بازیگرِ قهار برنده شد!

فرادید | مهدی ملك‌محمد*؛ دونالد ترامپ، پدیده سیاست در ایالات متحده امریکا، در عین ناباوری همگان چهل و پنجمین رئیس‌جمهور آمریكا شد. طرفداران او چه كسانی هستند و برای چه به او رای داده‌اند؟

جهل مرکب
گفته‌اند «آن کس که نداند و نداند که نداند، در جهل مرکب ابدالدهر بماند». جهل مرکب همان است که مردمان مناطق مختلف جهان و حتی اکثریت امریکایی‌ها را حیرت‌زده کرده است که چگونه مردمی هستند که خطر حضور مردی در سمت ریاست‌جمهوری امریکا را احساس نمی‌کنند که اصول سیاست نمی‌داند و کار سیاسی را با تجارت و معامله‌گری و مذاکرات در زمینه خرید و فروش مسکن و زمین و برج قیاس می‌کند و حتی محافظه‌کاری جمهوری‌خواهان سنتی را هم ندارد.

اگر فردی از طرفداران ترامپ بپرسد که آیا واقعا نمی‌فهمید که او صلاحیت ریاست‌جمهوری را ندارد، آن‌ها خواهند گفت که باصلاحیت‌تر از او کسی را سراغ ندارند. این جهل مرکب است که باعث می‌شود کسی از طرفداران ترامپ از خود نپرسد که آیا او راست می‌گوید؟

به همین دلیل است که برخلاف پیش‌بینی برخی از کارشناسان، رسوایی اخلاقی ترامپ در اراده طرفدارانش در رای‌دادن به او تأثیری ایجاد نکرد.

«دیوید دانینگ»، روانشناس امریکایی، که در این زمینه مطالعات فراوانی کرده است می‌‌‌گوید: «موضوع این است که ما با همان دانشی که می‌توانیم از طریق آن بفهمیم در کاری خوب هستیم، متوجه ضعف‌مان در آن کار هم می‌شویم. وقتی شما فاقد دانش در یک زمینه باشید، پس نخواهید دانست که آیا در آن خوب عمل می‌کنید یا ناموفقید.»

بر اساس مطالعات روانشناسان سیاسی امریکا، طرفداران ترامپ از موضوعاتی که او از آن‌ها به‌عنوان خطر یاد می‌کند از جمله «اقتصاد رو به ویرانی امریکا»، «ایران» و ... هیچ چیزی نمی‌‌دانند و بنابراین صحبت‌های او را راستی‌آزمایی نمی‌کنند.


حساسیت زیاد به تهدید
مطالعات عصب‌شناختی نشان می‌دهد که مغز محافظه‌کاران در مقابل تهدیدات و نشانه‌های آن بسیار زودتر و گسترده‌تر از دیگران عمل می‌کند و به بسیج ذهن برای محافظت از خود فرمان می‌دهد.

سیاستمداران حزب جمهوری‌خواه امریکا از همین یافته استفاده‌های فراوانی در ترغیب مردم به رای‌دادن به آن‌ها کرده‌اند. «جرج بوش»، آخرین رئیس‌جمهوری در امریکا بود که از این یافته‌ها استفاده کرد.

اکنون، ترامپ تهدیدات را در نظر امریکایی‌های محافظه‌کار دوچندان نشان می‌دهد. او تقریبا همه جهان را تهدیدی علیه منافع امریکایی‌ها نشان می‌دهد. اسلام، مهاجران و سیاه‌پوستان بخشی از تهدیدات دروغینی هستند که او آن‌ها را در ذهن ترسیده بخشی از جامعه امریکایی می‌اندازد.

نظرسنجی صورت‌گرفته توسط موسسه معتبر گالوپ در روز چهارده آبان این موضوع را به‌وضوح نشان می‌دهد؛ كاهش فعالیت‌های تروریستی در امریكا و مهاجرت به این كشور اولویت‌دارترین مسائلی هستند كه حامیان ترامپ به حل آن علاقه‌مند هستند و در مقابل، نژادپرستی و آموزش به بیشتر كودكان مسائلی هستند كه برای طرفداران كلینتون اولویت دارند. ذهنی که از تهدید می‌ترسد دیگر به‌دنبال گزاره‌های منطقی نیست. بنابراین برایش فرقی نمی‌کند که آنچه ترامپ می‌گوید دروغ است یا راست، بلکه فقط می‌خواهد از این وضعیت نجات پیدا کند و منجی در این میان معلوم است؛ آنکه این ترس را هشدار داده است، یعنی دونالد ترامپ.

نظریه مدیریت وحشت
این نظریه که در حوزه روانشناسی اجتماعی مطرح شده، بیان می‌کند که انسآن‌ها یک درک منحصربه‌فرد از وضعیت‌شان در جهان هستی دارند. وقتی این درک به اینجا برسد که نابودی آن‌ها حتمی است، وحشت و اضطرابی بنیادین فرا می‌گیردشان. این وحشت، انگیزه‌ای برای رفتارهای فرد می‌شود. یک ساختار فکری برای خودش درست می‌کند و به‌دنبال حمایت افرادی است که از این ساختار دفاع کنند و به‌نوعی به زندگی آن‌ها معنا دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این وحشت، ملی‌گرایی را نیز افزایش می‌دهد و از «دیگری» یک دشمن می‌سازد. ترامپ به‌خوبی توانسته از این نظریه استفاده کند.


سرگرم‌کنندگی عالی
بر طبق یک بررسی روانشناختی از بینندگان مناظره‌های ترامپ و کلینتون، درگیری ذهنی با ترامپ بسیار بیشتر از کلینتون است. زبان بدن او، لحن او، و در کل رفتارهای او برای امریکایی‌های معتاد به سرگرمی سحرانگیز است. بسیاری از مردمی که به ترامپ علاقه نشان می‌دهند در حقیقت اصلا نمی‌شنوند که او چه می‌گوید، بلکه فقط او را می‌بینند. ترامپ به نظر بسیاری از روانشناسان یک شخصیت بازیگر است که تاکنون توانسته دل تعداد زیادی از مردم امریکا را با خود ببرد، اما نمایشی که اجرا کرده نتوانسته اکثریت مردم این کشور را با خود همراه کند؛ این را نتایج انتخابات امریکا خواهد گفت.

تقریبا تمامی روانشناسانی كه شخصیت ترامپ را مورد مطالعه قرار دادند، از جمله دكتر مك آدامز، باور دارند كه دونالد ترامپ یك بازیگر قهار است. بازیگری كه می‌تواند به راحتی و البته با استفاده از چهار دلیل روانشناختی بالا دل و ذهن بیش از پنجاه میلیون امریكایی را معطوف خود كند. دونالد ترامپ با همین مولفه‌ها سعی خواهد كرد تا ریاست‌جمهوری‌اش را پیش ببرد، اما سئوال مهم این است این راه كه در انتخابات جواب داده، تا پایان هموار خواهد بود؟

* روان‌شناس