کدام ساختمان در برابر زلزله مقاوم است؟ ۴ ویژگی آن‌ها

امروزه مسکن و خانه یکی از نیازهای اساسی و مهم انسان‌ها به شمار می‌رود که باید در ساخت آن دقت شود. کشور ما یک کشور زلزله خیز است. بنابراین ساخت ساختمان ضد زلزله از اولویت‌های ساختمان سازی در ایران محسوب می‌شود. این به معنای یک هشدار و زنگ خطر برای کسانی است که قصد ساختمان‌سازی دارند.

آن‌ها باید ساختمان را تا جایی که مقدور است در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله و امثال آن مقاومت کنند. در صورت بی‌توجهی به این موضوع ضررهای جبران ناپذیری از جهات مختلف جانی و مالی متوجه شما خواهد شد.

بنابراین مقاوم‌سازی ساختمان یک مقوله بسیار مهم است که باید جدی گرفته شود. به همین جهت، بحث امروز ما این است که چگونه بفهمیم یک ساختمان ضد زلزله است؟ ادامه این مقاله را با دقت تمام بخوانید تا با نشانه‌های ساختمان ضد زلزله آشنا شوید.

ساختمان ضد زلزله چیست؟

ساختمان باید طوری ساخته شود که بتواند در برابر زلزله مقاومت بالایی از خود نشان دهد. این امر، با مقاوم کردن ساختمان در قسمت اتصالات امکان پذیر است. در واقع اتصالات ساختمان، قسمت‌ آسیب‌پذیر آن محسوب می‌شود. چرا که با این قسمت‌ها با روش‌های مختلف به هم وصل شده‌اند و با فشار زیاد مثل زلزله ممکن است آسیب ببینند و از هم جدا شوند.

در این صورت کل ساختمان یا بخش زیادی از آن فرو خواهد ریخت. اما ساختمانی که اتصال آن به خوبی تقویت شده باشند به راحتی فرو نمی‌ریزد. چنین ساختمانی را می‌توان ساختمان ضد زلزله به حساب آورد.

سکونت در خانه‌ای که در برابر زلزله مقاوم‌سازی نشده است، یک ریسک بزرگ محسوب می‌شود. چرا که با وقوع زلزله‌های شدید ممکن است کل ساختمان شما در عرض چند ثانیه فرو بریزد. اگر این اتفاق رخ دهد، ضرر‌های مالی زیادی را متحمل خواهید شد.

به علاوه باید به غیر از ضررهای مالی، آسیب‌های جانی را هم در نظر بگیرید که جبران ناپذیر خواهد بود‌ اما اگر ساختمان مقاوم باشد، به راحتی فرو نخواهد ریخت. اگر هم زلزله به قدری شدید باشد که ساختمان فرو بریزد، حداقل این اتفاق دیرتر خواهد افتاد. بنابراین ساکنان ساختمان فرصت بیشتری برای خروج از آن و نجات جان خود خواهند داشت‌.

راه‌های مختلفی برای این منظور وجود دارد.‌یکی از این راه‌ها استفاده از انواع آجر مثل آجر لفتون است. این نوع مصالح تا حد زیادی در برابر زلزله مقاومت دارد. همچنین این آجرها نسوز بوده و در زمان آتش سوزی نیز به عنوان مانعی در برابر این حادثه خطر آفرین به شمار می‌رود.

از کجا بفهمیم برای کدام ساختمان مقاوم سازی در برابر زلزله انجام شده است؟

حالا که با تعریف ساختمان ضد زلزله و اهمیت آن در ساختمان‌سازی آشنا شدید، وقت آن است که به بحث اصلی مقاله بپردازیم؛ اینکه از کجا بفهمیم کدام ساختمان در برابر زلزله مقاوم‌سازی شده است؟ به روش‌های کوناگونی می‌توان این موضوع را تشخیص داد. شما باید همه قسمت‌های ساختمان را مورد بررسی قرار دهید. نقشه ساختمان را چک کنید. درباره متریال و نوع مصالح به کار رفته در ساخت خانه جویا شوید.

این بررسی‌ها باید در همه طبقات ساختمان انجام بگیرد. مخصوصا ساختمان‌هایی که دارای طبقات بیشتری هستند، نیاز اساسی به مقاوم‌سازی دارند. اگر در این زمینه تخصصی ندارید باید از افراد با تجربه و متخصص کمک بگیرید. در ادامه هر یک از روش‌های گفته شده در بالا را به طور مختصر برای شما شرح می‌دهیم.

1- مطابقت نقشه ساختمان با سازه ساخته شده

اولین کاری که برای پی‌بردن به مقاومت ساختمان در برابر زلزله باید انجام دهید، این است که نقشه اولیه ساختمان را پیدا کنید. این نقشه را می‌توانید از سازنده ساختمان و مشاور املاک بگیرید. اما این کار به این سادگی نیست و باید کمی برای آن تلاش کنید. مطمئن باشید که این مسئله ارزش تلاش شما را دارد. اگر نقشه را پیدا کردید، باید آن را با قسمت‌های مختلف خانه مطابقت دهید. ابعاد و اندازه‌ها را در ساختمان و نقشه آن بررسی کنید. این اندازه‌ها باید یکسان باشند.

مهم‌ترین قسمتی که باید با نقشه مطابقت داشته باشد، ستون‌های ساختمان است. اگر اندازه ستون‌های ساختمان با ابعاد مشخص شده روی نقشه یکسان نباشد، متوجه می‌شویم که ساختمان در واقع آن چیزی نیست که نقشه به ما نشان می‌دهد. پس یعنی نمی‌توان آن را یک ساختمان ضد زلزله نامید. البته درباره ابعاد ستون‌ها، نکته‌ای هست که باید به آن توجه کنید.

در اسکلت‌های بتنی و فلزی، معمولا لایه‌ای از گچ روی شطح ستون قرار می گیرد. بنابراین ضخامت آن نسبت به چیزی که در نقشه وجود دارد کمی بیشتر می‌شود. البته این اختلاف در ضخامت و ابعاد ستون‌ها زمانی طبیعی است که بیشتر از ۵ میلیمتر نباشد. برای همین است که هنگام مطابقت دادن ابعاد ستون‌ها با نقشه ساختمان باید، سطحی گچی که روی ستون اجرا شده است را نادیده بگیرید و فقط ابعاد ستون‌ها را محاسبه نمایید.

2- بررسی اتصالات ساختمان

منظور از اتصالات ساختمان ضد زلزله، قسمت‌هایی است که از طریق آن، سقف و ستون‌ها به یکدیگر متصل شده‌اند. این قسمت‌ها به طور مستقیم بار سقف را به ستون‌ها و بعد به پی ساختمان انتقال می‌دهند. چگونگی انتقال نیرو و فشار از سقف و ستون‌ها به پی، نقش زیادی در مقاومت ساختمان دارد.

بنابراین اتصالات ساختمان باید از استحکام بالایی برخوردار باشد تا در برابر فشار ناشی از زلزله مقاوم شود. برای اینکه اتصالات به خوبی مستحکم شوند باید اقداماتی را در این قسمت انجام داد. وجود ستون‌های تیرآهن یا میلگرد در زوایای دیوار‌ها از جمله این اقدامات است. یکی دیگر از اقداماتی که برای این منظور باید صورت پذیرد، نصب قطعاتی مانند نبشی و لچکی در زیر ستون‌های متصل به سقف است. این کار مقاومت ستون‌ها در برابر بار سقف را افزایش خواهد داد.

3- نوع مصالح ساختمان

برای این که بفهمیم یک ساختمان ضد زلزله هست یا خیر، باید علاوه بر نقشه و اتصالات، مصالحی که در ساخت آن به کار رفته است را نیز بررسی کنید. به طور کلی رایح‌ترین مصالح ساختمانی که در ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بتن و آجر است. بتن مقاومت بسیار بالایی دارد و اگر از نوع با کیفیت باشد، ساختمان را تا حد زیادی در برابر زلزله تامین خواهد کرد.

آجر هم یکی دیگر از مصالحی است که مقاومت بالایی داشته و به آسانی تخریب نمی‌شود. اگر به بناهای تاریخی دقت کرده باشید، حتما متوجه شده‌اید که اکثر آن‌ها از خشت و آجر ساخته شده‌اند. این بناها که چندین قرن قدمت دارند، در مقابل حوادث بسیاری از جمله زلزله مقاومت کرده و همچنان استوار هستند. با توجه به این موضوع، خرید آجر سفال و انواع دیگر از آجر، برای ساختمان‌سازی، یکی از راه‌های افزایش مقاومت آن در برابر زلزله است.

4- بررسی پی ساختمان

پی ساختمان یکی از قسمت‌هایی است که بار بخش‌های دیگر را تحمل می‌کند. پس باید در هنگام ساخت خانه، به آن بیشتر توجه شود. عمق مناسب پی و به کار بردن بتن و میلگرد در آن عملکرد این قسمت در برابر فشار‌های شدیدی که در زمان وقوع زلزله به آن وارد می‌شود را بهبود می‌بخشد.

جمع بندی

ساختمان ضد زلزله اهمیت زیادی برای کسانی که در مناطق زلزله خیز مثل خاورمیانه زندگی می‌کنند، دارد. برای همین باید هنگام خرید خانه جدید، از مقاومت آن اطمینان حاصل کنید. راه‌های موجود برای تشخیص ساختمانی که در برابر زلزله مقاوم‌سازی شده است را در این مطلب گفتیم. ناگفته نماند که این کار هم به کمی تخصص و مهارت نیز دارد.‌کسانی که در ساختمان سازی و مخصوصا اجرای ساختمان ضد زلزله تجربه دارند، مشاوران خوبی در این زمینه خواهند بود.