چرا پوراحمد خود را مدیون نادر ابراهیمی می‌دانست؟

کیومرث پوراحمد خود را تنها مدیون نادر ابراهیمی می‌دانست و در این باره گفته بود: در کارم فقط به نادر ابراهیمی که در حق من پدری کرد، مدیون هستم، زیرا من را آزاد گذاشته بود هر سکانسی که می‌خواستم با هر فیلمبرداری می‌گرفتم و تشویقم هم می‌کرد.

موزه سینما به یاد «کیومرث پوراحمد»؛ فیلمنامه نویس و کارگردان سینمای ایران بخش‌هایی از گفتگوی تاریخ شفاهی این هنرمند فقید را بازنشر کرد. پوراحمد در این گفتگو درباره دوران کودکی خود گفته بود: من در اصل نجف آبادی هستم و در زمان کودکی سرگرمی زیادی برای ما وجود نداشت؛ یک مداد رنگی شش تایی کوچک برای ما جهان بزرگی بود.

وی درباره آشنایی خود با سینما نیز یادآوری کرده بود: برادر بزرگم چندبار من را به سینما برده بود. یادم می‌آید فیلم‌های «عروس فراری»، «آقا جنی شده» و «اسپارتاکوس» را با او در سینما دیدم و با دیدن فیلم «اسپارتاکوس» دریچه دیگری از سینما به روی من باز شد و دائم از خودم می‌پرسیدم این فیلم‌ها را چگونه می‌سازند و این تصاویر را چگونه کنار هم قرار می‌دهند و هنوز بعد از سال‌ها «اسپارتاکوس» فیلم محبوب من است.

وی با بیان اینکه در جوانی همیشه با خودم می‌گفتم من یا باید کارگردان شوم و یا معلم، افزوده بود: در دوره‌ای برای کار به روزنامه اطلاعات رفتم که جواد مجابی سردبیر بود در همان دوره‌ای که فریدون جیرانی هم در این روزنامه کار می‌کرد و رسول صدرعاملی در بخش حوادث بود. همکاری من با این روزنامه درست زمانی بود که می‌خواستم فیلم بسازم.

پوراحمد یادآور شده بود: در همان دوره‌ها فیلمنامه «تاتوره» را به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برده بودم که بعد از ۱۳ بار اصلاح تصویب شد. یادم می‌آید با محمدمهدی دادگو سر جوی‌های محوطه موزه سینما باهم قرارداد بستیم و اولین فیلم بنیاد سینمایی فارابی را من ساختم.

وی درباره انتخاب مادرش برای ایفای نقش در «قصه‌های مجید» نیز گفته بود: داستان به این شکل بود که ما خانه و مهدی باقربیگی (مجید) را انتخاب کرده بودیم و فقط بی بی مانده بود. مادر من برای انتخاب نقش بی بی با همسایه‌ها و خانم‌های مُسن صحبت می‌کرد و ما از آن‌ها تِست بازیگری می‌گرفتم. یادم می‌آید یک روز یکی از خواهرانم به من گفت تو سراغ خانم‌های معمولی خانه‌دار می‌روی. مادر خودمان هم این خصوصیات را دارد چرا از او برای این نقش استفاده نمی‌کنی.

این‌ها درحالی بود که مادر من عاشق سینما بود؛ هفته‌ای دو سه بار به سینما می‌رفت، همه سریال‌های تلویزیون را می‌دید و در آشپزخانه‌اش یک رادیو داشت که دائم قصه‌ها را گوش می‌کرد، کتاب زیاد می‌خواند و کتاب «قصه‌های مجید» را هم چندبار خوانده بود. یک دوربین وی اچ اس کوچک داشتیم. مادرم را به خانه‌ای که انتخاب کرده بودیم به همراه مجید بردیم و به او گفتم قصه خواب‌نما را بگوید و ما فیلمبرداری کردیم و متوجه شدم که مادرم برای این نقش بسیارخوب است و به این شکل بود که بی بی «قصه‌های مجید» انتخاب شد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره بازیگران جوانی که در فیلم‌هایش حضور داشتند، توضیح داده بود: محمدرضا فروتن و الناز شاکردوست را من به سینما معرفی کردم و افسانه بایگان سطح کارش با فیلم «خواهران غریب» عوض شد. فیلم «خواهران غریب» بسیار موفق بود در جشنواره فیلم فجر و چند جشنواره خارجی جایزه گرفت و آقای زم اصرار داشت قسمت دوم این فیلم را هم بسازیم، اما من موافق نبودم و گفتم نمی‌خواهم خودم را تکرار کنم.

این کارگردان سینما درباره چگونگی ساخت فیلم «گل یخ» نیز عنوان کرده بود: روزی وحید نیکخواه آزاد به من گفت با دوستانش فیلم «سلطان قلب‌ها» را دیده است و پیشنهاد داد این فیلم را به روز کنیم و به شکل دیگری بسازیم و من در ابتدا جدی نگرفتم. یک سال گذشت و بعد فکر کردم بد نیست به آن بپردازم همه اتفاق- حادثه‌های آن فیلم را دراماتیک کردم که در نهایت شد فیلمنامه «گل یخ» که یک سال بر روی آن کار کردم و بعد آن را ساختم. من بدترین و بهترین فیلمم را کمتر از یک سال روی فیلمنامه آن کار نکرده‌ام و همه آن‌ها را به یک میزان وسواس ساخته‌ام و طبیعی است که یکی خوب و یکی بد شود.

پوراحمد در پاسخ به این سوال که کدام یک از فیلم‌هایش را بیشتر دوست دارد، گفته بود: همه فیلم‌هایم را دوست دارم، اما «شب یلدا»، «اتوبوس شب»، «خواهران غریب»، «به خاطر هانیه» و «قصه‌های مجید» را بیشتر دوست دارم.

این کارگردان درباره فیلم «شب یلدا» نیز توضیح داده بود: «شب یلدا» زندگی خودم است و بدین شکل ساخته شد که خودم پلان به پلان بازی می‌کردم و محمدرضا فروتن تکرار می‌کرد. به شکلی که وقتی مادرم در اصفهان فیلم را دیده بود کاملا متوجه شده بود که زندگی خودم است، زیرا حرکات و نحوه بیان محمدرضا فروتن درست مثل من بود که بلافاصله به من زنگ زد و گفت کیومرث تو واقعا خودت را یک سال در خانه حبس کرده بودی و به ما نگفته بودی.

پوراحمد درباره حضورش در فیلم «جمشیدیه» به عنوان بازیگر هم گفته بود: سال‌هاست با فردین خلعتبری کار می‌کنم. خلعتبری بسیار آهنگساز خوب، مرد شریف، فیلسوف و دوست نازنینی است. یک روز به من گفت می‌خواهم فیلمنامه‌ای را که خودم نوشته‌ام، بفرستم و تو بخوانی و من خواندم و گفتم فیلمنامه خوبی است. به من گفت حاضر هستی نقش پدر در فیلم جمشیدیه را بازی کنی؟ نقش کوچکی بود، اما پذیرفتم.