج مفاصل خود در ناحیه گردن و کمر اجتناب کنند.

باور‌های درست و نادرست در مورد شکستن قولنج مفاصل
واقعیت: طبیعی است که مفاصل صدا کنند

مفصل جایی است که دو استخوان به هم می‌رسند. به‌طورکلی فضایی در مفصل وجود دارد که اجازه می‌دهد با حرکات بدن، استخوان‌ها روی‌هم راحت بلغزند. در این فضا غضروف وجود دارد که پوششی نرم روی انتهای استخوان‌هاست و مایع مفصلی که به‌عنوان روان‌کننده عمل می‌کند. در مفصل حباب‌های هوا نیز وجود دارند.

محققان روی مکانیسم‌های متعدد صدای مفاصل مطالعه کرده‌اند و در مشاهدات خود دریافته‌اند مفصلی که قولنج آن شکسته شده تقریباً تا بیست دقیقهٔ بعد دوباره قولنج نمی‌شکند. مطالعات گسترده‌تر نشان داده‌اند صدای حاصل از شکسته‌شدن قولنج ممکن است ناشی از گیرافتادن حباب‌ها در درون مفصل باشد.

یک علت دیگر برای صدای قولنج هم می‌تواند ناشی از تاندون‌هایی باشد که عضله را به استخوان مرتبط می‌کنند. آناتومی هرکسی متفاوت است، بنابراین عده‌ای ممکن است استخوان‌هایی داشته باشند که کمی بیشتر بیرون‌زدگی دارند و وقتی تاندون‌ها روی این قسمت‌های برآمده حرکت می‌کنند، صدا ایجاد می‌کنند.

باور نادرست: شکستن قولنج بند انگشتان باعث آرتروز می‌شود

این باور بسیار رایج است که شکستن قولنج انگشتان باعث آرتروز می‌شود؛ اما هیچ پشتوانهٔ علمی برای این باور وجود ندارد. مطالعات تاکنون نشان داده‌اند کسانی که عادت به شکستن قولنج انگشتان دارند به اندازهٔ افرادی که چنین کاری نمی‌کنند ممکن است به آرتروز دچار شوند.

واقعیت: مفاصل ممکن است با بالارفتن سن بیشتر صدا بدهند

با افزایش سن غضروف‌های بین مفاصل تحلیل می‌روند و آرتروز ایجاد می‌شود. برخی از افراد به دلیل فاکتور‌های ژنتیکی زودتر دچار آرتروز می‌شوند؛ اما این اتفاق دیریازود برای هرکسی می‌افتد. با ازبین‌رفتن غضروف، استخوان‌ها روی‌هم سابیده می‌شوند و درد و تورم و صدای سابیدگی تولید می‌شود. این صدا با صدای شکستن قولنج کمی متفاوت است.

واقعیت: اگر شکستن قولنج مفاصلتان با درد یا تورم همراه است به پزشک مراجعه کنید

بعضی از افراد با شکستن قولنج مفاصل خود احساس خوب و راحتی می‌کنند. اگر این کار برای شما هم چنین است پس اشکالی ندارد؛ اما اگر باعث درد و تورم می‌شود پس حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.

منبع: تبیان