راز دست‌هایی که ۳۵۰۰ سال پیش قطع شدند
در سال ۲۰۱۱ در منطقۀ تل الضبعه مصر، ۱۲ دست راستِ قطع شده در محوطۀ یک قصر باستانی کشف شد که متعلق به حدود ۳۵۰۰ سال قبل بودند. حالا مطالعه جدیدی که در مجله اِسپرینگِر منتشر شده، این دست‌ها را از منظر استخوان‌شناسی بررسی کرده و نتایج تازه‌ای را مطرح کرده است.
فرادید | این دستان راست قطع‌شده توسط باستان‌شناسان در سه گودال در حیاط کاخ هیکسوس در تِل الضبعه در شمال‌شرقی مصر کشف شدند. قدمت این کاخ به سلسله‌ی پانزدهم (۱۵۳۰-۱۶۴۰ پیش از میلاد) بازمی‌گردد. در آن دوران، مصر علیا و سفلی تا القوصیة تحت حاکمیت شاهان هیکسوس بود، به عبارت دیگر، نخستین دوره‌ای که در آن، مصر تحت سلطۀ حاکمان خارجی قرار داشت.
به گزارش فرادید ، اگرچه سنت قرار دادن دستان قطع‌شده در کتیبه‌های مقبره‌ها و حجاری‌های برجسته‌ی معابد از پادشاهی جدید به بعد مستند شده است، اما این مطالعۀ تازه نخستین نمونه از یک تحلیل استخوان‌شناسی در مورد این دست‌ها با استفاده از شواهد فیزیکی است. بررسی‌ها نشان دادند که دست‌ها متعلق به ۱۲ بزرگسال هستند (۱۱ مرد و احتمالاً یک زن). زمانی که بخش‌های متصل ساعد جدا شده‌اند، دست‌ها با انگشتان از هم جدا شده و در اصل در طرفین رو به کف دست، درون گودال‌ها قرار گرفتند.
قرارگیری دست‌ها از ناحیۀ کف دست با انگشتان از هم باز شده، هم می‌تواند نتیجۀ فرایندهای طبیعی باشد و هم ممکن است تعمدا صورت گرفته باشد. از میان تمام دست‌های پیداشده، تنها شش دست، استخوان‌های مچ مبدا داشتند و هیچ نشانی از بریدگی با برداشتن بافت نرم روی آنها وجود نداشت. از آنجا که هیچ تکه‌ای از استخوان‌های ساعد درون گودال‌ها یافت نشد، میتوان نتیجه گرفت که این دست‌ها عمداً از قسمت ساعد جدا شده بودند.
یک راه جدا کردن دست‌ها برش دادن آنها از طریق مفصل و سپس برش از پهنای تاندون‌های مفصل مچ است. اگر این کار به درستی انجام شود، هیچ نشانه روشنی روی استخوان به جای نمی‌گذارد. با این حال، اگر ناشیانه انجام شود، نشانه‌های بریدگی قابل‌رویت خواهد بود.
بریدن اندام افراد بدون توجه به بقاء آنها معمولاً با قطع بازو در هر موقعیت آناتومی انجام می‌شود. این روش سریع‌تر و آسان‌تر است، اما بخش پایینی بازو را متصل به دست نگه می‌دارد. اگر این حدس در مورد دست‌های یافت‌شده صحت داشته باشد، کسانی که آنها را پیشکش کردند یا مسئولان برگزاری این مراسم، آنقدر به این موضوع اهمیت میدادند که با دقت بخش‌های پایینی بازو را جدا کرده‌اند.
سناریوی این داستان هرچه که باشد، این احتمال وجود دارد که دست‌ها زمان قرار دادن شدن درون گودال، هنوز نرم و انعطاف‌پذیر بودند. این به آن معناست که این دست‌ها قبل از شروع سفت شدن مفاصل و ماهیچه‌های بدن پس از مرگ درون گودال قرار داده شدند. سفت‌شدگی دست‌ها معمولاً ۶ تا ۸ ساعت پس از مرگ آغاز می‌شود. بنابراین، احتمال دارد این افراد در زمان حیات حین اندام‌شان بریده شده باشد.
(یکی از گودال‌های محل کشف دست‌ها)
بر اساس این مطالعه: «تحلیل‌های استخوان‌شناسی و بیولوژیکی انجام‌شده روی استخوان‌ها اطلاعاتی را در خصوص عمل قطع عضو و آماده‌سازی این اجزاء، همین‌طور درباره خود افرادی که این دست‌ها متعلق به آنهاست، در اختیار ما قرار دادند.»
امکان شناسایی گروه قومی یا فرهنگی که این دست‌ها متعلق به آنهاست غیرممکن است، اما این باور وجود دارد که سنت قطع دست راست دشمنان توسط فرمانروایان هیکسوس ۵۰ تا ۸۰ سال پیش از ظهور کتیبه‌ها و تصاویر مربوط به این سنت، به مصریان معرفی شده باشد. مصریان باستان در دوران سلطنت شاه آهمسه این روش را اتخاذ کردند. شواهد این امر، تصویر انبوهی از دست‌ها در معبد او در آبیدوس است.
قرارگیری، کنترل و چیدمان بالقوه دست‌های قطع‌شده مدرکی است علیه این نظریه که این رسوم به عنوان تدابیر تنبیهی اجرا می‌شدند. وقتی از دریچه فرارشته‌ای به این یافته نگاه کنیم و منابع باستان‌شناسی و تاریخی را در نظر بگیریم، داده‌های زیست‌باستان‌شناسی بدست آمده نشان می‌دهد این دستان بریده به عنوان پیشکش در حین رویداد‌های عمومی که در کاخ برگزار میشد، ارائه می‌شدند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
