ستاره‌های کم‌فروغ خودروسازی ایران
بر این اساس، 33 خودرو موردنظر در گروه‌های قیمتی بالای 100 میلیون تومان، 75 تا 100 میلیون تومان، 50 تا 75 میلیون تومان، 25 تا 50 میلیون تومان و زیر 25 میلیون تومان گروه‌بندی شده و معادل شرایط کیفی‌شان، «ستاره» کسب کرده‌اند.
از جمله نکات قابل توجه گزارش کیفی تیرماه این است که طبق آمار اعلامی، 70 درصد از خودروهای تولید داخل (در تیرماه و به لحاظ تیراژ) تنها یک ستاره کیفی به دست آورده اند و فقط هشت درصد خودروها دارای سه ستاره هستند. همچنین بر حسب «مدل» نیز 52 درصد خودروهای داخلی دارای یک ستاره کیفی بوده و 21 درصدشان سه ستاره اند.
در روشی که شرکت بازرسی لحاظ کرده، خودروهای داخلی قابلیت دریافت یک تا پنج ستاره کیفی را دارند و این در حالی است که طی ارزیابی کیفی تیرماه، هیچ‌کدام از خودروها موفق به کسب بیش از سه ستاره نشده‌اند. سراتو، مزدا3، تندر-90 و رانا خودروهایی هستند که در گزارش تیرماه، سه ستاره کیفی به دست آورده‌اند و باقی خودروها دو یا یک ستاره دارند.
اعلام کیفیت خودروها بر حسب «ستاره‌های دریافتی» در حالی است که پیش‌تر شرکت بازرسی با ارزیابی کیفی خودروها در 9 معیار مختلف، عددی را به‌عنوان «مجموع نمرات منفی» برای هر خودرو اعلام می‌کرد و این «عدد» نشان‌دهنده سطح کیفی بود. بر این اساس، هر خودرویی که نمره منفی کمتری دریافت می‌کرد، طبعا از کیفیت بالاتری برخوردار بود و هرچه نمره موردنظر بالا می‌رفت، نشان از پایین بودن کیفیت خودروها داشت.
این جزئیات حالا در شرایطی منتشر نمی‌شود که مشتریان هم‌اکنون، تنها به کلیات آمار دسترسی دارند و دیگر مشخص نیست مثلا کدام خودرو بدنه و موتور بهتری دارد یا ترمز و تعلیق کدام یک ضعیف‌تر است. البته شرکت بازرسی همچنان جزئیات کیفی خودروهای داخلی را مورد بررسی قرار می‌دهد، با این حال، آمار مربوطه را به دلایلی که مشخص نیست، منتشر نمی‌کند.
هرچه هست، طبق گزارش منتشره، در هر گروه قیمتی، هر خودرویی که توانسته ستاره کیفی بیشتری را کسب کند، صدرنشین شده و کم‌ستاره‌ها نیز در رده‌های بعدی جای گرفته‌اند.
در این بین، نیو مزدا3 با کسب سه ستاره، بهترین خودرو گروه بالای 100 میلیون تومانی‌ها شده، کیاسراتو نیز با سه ستاره‌اش، در صدر گروه خودروهای 75 تا 100 میلیونی‌ها نشسته، جک j5 لقب بهترین عضو دسته 50 تا 75 میلیون تومانی‌ها را به‌دست آورده، تندر-90 اتوماتیک با سه ستاره جایگاه اول گروه 25 تا 50 میلیونی را به خود اختصاص داده و در نهایت پراید 132 سایپا با تک‌ستاره‌اش توانسته بهترین خودرو در دسته زیر 25 میلیون تومانی‌ها لقب بگیرد.
با این حساب، هر خودرویی که قیمت بالاتری دارد، کیفیت بهتری نیز داشته و این موضوع نشان از رابطه مستقیم سطح کیفی با قیمت خودروها دارد.
این موضوع اتفاقا یک چالش در خودروسازی کشور به‌شمار می‌رود؛ زیرا گفته می‌شود برای کنترل هزینه‌های تولید، گاهی از قطعات کم کیفیت در خودروهای داخلی استفاده شده و می‌شود. این موضوع اثر مستقیمی روی کیفیت خودروها گذاشته و سبب شده مشتریان به‌دلیل استهلاک بالای محصولات شان، به تکرار راهی تعمیرگاه‌ها شوند. طبعا اگر قرار باشد بحث قیمت همچنان بر کیفیت خودروها اثر بگذارد، نمی‌توان انتظار افزایش سطح کیفی خودروهای تولید داخل را داشت، زیرا استفاده از قطعات کم کیفیت و ارزان، خرابی زودهنگام و عمر کیفی پایین خودروها را سبب می‌شود. البته استفاده از قطعات کم کیفیت، به‌خصوص طی چند سال گذشته، گاهی از سر ناچاری نیز بوده، چه آنکه تحریم‌های بین‌المللی اجازه دسترسی خودروسازان و قطعه‌سازان به منابع تامین اصلی را نمی‌داد.
مونتاژی‌های صدرنشین
اما به سراغ جدول کیفی خودروهای برویم و ببینیم افت و خیز کیفیت در تیرماه چگونه بوده است. ابتدا از دسته خودروهای بالای 100 میلیون تومان شروع کنیم، دسته ای که تنها یک عضو دارد و آن سراتوی مونتاژی گروه بهمن است.
این محصول دارای سه ستاره کیفی بوده و در بخش خصوصی خودروسازی کشور مونتاژ می‌شود و در حال حاضر گران‌ترین محصول صنعت خودرو داخل به‌شمار می‌رود. مزدا3 در مقایسه با آمار کیفی قبلی تغییر خاصی را تجربه نکرده است. پیش‌تر در کنار مزدا نام سوزوکی گرندویتارا نیز دیده می‌شد که ظاهرا به‌دلیل تیراژ پایین، نام این شاسی بلند ژاپنی در لیست خودروهای تحت ارزیابی تیرماه قرار نگرفته است.
اما در گروه قیمتی 75 تا 100 میلیون تومان، کیاسراتو (محصول مونتاژی سایپا) در حالی توانسته با کیفیت‌ترین عضو لقب گیرد که موفق به کسب سه ستاره شده است. این یعنی سراتو در مقایسه با ارزیابی کیفی خردادماه، یک ستاره بیشتر دریافت کرده و در نتیجه کیفیت آن افزایش یافته است. سراتو تحت برند کیاموتورز ژاپن در سایپا مونتاژ می‌شود و در حال حاضر، خودرویی 90 میلیون تومانی (در مدل فول) به‌شمار می‌رود.
پس از این محصول مونتاژی کره ای، با دو خودرو چینی در این گروه روبه‌رو می‌شویم، تیگو 5 و جک S5 کرمان موتور. در این بین، تیگو دارای دو ستاره است و این یعنی در مقایسه با ماه گذشته تغییر خاصی نداشته است. تیگو5 متعلق به چری چین است که در یکی از خودروسازان بخش خصوصی کشور به نام مدیران خودرو مونتاژ می‌شود. این محصول هم‌اکنون قیمتی بالای 95 میلیون تومان دارد. همچنین جک S5 نیز که دیگر خودرو چینی بخش خصوصی کشور به‌شمار می‌رود، در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری به لحاظ کسب ستاره کیفی به خود نمی‌بیند. این محصول شاسی بلند متعلق به شرکت جک چین، در کرمان موتور مونتاژ می‌شود.
به گروه 50 تا 75 میلیون تومانی‌ها برویم، جایی که 6 عضو دارد و همه شان نیز چینی هستند. یکی از نکات مربوط به این گروه این است که در رده‌بندی کیفی تیرماه، نامی از‌هایما در آن به چشم نمی‌آید. هایما محصول شاسی‌بلندی از شرکت‌هایمای چین است که در گزارش کیفی خردادماه توانسته بود سه‌ستاره دریافت کند و صدرنشین گروه شود.
این در شرایطی است که در نبود‌هایما، هیچ یک از خودروهای حاضر در گروه 50 تا 75 میلیون تومانی‌ها نتوانسته‌اند بیش از دو ستاره کیفی به دست بیاورند. همچنین هیچ کدام از اعضای گروه در مقایسه با گزارش کیفی قبلی، تغییر خاصی را (از نظر کسب ستاره) تجربه نکرده‌اند. بر این اساس، جک J5 و برلیانس H330 هر دو دارای دو ستاره کیفی هستند و در رده‌های اول و دوم جا خوش کرده‌اند. در این بین، جک در کرمان موتور به تولید می‌رسد و برلیانس نیز میهمان پارس خودرویی‌ها است. گروه 50 تا 75 میلیونی‌ها اما یک میهمان جدید نیز دارد و آن «آریو» است.
این خودرو که در سایت بن رو سایپا مونتاژ می‌شود، به شرکت چینی زوته تعلق دارد و توانسته دو ستاره کیفی را در گزارش تیرماه به خود اختصاص دهد. دیگر اعضای این گروه ام‌وی‌ام 550 و ام‌وی‌ام X33 جدید و لیفان X60 نیز موفق به کسب تنها یک ستاره کیفی شده‌اند.در این بین، ام‌وی‌ام‌ها هر دو در مدیران خودرو مونتاژ می‌شوند و لیفان نیز در میهمانی کرمان موتوری‌ها به سر می‌برد.
تندر اول ماند
اما نگاهی بیندازیم به شلوغ‌ترین گروه موجود در گزارش کیفی تیرماه که خودروهای 25 تا 50 میلیون تومان را در خود جا داده است. در این گروه، 18 خودرو داخلی به چشم می‌آید که بیشتر آنها متعلق به دو خودروساز بزرگ کشور هستند.
صدرنشینان این گروه را مانند گزارش‌های چند ماه گذشته، همچنان تندر-90ها به همراه رانا تشکیل می‌دهند، خودروهایی که همه سه ستاره کیفی به دست آورده‌اند. طبق گزارش شرکت بازرسی، تندر اتومات، پارس تندر، تندر پارس خودرو و تندر ایران خودرو در ارزیابی کیفی تیرماه حضور داشته و در مقایسه با رده‌بندی قبلی، دچار تغییر خاصی از جنبه کسب ستاره کیفی نشده‌اند. این موضوع شامل رانا نیز می‌شود، چه آنکه خودرو موردنظر نیز درست مانند خردادماه، سه ستاره کیفی به دست آورده است.
رانا به عنوان محصول ملی ایران خودرو اگرچه در اوایل ورود به بازار، دارای مشکلات کیفی بود، با این حال و آن طور که آمار و ارقام می‌گوید، این خودرو در حال حاضر شرایط کیفی بهتری را دارد و جزو معدود محصولات سه ستاره خودروسازی کشور است.
این در شرایطی است که دنا به عنوان دیگر محصول ملی آبی‌های جاده مخصوص، همچنان دارای دو ستاره کیفی بوده و در مقایسه با گزارش‌های قبلی تفاوتی (از جنبه کسب ستاره) نکرده است. اما یکی دیگر از نکات جالب در گروه 25 تا 50 میلیون تومانی‌ها، هم ستاره بودن پژو 206 و یک خودرو چینی به نام ام‌وی‌ام 315 جدید است. این موضوع از افت کیفی 206 و احتمالا افزایش کیفیت ام‌وی‌ام سرچشمه می‌گیرد و هر دو مدل این محصول را شامل می‌شود. هرچه هست، از جمع 18 عضو دسته 25 تا 50 میلیونی‌ها، فقط پنج مدل دارای سه ستاره بوده و چهار محصول نیز دو ستاره‌اند و باقی خودروها تنها یک ستاره کسب کرده اند.
بر این اساس، خودروهای پژو پارس، 405، سمند و تیبا2 همه دارای تنها یک ستاره کیفی بوده و تغییر خاصی نیز نسبت به گزارش خردادماه نداشته‌‌اند. در بین خودروهای این گروه، تنها دنا و رانا و تیبا2 و ام‌وی‌ام 315 و تا حدی تندر-90، محصولات جدیدی به‌شمار می‌روند و سایر اعضا قدیمی محسوب می‌شوند. با وجود آنکه هم‌اکنون چند ماه از تولید ساندرو (تندر-90هاچ بک) می‌گذرد، نام این محصول در گزارش کیفی تیرماه به چشم نمی‌آید. به نظر می‌رسد این محصول نیز در صورت حضور در ارزیابی کیفی، موفق به کسب سه ستاره می‌شد.
دسته تک ستاره‌ها
به سراغ آخرین گروه کیفی خودروهای داخلی برویم، گروهی که محصولات به اصطلاح ارزان را در خود جای داده است.به جز تیبا، چهار عضو دیگر این گروه را انواع مدل‌های پراید تشکیل می‌دهند و بر این اساس، مدل 132 تولیدی سایپا توانسته در صدر قرار بگیرد. این صدرنشینی البته در حالی به دست آمده که خودرو موردنظر تنها یک ستاره کیفی دارد و نسبت به گزارش قبلی نیز تغییری به خود ندیده است. چهار عضو دیگر این گروه نیز همگی تک ستاره اند و نسبت به گزارش خردادماه، تغییری را از جنبه کم و زیاد شدن ستاره‌هایشان، به خود نمی‌بینند. تیبای معمولی، پراید 111 و پراید 131 (در دو مدل سایپایی و پارس خودرویی) دیگر اعضای گروه زیر 25 میلیون تومانی‌ها به‌شمار می‌روند که به‌دلیل قیمت پایین‌تر در مقایسه با سایر خودروها، مشتریان بیشتری دارند.
