۱۳ نکته اورژانسی برای بازگشت به زندگی در تصادفات رانندگی!
همه افراد بعد از گذشت مدتی از کار و فعالیت دچار خستگی و یکنواختی می‌شوند و برای رفع این خستگی هیچ انتخابی بهتر از سفر وجود ندارد.
گاهی تعطیلات این فرصت را در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهد که اعضای خانواده در کنار هم باشند و بدون هیچ دغدغه‌ای به سفر بروند. ایام تعطیلات جاده‌ها و راه‌ها بیش‌ازپیش شلوغ می‌شوند و همه می‌خواهند زود به مقصد برسند و در این میان کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که به‌جای فکر کردن به مقصد از مسیر سفر لذت ببرد.
گاهی عجله کردن و نداشتن صبر گران تمام می‌شود و تصادفات فاجعه باری اتفاق می‌افتد. «دکتر بابک مهشیدفر» متخصص طب اورژانس و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران ۴+۹ توصیه، برای مسافران جاده‌ها و حوادث ناشی از تصادفات دارد تا اگر خدای ناکرده تصادفی در سفر اتفاق افتاد بتوان بهترین اقدامات را انجام داد.
۱. برای رفتن به سفر باید یک‌سری وسایل ضروری را همراه خود برد. شاید خیلی‌ها تصور کنند که وسایل ضروری چیزی جز غذا، آب، پتو و ... نیست و کمتر کسی به جعبه کمک‌های اولیه و کپسول آتش‌نشانی توجه دارد، زیرا به همراه داشتن این وسایل برای برخی از افراد حادثه را تداعی می‌کند، ولی واقعیت این است که در هر سفری احتمال حادثه وجود دارد و این وسایل از ملزومات اصلی سفر محسوب می‌شوند.
جعبه کمک‌های اولیه شامل یک کیف کوچک است که در آن باید باند کشی، گاز استریل تمیز یا اسپری بند آورنده خونریزی و دستکش لاتکس وجود داشته باشد. همچنین باید یک ظرف آب سرد تمیز در ماشین وجود داشته باشد که در صورت تصادف از این آب برای برطرف کردن خونریزی‌های معمولی و با شدت کم استفاده شود. همراه داشتن کپسول آتش‌نشانی که تازه پر شده و سالم است برای مسافرت ضروری به نظر می‌رسد.
۲. افرادی که به بیماری‌های خاص مثل دیابت، هموفیلی و ... مبتلا هستند، بهتر است پیش از سفر یک پلاک (مثل پلاک سربازها) یا یک دستبند تهیه کنند و مشخصات بیماری خود را روی آن حک کنند تا در صورت بروز حادثه احتمالی نیرو‌های امدادی بتوانند سریعاً اقدامات لازم را برای آن‌ها انجام بدهند. البته این پلاک‌ها یا دستبند‌ها باید از جنس نسوز طراحی شوند، ضمن اینکه ارزش مادی نداشته باشند.
۳. بسیاری از کشور‌های جهان خوردن و آشامیدن را برای تمامی سرنشینان خودرو‌ها ممنوع کرده‌اند، برای مثال در کشور روسیه هیچ فردی هنگام نشستن در ماشین در حال حرکت حق خوردن یا آشامیدن ندارد، دلیل این مسئله هم پیشگیری از خطرات احتمالی بعد از تصادف است. خوردن و آشامیدن هنگامی‌که ماشین در حال حرکت باشد می‌تواند باعث خفگی و مرگ شود. گرفتن هرگونه وسیله تیز و برنده در دست هنگام حرکت ماشین ممنوع است، متأسفانه خیلی از افراد در زمان حرکت ماشین اقدام به پوست گرفتن میوه می‌کنند که انجام این کار بسیار خطرناک است و می‌تواند حوادث جبران‌ناپذیری را بعد از تصادف به وجود بیاورد.
۴. کودکان باید روی صندلی عقب بنشینند و برای کودکان کم سن صندلی‌های مخصوصی وجود دارد که باید در آن‌ها قرار بگیرند. اگر شرایط به‌گونه‌ای باشد که یک مادر و کودک به‌تن‌هایی سفر می‌کنند و کودک بهانه‌گیری می‌کند و مادر نمی‌تواند با تمرکز و راحت رانندگی کند، با در نظر گرفتن چند شرط می‌توان کودک را به صندلی جلو منتقل کرد؛ نشستن کودک در صندلی جلو باعث ایجاد مزاحمت در رانندگی مادر نشود، در ماشین قفل و کیسه هوا (Air Bag) خاموش باشد، چون در صورت تصادف، باز شدن کیسه هوا باعث خفه شدن کودک می‌شود.
کمربند باید به‌گونه‌ای بسته شود که در صورت تصادف به سروصورت کودک صدمه وارد نکند، برای این منظور باید پشتی صندلی را کمی جلو آورد و ارتفاع کودک نسبت به صندلی بالا باشد تا کمربند روی شانه کودک قرار بگیرد. سرعت ماشین در شرایطی که کودک در جلو نشسته، باید کم باشد و نکات ایمنی در زمان حرکت بیش‌ازپیش رعایت شود.
۵. تصادفات جاده‌ای به‌ویژه در ایام تعطیلات اجتناب‌ناپذیر هستند البته اگر رانندگان صبورتر باشند و نکات ایمنی را رعایت کنند، احتمال این تصادفات کمتر می‌شود و خسارت کمتری را به همراه دارد. زمانی که تصادفی اتفاق می‌افتد عملاً افراد عادی نمی‌توانند کمک چندانی به سانحه دیدگان کنند، ولی بااین‌حال با رعایت برخی از نکات می‌توانند تا رسیدن نیرو‌های امدادی به محل موردنظر از به وجود آمدن خسارت-های بیشتر جلوگیری کنند.
اگر صحنه تصادف ایمن بوده و احتمال آتش‌سوزی و سایر اتفاقات وجود نداشته باشد، باید مصدومان را در همان حالت تا رسیدن نیرو‌های امدادی به حال خود گذاشت و جابه‌جا کردن مصدومان به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود، چون ممکن است شکستگی و دررفتگی در ستون مهره‌ها وجود داشته باشد و هرگونه جابه‌جایی باعث آسیب به نخاع یا حتی قطع نخاع و فلج فرد شود.
۶. پیش از هر اقدامی باید اطراف محل تصادف، مثلث خطر و سایر علائم هشداردهنده گذاشته شود یا ۲۰- ۳۰ متر عقب‌تر چند ماشین همراه با علائم هشداردهنده توقف کنند تا مانع تصادف مجدد شوند. تماس با پلیس، اورژانس، هلال‌احمر و آتش‌نشانی (درصورتی‌که احتمال آتش‌سوزی باشد یا مصدومان را نتوان از ماشین بیرون آورد) ضروری است.
اگر شرایط به‌گونه‌ای بود که احتمال آتش‌سوزی و خطرات دیگر وجود داشت، باید افرادی که به امداد و نجات آشنایی دارند به کمک مصدومان بروند و با کمترین حرکت، مصدومان را به نزدیک‌ترین محل امن جابه‌جا کنند. دست فردی که می‌خواهد مصدوم را جابه‌جا کند، باید با بدن مصدوم در یک راستا باشد. گرفتن شانه‌های مصدوم و قرار دادن سر بین ساعد‌ها ضروری است. جابه‌جایی باید با احتیاط و به‌صورت گروهی با کمترین حرکت انجام شود.
۷. بعدازاینکه فرد در یک محل امن قرار گرفت باید یک ارزیابی از او انجام شود. اگر مصدوم نشانه‌های حیات را نداشت، مردم عادی کاری نمی‌توانند انجام بدهند و باید تا رسیدن نیرو‌های امدادی منتظر بمانند، اما اگر آثار حیات وجود داشت باید سعی کنند راه تنفسی فرد مصدوم را باز نگه دارند و داخل دهان را خالی کنند. تکان ندادن سر و گردن در چنین شرایطی ضروری است.
اگر مصدوم دندان مصنوعی دارد و این دندان حالت لق پیدا کرده است باید آن را از دهان فرد بیرون آورد، ولی درصورتی که دندان حالت طبیعی دارد نباید آن را خارج کرد. قرار دادن سر و گردن در یک راستا و بالا نگه‌داشتن فک برای تنفس بهتر، از دیگر توصیه‌هایی است که برای مصدومان باید در نظر گرفته شود.
۸. افرادی که قصد کمک به مصدومان را دارند تحت هر شرایطی باید مراقب سلامت خود باشند و جان‌شان را به خطر نیندازند. خون، بزاق، ادرار، مایعآمنیوتیک فرد باردار (در صورت پاره شدن کیسه آب)، استفراغ و ... همگی آلوده فرض می‌شوند و افراد کمک‌کننده باید حتماً از دستکش و عینک استفاده کنند و دست زدن به مصدومان بدون رعایت ایمنی توصیه نمی‌شود.
بار‌ها دیده‌شده که بعد از تصادف افرادی که در صحنه سانحه حضور دارند برای کمک به مصدومان و کاهش ترس ناشی از سانحه، آب یا خوراکی‌های شیرین می‌دهند؛ بعد از هر نوع سانحه‌ای، به‌هیچ‌عنوان نباید این کار را انجام داد. حتی دادن دارو به بیماران قلبی در چنین شرایطی توصیه نمی‌شود، چون انجام چنین اقداماتی می‌تواند وضعیت فرد را وخیم کند و تا آمدن نیرو‌های امدادی باید صبر کرد.
۹. کنترل خونریزی یکی دیگر از مواردی است که باید موردتوجه قرار بگیرد. چنانچه بدن مصدوم خونریزی داشت باید با پارچه تمیز یا گاز استریل محل خونریزی را محکم فشار داد. اگر خونریزی با یک پارچه کنترل نمی‌شود باید ۳-۲ پارچه روی آن قرار داد. بستن پارچه یا کش بالاتر از محل خونریزی توسط افراد عادی کاری کاملاً اشتباه است، چون این افراد به‌جای سرخرگ، سیاهرگ را می‌بندند و این کار خونریزی را شدیدتر می‌کند.
۱۰. اگر محتویات شکم (روده‌ها و سایر اندام‌ها) یا استخوان‌ها بیرون آمده باشد نباید سعی کرد آن‌ها را در داخل بدن گذاشت و برای کنترل خونریزی می‌توان به‌آرامی لبه‌های زخم را فشار داد. اگر در بدن مصدوم جسم تیز و برنده مثل شیشه فرو رفته باشد، نباید آن را بیرون کشید، چون ممکن است در مجاورت یک رگ بزرگ باشد و انجام این کار باعث خونریزی شدید شود. اندام‌هایی که دچار دررفتگی شده‌اند نباید توسط افراد عادی جا انداخته شوند.
۱۱. گاهی شدت تصادفات به‌قدری زیاد است که اندام‌های بدن مصدومان جدا و به اطراف پرتاب می‌شوند، در چنین شرایطی افرادی که می‌خواهند کمک کنند باید این اندام‌ها را با دستکش از روی زمین جمع‌آوری کنند و در کیسه بگذارند و در کنار یخ قرار بدهند و در نهایت به نیرو‌های امدادی تحویل بدهند تا آن‌ها این اندام را برای پیوند عضو به بیمارستان منتقل کنند.
۱۲. سر، یکی از قسمت‌های مهم بدن است که در صورت ضربه خوردن هنگام تصادف باید توجه ویژه‌ای نسبت به آن داشت. شاید فرد به دلیل اینکه دچار بیهوشی و مشکلات جدی نشده، تصور کند ضربه‌ای که به سرش خورده است، چندان جدی نیست درحالی‌که ضربه به سر، بعد از چند ساعت می‌تواند مشکلاتی را برای فرد به وجود بیاورد.
اگر سن فردی که به سرش ضربه وارد شده کمتر از ۵ سال یا بالای ۵۵ سال باشد باید حتماً توسط پزشک بررسی شود حتی اگر احساس کند مشکل خاصی ندارد. افرادی که از دارو‌های ضد انعقاد خون مثل «وارفارین»، «آسپرین»، «پلاویکس» و «اسویکس» استفاده می‌کنند باید در صورت ضربه وارد شده به سر موردبررسی قرار بگیرند. بیماران مبتلا به هموفیلی گروه دیگری هستند که باید ضربه‌های سر را جدی بگیرند. اگر آسیب به سر باعث ایجاد سردرد متوسط تا شدید شود و این درد ادامه پیدا کند، باید حتماً به پزشک مراجعه کرد.
۱۳. اختلال در بینایی، اختلال در حس و حرکت (در هر قسمت از بدن)، خونریزی یا خروج مایع از بینی یا گوش، سرگیجه، اختلال شنوایی، شنیدن صدای زنگ یا سوت در گوش، درد و ناراحتی موقع حرکت دادن گردن (به‌ویژه گردن درد) همگی نشانه‌هایی هستند که پس از ضربه به سر باید جدی گرفته شوند. اگر فرد صحنه تصادف را به یاد نیاورد و به‌صورت گذرا بیهوش شده یا اینکه دچار استفراغ شده باشد باید حتماً توسط پزشک بررسی شود تا مشکل وارد شدن ضربه به سر جدی نباشد.
