(عکس) ماجرای فضانوردی که مقامات شوروی مجبورش کردند ۳۱۳ روز در فضا بماند!

زمانی که فاجعه انفجار آپولو ۱ و کشته شدن سه خدمه آن روی زمین اتفاق افتاد به نظر می‌رسید روس‌ها به فرود قریب الوقوع انسان روی ماه نزدیک‌تر از آمریکایی‌ها هستند، اما هیچگاه حتی به این هدف نزدیک هم نشدند. دلیل این موضوع را باید در سرگذشت یک نام کمتر شنیده شده جستجو کرد: «سرگئی پاولوویچ کارالیوف»!

سرگئی کارالیوف در ۱۲ ژانویه ۱۹۰۷ برابر با ۲۲ دی ۱۲۸۵ خورشیدی در شهر ژیتومیر، مرکز کوچک یک ایالت در اوکراین مرکزی (آن زمان اکراین بخشی از امپراتوری روسیه بود) به دنیا آمد. کارالیوف به عنوان پدر برنامه فضایی شوروی شناخته می‌شود، و بر خلاف همتای خود در آمریکا یعنی ورنر فون براون نقش محوری و اساسی کارالیوف در برنامه‌های فضایی شوروی تا زمان مرگش به شدت سری نگاه داشته شد. در تمام دوران کاریش، کارالیوف تنها با عنوان «طراح ارشد» شناخته می‌شد.

هر چند او در واقع برای طراحی هواپیما آموزش دیده بود، ولی توانایی‌های اصلیش در یک‌پارچه و هماهنگ کردن طرحها، سازماندهی و برنامه‌ریزی استراتژیک بود. او یکی از قربانیان بی‌گناه تصفیه‌های استالینی در سال ۱۹۳۸بود و شش سال از بهترین دوران زندگیش را در بند گذراند و چند ماه از این مدت را در اردوگاه‌های گولاک در سیبری به سر برد. به دنبال آزادی، او به عنوان طراح موشک مشغول به کار شد و نقش کلیدی در توسعه موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای (ICBM) شوروی داشت.

سپس او به ریاست برنامه فضایی شوروی گماشته شد و کمی بعد از آن پروژه‌های اسپوتنیک و وستوک تحت نظر او با موفقیت به اجرا در آمد. با مرگ ناگهانی او طی یک عمل جراحی ناموفق در سال ۱۹۶۶ برنامه‌های او برای رقابت با آمریکا برای فرستادن اولین انسان به ماه به اجرا در آمد.

در دسامبر سال ۱۹۶۰، کارالیوف دچار اولین حمله قلبی خود شد. در طول دوران نقاهت، پزشکان متوجه شدند که او دچار ناراحتی کلیه نیز هست که این مسئله به دوران بازداشتش در اردوگاه‌های کار اجباری باز می‌گشت. پزشکان به وی هشدار دادند که اگر به سختی گذشته کار کند، مدت زیادی زنده نخواهد ماند. اما کارالیوف با این استدلال که اگر شوروی پیشگامی خود را در فعالیت‌های فضایی از دست دهد، دولت حمایت‌های مالی خود را از برنامه‌های فضایی متوقف خواهد کرد، به کار خود ادامه داد.

دلیل قطعی مرگ کارالیوف مشخص نیست؛ در دسامبر سال ۱۹۶۵، ظاهراً یک زائده خونی در روده بزرگ او تشخیص داده شد. وی در ۵ ژانویه سال ۱۹۶۶ برای یک جراحی به ظاهر معمولی به بیمارستان منتقل شد و ۹ روز بعد جان سپرد. در پی آن، مقامات دولتی علت مرگ را سرطان روده اعلام کردند. ولی بعد‌ها گلوشکو ناموفق بودن عمل جراحی را مسبب مرگ کارالیوف دانست. با این حال، خانواده کارالیوف مرگ به دلیل سرطان را تأکید کردند. ناراحتی قلبی وی نیز در مرگش بی‌تأثیر نبوده است؛ به هر حال، او پس از عمل جراحی، دیگر به هوش نیامد.

۲۰ جولای ۲۰۱۹ سالگرد ۵۰ سالگی قدم گذاشتن انسان‌ها به ماه فرا می‌رسد. در آن زمان در بین تمامی کشور‌های جهان (به غیر از ایالات متحده) فقط اتحا جماهیر شوروی بود که می‌توانست زودتر به چنین افتخاری دست پیدا کند. در آن زمان در تلاش‌های روس‌ها برای فتح ماه اولین‌های بسیاری به چشم می‌خورد؛ ارسال اولین ماهواره و اولین فضاپیمای سرنشین دار به فضا، اولین پیاده روی فضایی، اولین انسانی که به دور مدار زمین گردش کرد، اولین زنی که به فضا رفت و ...، اما این ایالات متحده بود که برای اولین بار موفق شد انسان‌ها را روی ماه فرود آورده و رقیب خود را در جنگ فضایی از میدان به در کند.

در ۱۹۴۹ روس‌ها موفق شدند راکت R-۲ با طراحی سرگئی کارالیوف را پرتاب کنند. این بار راکت بردی دو برابر داشت و دقت آن هم در مقایسه با مدل قبلی بهبود یافته بود. اما این‌ها برای کارالیوف کافی نبود و او به فراتر از این‌ها می‌اندیشید. او ایده انقلابی جدیدی را برای R-۳ مطرح کرد که با برد ۳۰۰۰ کیلومتری به راحتی می‌توانست از مسکو به انگلستان برسد. پیشرفت‌های راکت‌ها و موشک ها، تحت نظارت کارالیوف سرعت بیشتری گرفت و در ۱۹۵۷ شوروی موفق شد اولین پرتاب موفق R-۷ سمیورکا را انجام دهد؛ سمیورکا اولین موشک بالستیک قاره پیمای جهان به حساب می‌آمد و راکتی دو مرحله‌ای با برد ۷۰۰۰ کیلومتر بود. این موشک می‌توانست محموله‌ای ۵.۴ تنی را حمل کند که برای حمل بمب هسته‌ای از سن پترزبورگ به نیویورک کافی بود.

موفقیت ها، نام این دانشمند را در سطح ملی بر سر زبان‌ها انداخت. در پی آن کارالیوف شروع به حمایت از R-۷ برای پرتاب ماهواره به فضا کرد و این در حالی بود که ایده او با بی میلی حزب کمونیست روبرو شده بود. اما پرداختن رسانه‌های ایالات متحده به امکان سرمایه گذاری میلیون دلاری برای پرتاب ماهواره، در شوروی هم شرایط را تغییر داد. در نهایت در کمتر از یک ماه اسپوتنیک ۱ طراحی، تولید و به فضا پرتاب شد.

در ۱۲ اکتبر ۱۹۶۴ «ولادیمر کاماروف»، «بوریس یگوروف» و «کونستانتین فئوکتیستوف» سه فضا نورد اتحاد جماهیر شوروی با موفقیت ۱۶ بار گردش مداری با واسخود ۱ را تکمیل کردند. ۵ ماه بعد «الکسی لئونوف» اولین پیاده روی فضایی بشر را به ثبت رساند و به نظر می‌رسید قدم بعدی باید ماه باشد. کارالیوف هم برای این مأموریت آماده بود و پس از برکناری خروشچف، به تنهایی مسئولیت برنامه فضایی سرنشین دار شوروی را عهده دار شد. هدف نهایی، فرود انسان در اکتبر ۱۹۶۷ و به مناسبت پنجاهمین سالگرد انقلاب اکتبر بود.

کارالیوف شروع به طراحی فضاپیمای سایوز کرد که قرار بود خدمه را به ماه برساند. در کنار آن کار روی مأموریت خودروی لونا برای فرود روی ماه و مأموریت‌های رباتیک در مریخ و زهره نیز در حال انجام بود. او همچنین در فکر محقق کردن رویای تسیولکوفسکی برای فرود انسان‌ها روی مریخ از طریق یک سیستم زنده محصور شده، موتور‌های راکت الکتریکی و یک ایستگاه فضایی مداری به عنوان سکوی پرتاب بین سیاره‌ای بود.

اما یک اتفاق غیر منتظره شرایط را عوض کرد. کارالیوف در ۵ ژانویه ۱۹۶۶ برای جراحی روده در بیمارستان بستری شد و تنها ۹ روز بعد به دلیل عوارض سرطان روده جان داد. با فقدان این طراح ارشد، همه برنامه‌های پیش رو به سرعت رو به سقوط رفت. با این که کارالیوف در طول حیات خود تلاش کرده بود تعدادی از طراحان را آموزش دهد، اما خلاء قدرتی که پس از او به وجود آمد فاجعه بار بود.

«واسیلی میشین» فردی بود که به عنوان جایگزین کارالیوف انتخاب شد و به دنبال آن فاجعه‌ها یکی پس از دیگری اتفاق افتاد. میشین برای عملی کردن برنامه قبلی گردش به دور مدار ماه در سال ۱۹۶۷ و فرود در ۱۹۶۸ تحت فشار قرار گرفت. در ۲۳ آوریل ۱۹۶۷ فضاپیمای سایوز یک به همراه کاماروف به فضا پرتاب شد. این اولین پرتاب پس از فوت کارالیوف بود.

پرتاب در حالی انجام شده بود که مهندسان پروژه خبر از تعداد بسیار بالای ۲۰۳ اشتباه طراحی داده بودند. بلافاصله پس از پرتاب چندین نقص پیش آمد؛ ابتدا باز نشدن یکی از پنل‌های خورشیدی موجب کمبود انرژی شد. پس از آن تشخیص دهنده‌های جهت از کار افتادند و سیستم خودکار تثبیت کننده هم با مشکل مواجه شد.

پرتاب سایوز ۲ که قرار بود با سایوز یک ملاقات کند هم به دلیل طوفان و رعد و برق لغو شد. پس از گزارش کاماروف در سیزدهمین گردش در مدار، مرکز فرماندهی تصمیم گرفت ادامه مأموریت را لغو کنند. در گردش هجدهم در ۷ ساعت بعد، راکت‌های یکپارچه سایوز یک روشن شدند و فضاپیما وارد جو زمین شد. به دلیل یک مشکل دیگر چتر باز نشد و کاماروف تلاش کرد چتر را به طور دستی باز کند، اما در این حین چتر گره خورد. به این ترتیب اولین پرتاب پس از فوت کارالیوف به بدترین شکل ممکن پایان یافت تا اولین تلفات انسانی در سفر‌های فضایی هم به نام اتحاد جماهیر شوروی ثبت شود.

یکی از کاربران در توییتر درباره معجزه زنده ماندن کارالیوف و پیوند این موضوع با فروپاشی شوروی می‌نویسد:

«سرگئی کارالیوف» فضانورد شوروی، بهمراه دو نفر دیگه به سمت ایستگاه فضایی «میر» پرواز کردن. یکی از همکاراش به نام خانم شرمن، بعد از انجام ماموریت،۶ روز بعد به زمین برگشت. همکار بعدیش هم با انجام ماموریتش، کار رو تموم کرد و برگشت. ولی سرگئی...

قرار بود یه ماموریت ۵ ماهه باشه و دقیقا زمان برگشت سرگئی مصادف شد با فروپاشی کشورش، اتحاد جماهیر شوروی! تمامی مقامات شوروی غرق در هرج و مرج میگفتن: کار‌های مهمتری از برگردوندن یه فضا نورد از فضا داشتن و سرگئی تنها در فضا رها شد و بهش گفتن تا مدت نامعلومی باید تو فضا بمونه.

از طرفی زوال اقتصادی روبل شوروی رو به اندازه دستمال کاغذی بی ارزش کرد و هزینه‌ی ایستگاه فضایی میر برای شوروی بسیار سنگین و کمرشکن شد. اون هیچ کاری برای انجام نداشت، در حقیقت کاری ازش بر نمیومد. تمامی وقتش رو به تماشای منظره‌ی تکراری بیرون میگذروند. اون ۳۱۳ روز در فضا سرگردان بود و نهایتا دولت آلمان با کمک ۲۸ میلیون دلاری تصمیم گرفت سرگئی کارالیوف رو به زمین برگردونه سرگئی در ۲۵ مارس ۱۹۹۲ به زمین برگشت. سرگئی ۳۱۱ روز در فضا عمر طی کرده و طبق نظریه ۰.۰۲ ثانیه در زمان به جلو رفته!

منبع: پارسینه