نوروز، از جمشید تا حاجی‌فیروز

مراسم نوروز از مجموعه‌ای از جشن‌ها و مناسب‌ها تشکیل شده است، جشن نوروز ابتدا با آداب و رسوم‌های مختلفی از قبیل خانه‌تکانی و چهارشبنه سوری شروع می‌شود و سپس نوبت به آخرین پنجشنبه سال و رفتن به مزار درگذشتگان می‌رسید. یک کارشناس ادبیات گفت: نوروزهویتی ایرانی دارد و نماد پیوند اقوام و مردمان ایران است.

«فریبا کرمی» اظهار کرد: واژه نوروز از زبان فارسی میانه (nōgrōz) گرفته شده که ریشه در زبان اوستایی دارد که با رنگ و بویی ویژه، هویتی ایرانی دارد و نماد پیوند اقوام و مردمان ایران است.

وی گفت: در شاهنامه درباره نوروز اینگونه نوشته شده است که جمشید در حال گذشتن از آذربایجان بوده است که دستور می‌دهد برایش تختی قرار دهند، سپس با تاجی پر زرق و برق روی آن تخت می‌نشیند و با تابش نور خورشید به آن تاج زرین، روشنایی و نور فراوانی دنیا را فرا می‌گیرد و به خاطر شادمانی مردم آن روز را نوروز می‌نامند.

این کارشناس ادبیات ادامه داد: مراسم نوروز از مجموعه‌ای از جشن‌ها و مناسب‌ها تشکیل شده است، جشن نوروز ابتدا با آداب و رسوم‌های مختلفی از قبیل خانه‌تکانی و چهارشبنه سوری شروع می‌شود و سپس نوبت به آخرین پنجشنبه سال و رفتن به مزار درگذشتگان می‌رسید.

کرمی گفت: علاوه برآئین ظهور حاجی فیروز درخیابان‌های شهر رسم میر نوروزی نیز در گذشته‌های دور مرسوم بوده است، میرنوروزی (جابه جا شدن ارباب و بنده) طبق این رسم، به قصد تفریح، کسی را از طبقه‌های پایین برای چند روزیا چند ساعت به سلطانی برمی گزیدند وسلطان موقت، طبق قواعدی، اگر فرمان‌های بیجا صادر می‌کرد، ازمقام امیری برکنار می‌شد.

کرمی ادامه داد: در بسیاری از نقاط ایران با فرارسیدن نوروز نان و شیرینی پیش از نوروز می‌پختند و در شب عید در سفره‌ها می‌گذاردند، آنان این کار را برای خوشامدگویی از ارواح نیاکان انجام می‌دادند، اما امروزه با گسترش زندگی شهر نشینی، پختن شیرینی خانگی برای مراسم عید نوروز در شهر‌ها زیاد مرسوم نیست و مردم برای پذیرایی از مهمانان نوروزی خود شیرینی و آجیل تهیه می‌کنند، البته پختن شیرینی عید نوروز و نیز آماده نمودن تخم مرغ‌های رنگی در روستا‌های کشور همچنان مرسوم است.

کارشناس ادبیات در ادامه گفت: انداختن سفره نوروزی که در تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز هم به آن اشاره شده است یکی دیگر از آیین‌های نوروز است که آداب و رسومی خاصی دارد و روی سفره وسایلی از قبیل هفت‌سین (سیب، سرکه، سمنو، سنجد، سبزه، سکه و سیر)، آینه، قرآن، شمع، تخم مرغ رنگی، ماهی و خوراکی برای پذیرایی از مهمان‌ها می‌گذارند که هر کدام نماد خاصی دارد.

آب و سبزه نماد (روشنایی و افزونی) آتشدان نماد (پایداری نوروگرما) که بعد‌ها به شمع و چراغ مبدل شد، تخم مرغ نماد (نژاد و نطفه)، آیینه نماد (شفافیت و صفا)، سنجد نماد (دلدادگی و زایش وباروری)، سیب نماد (رازوارگی عشق)، سکه تازه ضرب نماد (برکت و دارندگی) و ماهی نماد ماه سپری شده اسفند است.