صعود غیر هیجانی شاخص

قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه دادند و شاخص کل بورس با ثبت رشد ۶/ ۱درصدی در روز گذشته بیشترین مقدار خود از ۲۵مرداد سال۹۹ را تجربه کرد. همچنین نماگر هموزن نیز با ثبت بازدهی مثبت در روز گذشته به رقم ۵۳۹هزار واحد رسید که یک رکورد تاریخی به حساب می‌آید. البته خروج پول حقیقی از گردونه معاملات سهام نیز همچنان تداوم داشت.

نسیم دل انگیز افزایش قیمت‌ها همچنان در حوالی بورس تهران در حال وزیدن است. بیش از ۳۰ ماه از آخرین زمانی‌که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای بر فراز قله مرتفع و تاریخی ۲‌میلیون و ۱۰۰‌هزار‌واحدی ایستاده بود، می‌گذرد و در این مدت، سریال متنوعی از عوامل منفی بورس تهران را از دستیابی مجدد به این محدوده تاریخی دور کرد.

هربار که بازار متاثر از سلسله محرک‌های مثبتی قصد داشت روز‌های شیرینی را برای سرمایه گذاران به ارمغان آورد، با مشایعت طیف متنوعی از موانع صعود قیمت‌ها در بازار سهام، در مسیر نزولی قرار گرفت. در این ۳۰ ماه اکثر افرادی که لقب تازه واردان به بازار را یدک می‌کشیدند، به دلیل تداوم رکود و رخوت در معاملات، عطای بازار سهام را به لقای آن بخشیدند و سعی کردند بخت و اقبال خود را در سایر بازار‌های موازی امتحان کنند.

بازار از دریچه شاخص‌ها

شاخص‌کل بورس تهران در معاملات روز سه شنبه با افزایش ۲۹‌هزار‌واحدی خود را به محدوده یک‌میلیون و ۸۳۸‌هزار‌واحدی رساند. دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای با ثبت رشد ۶۱/ ۱‌درصدی در روز گذشته خود را به سطحی رساند که از ۲۵‌مرداد ۹۹ به بعد هرگز موفق به رسیدن به آن نشده بود. نماگر هم وزن نیز پس از شکستن سقف تاریخی خود در روز‌های قبل به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه داد و با ثبت رشد ۸۱/ ۰‌درصدی خود را به سطح ۵۳۹ هزار‌واحدی رساند.

شاخص‌کل فرابورس نیز در معاملات روز گذشته با افزایش ۳۲۶‌واحدی مواجه شد و در محدوده ۲۳‌هزار و ۴۰‌واحدی کار خود را به اتمام رساند. نماد‌های کگل، کچاد و فارس نیز به‌عنوان نماد‌هایی شناخته‌شدند که بیشترین تاثیر مثبت را بر روی شاخص‌کل داشتند. همچنین سه نماد وپاسار، فخوز و خودرو نیز سه نمادی بودند که بیشترین اثر منفی را بر روی نماگر اصلی بازار سهام داشتند.

تداوم خروج حقیقی‌ها

همان طور که در گزارش روز قبل «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان ثبات قیمت‌ها با چاشنی شناسایی سود نیز بدان پرداختیم، روند صعودی اخیر در بازار سهام موجب‌شده تا معامله‌گران و فعالان بازار سهام، همچنان به اصلاح پورتفوی معاملاتی و چینش مجدد سهم‌ها با توجه به شرایط فعلی اقدام کنند.

جریان جابه جایی و دست‌به‌دست شدن سهام بین خریداران و فروشندگان همچنان ادامه دارد و معامله‌گران با شناسایی سود در برخی سهم ها، نقدینگی را به سهم‌ها و صنایعی انتقال می‌دهند که به لحاظ قیمتی رشد کمی داشته‌اند یا چشم انداز افزایش قیمت را در آن‌ها می‌بینند. جدال خریداران و فروشندگان در معاملات دیروز سبب شد تا ۱۱۴‌میلیارد تومان پول از سوی حقیقی‌ها از بازار خارج شود تا برای سومین روز متوالی معاملاتی، سهامداران خرد در مقابله با سهامداران عمده و حقوقی بازار، خالص فروش بیشتری را به‌ثبت برسانند. ارزش معاملات خرد سهام نیز که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، موفق به‌ثبت رقم ۵‌هزار و ۷۶۵‌میلیارد‌تومان شد.

اسفند، ماه طلایی بازار سهام

تا پایان معاملات دیروز، شاخص‌کل بورس تهران بازدهی خود را در ماه اسفند به حوالی ۲۰‌درصد رساند تا به این‌ترتیب آخرین ماه سال، تبدیل به بهترین ماه بازار سهام بعد از تیر ۹۹ شود. در تیر سال‌۹۹، شاخص مذکور موفق به‌ثبت بازدهی ۵۱‌درصدی شده‌بود و پس از آن این شاخص هیچ‌وقت در ۳۱‌ماه بعدی نتوانست بازدهی معادل با بازدهی اسفند امسال کسب کند.

حال و روز خوب بورس تهران در این روزها، اما سبب شد تا آخرین ماه زمستان، لقب طلایی‌ترین ماه بازار را به خود تخصیص دهد. شاخص هم وزن نیز در ماه اسفند توانسته تا پایان دادوستد‌های روز قبل، بازدهی ماهانه خود در اسفند را دورقمی کند تا برای چهارمین بار در سال‌جاری شاهد ثبت بازدهی مثبت دورقمی در این نماگر باشیم. البته این شاخص بهترین عملکرد خود در سال‌۱۴۰۱ را در اولین ماه زمستان یعنی ماه دی تجربه کرد که نماگر یادشده توانست ۱/ ۱۸‌درصد افزایش ارتفاع داشته باشد.

معمولا در سال‌های قبل عواملی مانند تسویه‌اعتبارها، شناسایی سود شرکت‌های سرمایه‌گذاری و فروش حداکثری توسط بخشی از شرکت‌های حقوقی دولتی مانند تامین‌اجتماعی برای تامین منابع مالی آخر سال به‌عنوان عوامل بازدارنده صعود قیمت‌ها در بازار سهام در اسفند از سوی برخی کارشناسان عنوان می‌شد، اما در معاملات ماه‌جاری تاکنون، تب داغ خرید سهام با چاشنی حفظ ارزش پول و جدال با تورم، مجال قدرت نمایی به هیچ‌یک از عوامل یادشده را نداد تا اسفند تبدیل به یکی از سبزترین ماه‌های بازار سرمایه بعد از ریزش سال‌۹۹ شود.
استقبال از شاخص ساز‌ها

در این روز‌های بورس تهران، استقبال بیشتر از نماد‌های بزرگ و باارزش بازار بالاتر به‌وضوح قابل‌تشخیص است. می‌توان برای سناریوی فعلی رخ داده، دو عامل اصلی را درنظر گرفت.

اول اینکه با مقایسه بازدهی شاخص‌کل بورس و نماگر هم وزن شاهد عقب ماندگی بزرگان بازار در قیاس با کوچک‌تر‌ها در ثبت بازدهی هستیم، به‌گونه‌ای‌که نماگر هم وزن متاثر از کلیه نماد‌های بازار و به‌خصوص کوچک‌تر‌های بازار شاهد رشد ۵۵‌درصدی از ابتدای سال بوده‌است، درحالی‌که بازدهی شاخص کل از ابتدای امسال تا پایان معاملات دیروز، ۳۴‌درصد بوده‌است، از این‌رو جاماندگی قیمتی در نماد‌های بزرگ بازار نسبت به نماد‌های کوچک را می‌توان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایلی که سبب‌شده در روز‌های اخیر جریان تقاضا به سمت نماد‌های بزرگ متمایل شود، تلقی کرد.

از طرفی رشد‌های افسارگسیخته اسکناس آمریکایی در بازار غیررسمی را نیز می‌توان به‌عنوان دومین محرکی محسوب کرد که سبب‌شده در اسفند ماه شاخص‌ساز‌ها از اقبال بیشتری نسبت به کوچک‌تر‌ها روبه رو شوند. از آنجا که اکثر نماد‌های دلاری بازار در گروه‌هایی مانند فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و استخراج کانه‌های فلزی قرار دارند و اغلب نماد‌های شاخص ساز نیز در این گروه‌ها جای گرفته اند، رشد قیمت دلار سبب‌شده نماد‌های دلاری این گروه‌ها که بر روی شاخص‌کل تاثیر بیشتری دارند، با جهش قیمتی مواجه شوند و این موضوع خود را در بازدهی‌های بیشتر شاخص‌کل نسبت به شاخص هم‌وزن در روز‌های اخیر نشان می‌دهد.

گفتنی است که در ۱۰‌روز معاملاتی اخیر شاخص‌کل در مقیاس روزانه که بازار با رشد قیمت‌ها مواجه بوده، همواره بیشتر از نماگر هم وزن جهش داشته و در روز‌هایی نیز که بازار منفی بوده‌است، افت این شاخص از نماگر هم وزن کمتر بوده‌است.

در سال‌۹۹ که بازار با اقبال و استقبال از سوی عموم مردمی که آشنایی اندکی با بازار سهام داشتند مواجه شده‌بود، هیجان مفرط در معاملات به‌صورت کاملا آشکار پیدا و هویدا بود. برای مثال صفوف فروش بازار تحت‌تاثیر فشار تقاضا و هیجانات تبدیل به صف خرید می‌شد یا بالعکس. ناآشنا‌بودن تازه واردان به بازار با مکانیزم‌های بورس تهران و عدم‌تسلط به روش‌های مختلف تحلیلی سبب شد تا در سایه تصمیمات اشتباه سیاستگذار در آن مقطع، بورس تهران پس از تجربه رشد‌های حبابی، گرفتار اصلاح فرسایشی شود که علاوه‌بر اصلاح قیمتی، عنوان اصلاح زمانی را نیز یدک می‌کشید.

محدود‌بودن دامنه‌نوسان نیز سبب شد تا هیجان منفی در جریان معاملات سهام تخلیه نشود یا تخلیه آن به تعویق بیفتد و پدیده صف نشینی در بورس تهران تبدیل به یک سنت رایج در آن مقطع زمانی شود، به‌گونه‌ای‌که هرروز با حجم عظیمی از سهام انباشته شده در صفوف فروش مواجه بودیم که در مقابل خود و جبهه تقاضا هیچ خریداری را فراروی خود نمی‌دید و تداوم این روند فرسایشی، علاوه‌بر آب‌شدن روزانه سرمایه‌های خرد سبب شد تا سرمایه گذاران پس از خروج از گردونه معاملات سهام و رهایی از بند‌صفوف فروش، برای همیشه بازار سهام را ترک کنند و این تجربه تلخ شکل گرفته با ذهنیت منفی که در سرمایه گذاران ایجاد‌کرده بود سبب شد تا پس از گذشت مدت مدیدی از ریزش سال‌۹۹، همچنان گروهی از مردم دوباره به بورس شکاک باشند و به‌نوعی در اعتماد مجدد به بازار سهام دودل شوند.

در چند روز گذشته نیز تحت‌تاثیر سیگنال‌های مثبتی که از معاملات دلار در بازار غیررسمی به سمت بازار سهام مخابره شد، قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای سعی در تطابق و همگام سازی خود با متغیر‌های کلان اقتصادی داشتند و بازار در اوایل ماه اسفند با رشد‌های فوق العاده‌ای همراه شد، اما رصد رفتار‌های بورس‌بازان در دو روز اخیر حکایت از درخشش نگاه منطقی و عقلانی در معاملات این روز‌های بورس تهران دارد، به‌گونه‌ای‌که دیگر در کلیت بازار شاهد صف خرید یا سبز‌بودن اغلب نماد‌های بازار نیستیم و گردش پول در بین سهم‌ها و صنایع به‌وضوح قابل‌ردیابی است و این موضوع نشانگر فروکش کردن تب داغ رفتار هیجانی در بین فعلان بازار سهام است. طبیعتا تداوم روند فعلی شکل گرفته سبب خواهد شد بازار سهام با رشد‌های منطقی در ادامه مسیر معاملاتی خود همراه شود و اگر بازار نیاز به استراحت و تنفس نیز داشت، گرفتار صفوف فروش پرحجم و مستمر نشود.

منبع:دنیای‌اقتصاد