دعای روز ۱۶ ماه مبارک رمضان

فرادید | در دعای روز شانزدهم از خداوند می‌خواهیم: اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوَافَقَةِ الْأَبْرَارِ، وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ، وَ آوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَى [فِی]دَارِ الْقَرَارِ، بِإِلَهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ.

خدایا مرا در این ماه به همراهی و همسویی با نیکان توفیق ده، و از همنشینی با بدان دور بدار، و به حق رحمتت به خانه آرامش جایم ده، به پرستیدگی ات‌ای پرستیده جهانیان.

تفسیر دعای رو شانزدهم

اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی فِیهِ لِمُوَافَقَةِ الْأَبْرَارِ
ابرار کیانند؟ «ابرار» جمع «بَر» است. مصدر «بَر» هم «بِر» است که به معنای خیر و خوبی‌های بسیار می‌باشد، کسی که بسیار نیکوکاری بکند یا نیکویی بسیاری که به کسی برسد، بِرخوانده می‌شود.

صفت مشبههِ آن بَر به معنی کسی است که بسیار خیر انجام می‌دهد، آن کسی که دارای خیر کثیر است. ابرار از جمله الفاظی است که خداوند متعال در قرآن کریم عنایت زیادی بر روی آن نموده است و آنان را بسیار مدح کرده است و به آنان وعده‌های ثواب بزرگ وعظیم داده است.

از سوره‌ها و آیات متعدد قرآن چنین مستفاد می‌شود که «ابرار» آن کسانی هستند که در عالیترین مرتبه ایمان قرار گرفته‌اند، به عنوان نمونه، خداوند در آیه ۱۷۷سوره مبارکه بقره می‌فرماید: «لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق والمغرب ولکن البرمن آمن بالله»

که ترجمه این آیهِ شریفه چنین است: نیکوکاری به این نیست که روی به جانب مشرق یا مغرب کنید، چه این چیز بی‌اثری است، لیکن نیکوکار کسی است که به خدای عالم و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیغمبران ایمان آورد و…

خوب، حالا در این دعا، ما می‌خواهیم که خدا ما را توفیق دهد که با این ابرار موافق باشیم یعنی اخلاق و اعمال و صفات و اعتقادات ما مطابق با آن اعتقادات و اعمال و اخلاقی که ابرار دارند، باشد، و ما در زمره ابرار که در عالیترین مرتبه و درجهِ ایمان قرار دارند قرار بگیریم.

وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ
خدایا کاری کن که من با بدان رفیق نشوم، با اهل دود و دم رفیق نشوم، با سیگاری هم رفیق نشو، اگر پسر عموی شما سگ بغل می‌کند با او رفیق نشو، حالا، چون از ارحام است و صله رحم باید کرد در حد یک تلفن و سلام و احوال پرسی با او رابطه داشته باشید؛ با رَحِم باید سلام و علیک کرد، ولی اگر اهل تقوی نیست با او رفیق نشو. با کسانی که متدین هستند رفیق شو.

حواریون از حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) سئوال کردند که با چه کسی مجالست کنیم؟ فرمود:

۱. «من یُذَکِّرکُم اللهُ رُویَتَه» کسی که نگاه به او شما را به یاد خدا بی اندازد. به دنبال دوستانی باشید که شما را به یاد خدا می‌اندازند؛ حتی شما حق نداری با هر عالمی رفاقت کنی!

حدیثی از امام صادق (علیه السلام) وارد شده است که از حضرت سوال کردند که آیا حدیث «النَظَرُ اِلی وَجه العالِم عِبادة» [۲]درست است؟ حضرت فرمودند؛ درست است، اما کلیت ندارد، بعد حضرت قیدی به آن اضافه نمودند که؛ نظر به عالمی عبادت است که «هُو العالمُ الذِی إذا نَظَرت إِلَیهِ ذَکَّرک الآخِرَة» عالمی که وقتی به او نگاه می‌کنی تو را به یا خدا بیاندازد «وَ مَن کَان خلافُ ذلک» و اگر عالمی بود که وقتی به او نگاه می‌کنی تو را به یاد آخرت نمی‌اندازد «فَالنظُر اِلیه فِتنَة» [۳]نظر کردن به او هلاکت است. با عالمی که شما را به شک می‌اندازد رفیق نشوید.

آوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَى [فِی]دَارِ الْقَرَارِ
خدایا! ما را توفیق بده که موافقت با ابرار داشته باشیم. «موافقت» یعنی، همکاری، همراهی و همرنگی، معنایش این است که ما می‌خواهیم همسان ابرار باشیم، ولی اینجا می‌گوییم: «و حنبنی فیه مورافقه`‌الاشرار»، مرافقت غیر از موافقت است.

«رفیق» به معنای همنشین است و «مرافقت» معنای معاشرت و همنشینی و دید و بازدید را دارد. ممکن است انسان با کسی مرافقت داشته باشد، ولی عقیده و عملش مثل او نباشد. یک آدم مؤ‌منی نماز خوان است، روزه بگیر است، همه عبادات را بجا می‌آورد، ولی رفیقی دارد که آن رفیقش اهل این کار‌ها نیست و از بدان است، ولی او کار خودش را می‌کند، کارش مثل کار آن رفیقش نیست گرچه با او همنشینی می‌کند.

می‌بینیم در این دعا نمی‌گوید که ما را مثل اشرار قرار نده، یا ما را موافق اشرار قرار نده، در حالی‌که آنجا می‌گفت ما را موافق ابرار قرار بده، چون واضح است که آدم مؤ‌من نمی‌خواهد با اشرار همکاری بکند؛ لذا می‌گوید: مرا حتی از رفاقت و دوستی و همنشینی با اشرار هم دور بدار، یعنی جوری باشد که من با بدان و اهل شر معاشرت و همنشینی و همکاری نداشته باشم؛ لذا می‌گوییم خدایا اعمال و افعالمان را مطابق نیکان و اهل (بِر) قرار بده و ما را از رفاقت و همنشینی و رفت و آمد و دوستی با اشرار دور بدار. یقیناً اگر این امر تحقق پیدا بکند، انسان از اهل بهشت است.

برای اینکه نص صریح قرآن کریم «ان الابرار لفی نعیم» خدا وعده داده است که ابرار، در بالاترین درجات بهشت هستند. پس اگر خداوند دعای ما را مستجاب بکند که ما موافقت با ابرار داشته باشیم، جایگاه‌مان بهشت است. این است که می‌گوید: «و اونی فیه برحمتک الی دارالقرار». «اونی» یعنی ماوی و مسکن بده مرا در محل آرام و ثابت خودت؛ «ماوی» به معنای مسکن است.

بالهیتک یا اله العالمین
در اینجا «اله» به معنای معبود است، (به مقام خدایی توای خدای عالمیان!) به حق خدایی تو! تو را قسم می‌دهم که این دعا‌های مرا مستجاب بفرمایی.