روش تازه برای سر هم کردن جورچین‌های ۲ هزار ساله
استفاده از هوش مصنوعی و روبات‌ها تازهترین روش برای کنار هم گذاشتن دیوارنگاره‌های شکسته‌شده‌ای است که در شهر باستانی پمپئی پیدا شده‌اند.
فرادید | در یک انباری نزدیک خرابه‌های پمپئی، ۱۵۰۰۰ سنگ با اندازه‌های مختلف وجود دارد. برخی از این سنگ‌ها منقوش به نقاشی‌هایی از گل‌ها، حیوانات، چهره‌ها و بدن‌های کامل هستند. حدود ۲۰۰۰ سال پیش، پیش از اینکه کوه وزوو با خاکستر‌های آتشفشانی‌اش پمپئی را بپوشاند، این تصاویر به دیوار‌های خانه‌های ثروتمندان جان می‌بخشید.
به گزارش فرادید ، بقایای زیادی از شهر پمپئی از قبیل موزاییک‌ها و دیوارنگاره‌ها به طور کامل حفظ شدند، چون زیر خاکستر‌های آتشفشانی مدفون شده بودند. در قرن هجدهم، نخستین باستان‌شناسانی که شهر را حفاری کردند این آثار را کشف کردند. اما این ۱۵۰۰۰ سنگ ظاهراً بخش‌هایی از دیوارنگاره‌هایی بودند که فوران کوه آتشفشانی وزوو آن‌ها را به هر طرف پراکنده کرد. باستان‌شناسان و دیگر محققان پس از تلاش و دقت زیاد نتیجه گرفتند این چالش فرای توانایی‌های انسان است. پروفسور اوهاد بِن-شاهار نیز موافق این نتیجه‌گیری است، بنابراین، کار شاق سوار کردن دوباره این دیوارنگاره‌ها و آثار دیگر توسط روباتِ مجهز به هوش مصنوعی انجام خواهد شد.
حدود یک دهه پیش، زمانی که بن-شاهار به یک کامپیوتر سرهم کردن پازل‌های بزرگ را یاد می‌داد، ایده‌ی استفاده از فناوری در باستان‌شناسی به ذهنش خطور کرد. او در این باره می‌گوید: «ما می‌خواستیم وقت باارزش باستان‌شناسان را که با جمع‌آوری قطعات پراکنده دیوارنگاره‌ها تلف می‌شد، نجات دهیم. این کار گاهی‌اوقات سال‌ها وقت آن‌ها را می‌گرفت و گاهی‌اوقات هم اصلا با موفقیت همراه نبود.»
در واقع، ایده‌ی بن-شاهار منجر به راه‌اندازی یک پروژه‌ی بین‌المللی به نام RePAIR یا نوسازی گذشته شد: هوش مصنوعی و روباتیک به کمک میراث فرهنگی می‌شتابند و اتحادیه‌ی اروپا بودجه آن را تامین می‌کند.
تیم بن-شاهار در حال توسعه‌ی الگوریتمی است که روبات را هوشمند می‌کند. همکاران او مشغول کار روی روبات هستند. اثبات پیشرفت پروژه در آزمایشگاه بین‌رشته‌ای بینایی محاسباتی (ICVL) انجام می‌شود. در پروژه‌ی RePAIR در سال گذشته، بن-شاهار با کارشناسانی از ایتالیا، آلمان و پرتغال در علوم کامپیوتر، روباتیک و باستان‌شناسی همکاری کرده است.
محققان مشتاق کمک به مورخان امپراتوری روم هستند، اما این کار دشواری است. بن شاهار می‌گوید: «وقتی از مغازه پازل می‌خرید، تمام قطعات پازل را دارید و معمولاً از تصویر نهایی باخبرید، چون روی جعبه‌ی پازل چاپ شده است. اما داستان پازلی که ما با آن روبه‌رو هستیم کاملاً متفاوت است.»
در مورد پمپئی، نتیجه‌ی نهایی نامشخص است، چون تمام قطعات سالم نمانده‌اند یا اصلا پیدا نشده‌اند و بسیاری از آن‌ها رنگ و رو رفته شده‌اند یا کلاً به پازل دیگری تعلق دارند.
حین نخستین مرحله‌ی پروژه، سنگ‌ها اسکن شدند تا کامپیوتر بتواند جای هر قطعه پازل را تشخیص دهد. کامپیوتر به سرعت شمار عظیمی از محاسبات را انجام می‌دهد که هیچ فردی قادر به انجام آن‌ها نیست. در نهایت، به دست‌های یک ربات با دستورالعمل‌های کامپیوتر جان بخشیده می‌شود. هدف نهایی، پیشرفت یک فناوری است که به بشر در یادگیری بیشتر درباره‌ی میراث فرهنگی‌اش خواه دیوارنگاره باشد، خواه ظروف سفالی یا آثار دیگر هنری از هر کجا، کمک کند.
بن-شاهار می‌گوید: «هدف ما این است که به باستان‌شناسان اجازه دهیم شب از سایت باستان‌شناسی برگردند، تمام قطعات را روی میز بریزند و صبح روز بعد، پس از سرهم شدن آن‌ها توسط ربات در طول شب، یافته‌هایشان را به صورت کامل دریافت کنند.»
انتظار می‌رود این پروژه حدود سه سال طول بکشد و به رغم کمک هوش مصنوعی، بن-شاهار می‌گوید حضور انسان هنوز به کار می‌آید. بن-شاهار می‌افزاید: «کامپیوتر نتایج را آنطور که نیاز است در اختیار ما می‌گذارد و درخواست می‌کند با یک کارشناس انسانی مشورت شود تا او تعیین کند آیا نتیجه خوب است یا اینکه کامپیوتر برای قرار گرفتن در مسیر درست باید تنظیم شود. انسان‌ها همیشه برای دریافت کمک، ماشین‌هایی را ساخته‌اند، اما در پروژه‌ی ما، انسان هم به ماشین‌های خودکار کمک می‌کند.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
