انتقال کتاب‌ها به عوارضی قم
کتاب، مثلِ ماهی از دست‌ها می‌لغزد و روزبه‌روز، دست‌نیافتنی‌تر می‌شود. از سال ٨٦ که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی به مصلا منتقل شد، بسیاری مخالف جابه‌جایی آن بودند و حالا که با چند دوره برگزاری در این مکان که اتفاقا نقدهایی هم به آن وارد بود، بار دیگر محل این نمایشگاه به جایی در حاشیه شهر انتقال می‌یابد؛ به شهر آفتاب.
کد خبر :
۱۵۱۳۰
بازدید :
۱۵۶۳
کتاب، مثلِ ماهی از دست‌ها می‌لغزد و روزبه‌روز، دست‌نیافتنی‌تر می‌شود. از سال ٨٦ که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی به مصلا منتقل شد، بسیاری مخالف جابه‌جایی آن بودند و حالا که با چند دوره برگزاری در این مکان که اتفاقا نقدهایی هم به آن وارد بود، بار دیگر محل این نمایشگاه به جایی در حاشیه شهر انتقال می‌یابد؛ به شهر آفتاب.
اما چرا شهر آفتاب؟ پروژه شهر آفتاب در سال ٨٠ با محوریت حرم امام خمینی(ره) و در جنوب استخوان‌بندی اصلی شهر تهران و در ضلع جنوب غربی حرم مطهر با درنظرگرفتن موقعیت این منطقه و ضرورت ایجاد توازن شهری میان شمال و جنوب شهر، طراحی و در شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب شد.
اراضی مجموعه شهر آفتاب شامل ٣٢ هزار هکتار است و مهم‌ترین عناصر ارتباطی آن بزرگراه خلیج فارس و فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) و خط راه‌آهن تهران- جنوب و خط یک و سه مترو است. از مهم‌ترین عملکردهای پیش‌بینی‌شده در شهر آفتاب، احداث مجموعه‌های نمایشگاهی از جمله نمایشگاه بین‌المللی تهران بود که به منظور ایجاد یک مرکز بین‌المللی امروزی و پیشرفته و کاهش مشکل ترافیک و عدم دسترسی‌های لازم در زمان برگزاری نمایشگاه‌ها در دستور کار قرار گرفت. طرح مقدماتی احداث نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب در دهه ٧٠ موردتوجه مدیریت شهری قرار گرفت که با مصوبه شورای شهر در سال ٨٤، شهرداری مکلف به انجام امور مقدماتی ایجاد این نمایشگاه شد.
اقدامات اولیه در این زمینه از سال ٨٥ آغاز شد و در سال ٨٧ طرح این مجموعه که با حضور مهندسان داخلی و مشاور آلمانی طراحی شده بود، به تصویب رسید و از ابتدای سال ٩٠ عملیات اجرائی آن زیر نظر سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی و با همکاری شرکت یادمان سازه به عنوان مجری طرح آغاز شد؛ همان شرکتی که پیمانکاری برج میلاد را نیز برعهده داشت.
اما بهانه انتقال نمایشگاه کتاب از مصلا به شهر آفتاب چه بود؟ آن هم در شرایطی که افراد، برای کتاب‌خریدن حتی در مرکز شهر، تنبلی می‌کنند، برگزاری یک نمایشگاه کیلومترها خارج از شهر، چه حسنی دارد؟ آیا این به‌حاشیه‌راندن کتاب نیست؟
علیرضا رئیس‌دانایی، مدیر انتشارات نگاه، به این جابه‌جایی خوشبین است. او به «شرق» می‌گوید: «سال اولی که نمایشگاه کتاب به مصلا منتقل شد، هم گارد داشتیم.
چه بخواهیم و چه نخواهیم، نمایشگاه کتاب نهایتا به شهر آفتاب منتقل خواهد شد. ممکن است اولش برایمان سخت باشد و استقبال چشمگیری صورت نگیرد اما بعد از مدتی، مردم حتما به محل تازه می‌روند و مثل همیشه مخاطبان زیادی خواهند آمد. چون نمایشگاه کتاب مخاطبان زیادی دارد و در همه سال‌های برگزاری، همیشه مردم از شهرستان برای خرید کتاب به تهران آمده‌اند. من فکر می‌کنم تغییر محل نمایشگاه، از رونق آن نخواهد کاست».
در آستانه برگزاری بیست‌و‌نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، شیوا ارسطویی، نویسنده و شاعر نیز درباره این جابه‌جایی نظر خود را اینگونه بیان می‌کند: «این جابه‌جایی، هم بد است و هم خوب. آدم احساس می‌کند کتاب‌ها را دیپورت کرده‌‌اند و برای نمایشگاهی به این مهمی که باید در مرکز باشد، انزوا قائل شده‌‌اند و کتاب و کتاب‌خوان را به حاشیه رانده‌اند؛ اما از طرفی هم این جابه‌جایی خوب است چون من شخصا دوست دارم برای رسیدن به چیزی که دوست دارم مسافت طولانی طی کنم. اینکه سفر کنی برای دیدن کتاب‌های جدید و به نیت خریدن آنها، برای من شخصا جذاب است. از طرفی حتما محل جدید، شلوغی وسط شهر را ندارد. اینگونه کسانی که اهل کتاب و کتاب‌خواندن هستند به خودشان زحمت می‌دهند و این‌همه راه را می‌روند تا کتاب بخرند. به نظر می‌رسد دور از دسترس‌بودن محل جدید، می‌تواند فضای متمدن‌تری را به وجود آورد و دیگر شاهد فضای پوپولیستی عجیب و غریبی که در نمایشگاه کتاب در سال‌های پیش می‌دیدیم، نباشیم. باید بدون پیش‌قضاوت ببینیم این تجربه، چطور خواهد بود».
اما دوری راه، ممکن است خیلی از نویسندگان و اهالی قلم را که پیش از این، در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب هر روز به آن سر می‌زدند، از چنین کاری منصرف کند. حافظ موسوی، شاعر درباره دوریِ راه می‌گوید: «هر چقدر هم راه دور باشد، من ناچارم به عنوان کسی که علاقه‌ای به کتاب دارد، به نمایشگاه سر بزنم اما اینکه دوری یا نزدیکی محل نمایشگاه، مردم را جذب می‌کند یا نه، قابل‌پیش‌بینی نیست؛ چون پدیده‌ای جدید است. ممکن است اتفاقا این دوری سبب شود کسانی که واقعا دغدغه کتاب و کتاب‌خوانی دارند، به نمایشگاه سر بزنند».
شهلا لاهیجی، مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان نیز که پیش از این حضور در محل مصلای تهران را تحریم کرده بود، درباره برگزاری نمایشگاه کتاب در محل تازه می‌گوید: «حالا نمی‌توانیم درباره این جابه‌جایی هیچ قضاوتی کنیم چون آنجا را ندیده‌ایم و مشکلاتش را نمی‌دانیم. در حقیقت حالا داریم پرواز کور می‌کنیم، چون نمی‌دانیم این مقصد تازه چه مختصاتی دارد. موضوع اصلی این است که نمی‌دانم چرا هیچ‌وقت مسئولان مردم را در جریان دقیق کارشان نمی‌گذارند و مشورت و نظرخواهی نمی‌کنند. معمولا همه‌جای دنیا انجمن‌های ناشران، خودشان محل نمایشگاهشان را انتخاب می‌کنند ولی اینجا از این خبرها نیست. زیرا زمانی که این نمایشگاه در محل نمایشگاه بین‌المللی برگزار می‌شد، بی‌مشورت ناشران تصمیم گرفتند نمایشگاه را به مصلا بیاورند. حالا هم خودشان تصمیم گرفته‌اند ببرند شهر آفتاب. اما من که پیش از این گفته بودم ما در مصلا شرکت نمی‌کنیم، برای شرکت در این نمایشگاه اعلام آمادگی کردم. ظاهرا گفته‌‌اند در این محل تازه محدودیتی برای ناشران ایجاد نمی‌کنند اما اگر بخواهند محدودیتی اعمال کنند، طبیعتا این بار به دلیل عملکرد نمایشگاه از حضور معذور خواهیم بود.
امیدواریم بتوانیم بعد از سال‌ها غیبت با دوستان و دوستدارانمان روبه‌رو شویم، البته اگر کسی بیاید!»
در شرایطی که هنوز این سؤال مطرح است که «وقتی در ایام نمایشگاه کتاب‌فروشی‌های کریمخان و انقلاب نیز تخفیف ویژه‌ای برای فروش کتاب‌هایشان در نظر می‌گیرند، چرا باید کیلومترها از شهر خارج شد و به محل نمایشگاه سر زد؟» باید منتظر ماند و دید استقبال مردم از این محل تازه چطور خواهد بود؟
۰
