موفق اما پر‌انتقاد
رئیس‌جمهور چندي پيش در میهمانی افطار با جامعه دانشگاهیان، به اقدامات دو نفر از وزیران فعلی خود در صحبت‌هایش اشاره کرد و رضایت خود را از فعالیت‌های آنان در برابر دوربين‌ها بیان کرد.
کد خبر :
۳۹۹۹۵
بازدید :
۱۲۱۶
براساس تحقیقی که در رابطه با ٦٠ کشور دنیا انجام شده، ٥٠ وزیر بهداشت در این کشورها غیرپزشک بوده‌اند و تنها ١٠ نفر تحصیلات پزشکی داشته‌اند که اغلب هم پزشکان غیرمتخصصی هستند که دوره‌های مدیریتی خوانده‌اند.
به گزارش شرق، رئیس‌جمهور چندي پيش در میهمانی افطار با جامعه دانشگاهیان، به اقدامات دو نفر از وزیران فعلی خود در صحبت‌هایش اشاره کرد و رضایت خود را از فعالیت‌های آنان در برابر دوربين‌ها بیان کرد، یک مورد اشاره رئیس‌جمهور به طرح تحول سلامت بود وقتی که می‌گفت: «تلاش ما در دولت یازدهم بهبود وضعیت درمان مردم بود. اجرای طرح تحول نظام سلامت پایان این تلاش نبود، بلکه آغاز راهی است که در دولت دوازدهم باید ادامه یابد. دولت در این مسیر گام کوچکی برداشت و قدم بزرگ‌تر را اساتید و کادر درمانی و بهداشتی و سلامت کشور برداشتند. تلاش ما در دولت یازدهم این بود که اولا مردم از نظر درمان در شرایط بهتری قرار بگیرند. خوشبختانه طرح تحول سلامت اجرا شد؛ البته این طرح شروع شده و باید ادامه پیدا کند. در دولت دوازدهم طرح تحول سلامت ادامه پیدا خواهد کرد».
دیگر اشاره رئیس‌جمهور نیز به قرار‌گرفتن ١٨ دانشگاه ایران در رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا بود.
مسئله‌ای که وزیر علوم مدتی پیش اعلام کرد و گفت ایران پیش از این در این رتبه‌بندی قرار نداشت. وزیری که پیش از این، خود سمت وزارت بهداشت را بر عهده داشت و بیشتر از آن مانند حسن قاضی‌زاده هاشمی یکی از معدود پزشکان متخصصی است که در جهان به سمت وزارت، آن هم وزارت بهداشت رسیده‌اند.
براساس تحقیقی که در رابطه با ٦٠ کشور دنیا انجام شده، ٥٠ وزیر بهداشت در این کشورها غیرپزشک بوده‌اند و تنها ١٠ نفر تحصیلات پزشکی داشته‌اند که اغلب هم پزشکان غیرمتخصصی هستند که دوره‌های مدیریتی خوانده‌اند. نتایج این تحقیق حکایت از آن دارد که می‌توان گفت در کل دنیا تعداد بسیار اندکی وزیر بهداشت هست که پزشک متخصص باشد؛ یکی از آنان دکتر حسن قاضی‌زاده هاشمی است.
او که با ارائه طرح تحول سلامت در دولت یازدهم محبوبیت زیادی میان مردم و با توجه به آنچه به نظر می‌رسد حتی رئیس‌جمهور دولت پیدا کرد، درحال‌حاضر مشخص نیست آیا دوباره با آغاز دولت دوازدهم بر سر این دومین یا سومین پست مدیریتی خود پس از تأسیس اولین بیمارستان تخصصی چشم در شهر تهران خواهد نشست!
طرح تحول سلامت همان تحقق وعده دولت برای سودادن به یارانه‌ها به عنوان یارانه سلامت بود و تابه‌اینجای کار که پایان دولت یازدهم است، با توجه به خبرها و آمارهای اعلام شده از سوی وزارت بهداشت و گزارش‌های مردمی رسانه‌ها و همچنین روزنامه «شرق»، این طرح میزان رضایتمندی مردم را در مراجعه به بیمارستان‌ها به‌خصوص بیمارستان‌های دولتی به بیش از ٩٠ درصد و حتی به ادعای وزارت بهداشت برای اولین‌بار در کشور به صد‌درصد رسانده است.
به جز طرح تحول سلامت، با توجه به عملکرد وزارت بهداشت دولت یازدهم، شاید بتوان آن را از متفاوت‌ترین وزارت‌های بهداشت نام برد؛ زیرا از همان ابتدا، وزیر با شعار و اصرار بر غیرسیاسی‌بودنش در بسیاری از مسائل ملی که البته ربطی به وزارتخانه‌اش و حوزه پزشکی داشت، شخصا ورود پیدا کرد. اما همه اینها باعث نشد تا بسته طرح تحول سلامت که در بخش بیرونی و بسته‌بندی خود از محبوبیت زیادی برخوردار است در بخش درونی خود، یعنی حوزه مربوط به تیم درمان، پرسنل بیمارستانی و بیمارستان‌ها و حتی بیمه‌ها از باران انتقادهایی که به سویش سرازیر شد در امان بماند.
مدیرعامل تأمین اجتماعی: تحولی نبود، ایفای تعهد بود
بار مالی طرح تحول سلامت بیش از هر چیز بر گردن بیمه تأمین اجتماعی افتاد؛ به‌طوری‌که تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری، وزیر و مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی هر چند وقت یک‌بار راجع به این موضوع صحبت می‌کردند، به‌طوری‌که رئیس تأمین اجتماعی کشور در گفت‌و‌گويي که مدتی پیش در روزنامه «شرق» برگزار شد، با وجود تلاشی که در نشان‌دادن نظر مثبتش از طرح تحول سلامت داشت، اما انتقادهای زیادی را به نحوه اجرای آن وارد دانست، به‌طوری‌که در گفت‌وگو با «شرق» اعلام کرد بهتر است آن‌قدر نگوییم طرح تحول سلامت بگوییم: ایفای «نقشمان» در حوزه سلامت و دولت.
به این معنی که مسئولیت و تحقق خواسته‌های مردم در بخش سلامت همواره وظیفهدولت‌ها بوده است و بهتر است واژه «تحول» را از آن برداریم و ایفای تعهد را جایگزین آن کنیم.
دکتر تقی نوربخش نیز ادامه اجرای این طرح در دولت دوازدهم را حتمی دانست و بیشتر انتقادهای خود را به بخش مدیریتی و توزیع منابع طرح تحول سلامت وارد کرد و توضیح داد: «طرح تحول سلامت مزایایی دارد؛ برای مثال موجب کاهش پرداخت از جیب مردم است، طرح‌های ماندگاری پزشکان و دسترسی مردم به خدمات درمانی و طرح‌هایی که برای زایمان دارد بی‌نظیر است و طرح‌هایی درباره کاهش هزینه‌های دارویی مردم، نکات مثبت این طرح است. نکات منفی آن هم البته باید بیان شود؛ برای مثال طرح مدیریت بر مصارف، هزینه‌های القایی و نبود عدالت در تعرفه‌های پزشکی از معایب آن است».
او همچنین توضیح داد: «این همان تعهدات به‌جامانده است که دولت اول آقای روحانی به آن معطوف شد و برنامه‌ریزی کرد و طرحی را انجام داد. ایفای تعهدات روی‌زمین‌مانده دولت‌های قبل بود که هم آقای روحانی به آن به‌عنوان یکی از اولویت‌ها و تعهدات دولت به مردم توجه کردند و هم تزریق منابع و برنامه‌ریزی لازم را انجام داد».
تأمین اجتماعی به‌عنوان سازمان بیمه‌گر که تأمین‌کننده منابع مالی این طرح است و مدیرعامل آن نیز این را یک طرح ملی می‌داند و در مورد اینکه با شرایط فعلی این طرح آیا عملا می‌تواند پایدار بماند گفت: «طرح یک الزام است و باید اجرا شود». او معتقد است، نظام سلامت به‌عنوان یکی از طرح‌های اصلی دولت آقای روحانی موجب رضایتمندی مردم شده، ولی برای پایداری این طرح باید اقدامات جدی در آن انجام شود، اما مدیرعامل تأمین اجتماعی در مورد اینکه آیا به نظر او وزیر بهداشت در پست خود برای ادامه این طرح می‌ماند یا خیر فقط به اشکالات و انتقادهای وارده بر طرح تحول سلامت تأکید مي‌كند و به گفتن آنکه طرح نیاز به اصلاحاتی در دولت آینده دارد اکتفا می‌کند.
طرح تحول سلامت بنایی بر یک زیرساخت پوسیده
به‌جز سازمان تأمین اجتماعی که شاید نمی‌توان آن را معترض طرح تحول سلامت دانست و تنها زیر بار مسئولیت مالی خود کمرش خم شده، پرستاران، در صف اول منتقدان طرح تحول سلامت قرار گرفتند، به‌طوری‌که معاونت پژوهشی سازمان نظام پرستاری در مصاحبه‌ای که با روزنامه «شرق» داشت، به صورت مستقیم در مورد موضعشان توضیح دادند که اگرچه با دولت آقای روحانی موافق هستند، اما به‌شدت با وزیر بهداشت و طرح او با این شرایط مخالفند و اگر قرار است اصلاحاتی روی این طرح درباره تعرفه‌های پرستاری و حضور نیروی متخصص پرستار در بیمارستان نشود، ترجیح می‌دهند وزیر دیگری بر پست این وزارتخانه بنشیند.
البته این نارضایتی از سوی ارگان رسمی پرستاران در حالی مطرح می‌شود که خود پرستاران بیمارستان‌های دولتی نیز این مسئله را به تناوب و در گزارش‌های مختلف عنوان کرده‌اند؛ مانند رضا، پرستار یکی از بیمارستان‌های دولتی تهران که وقتی نام طرح تحول سلامت را می‌شنود، چشمان خسته‌اش به‌سرعت از هم باز شده و با اضطراب شدید تکرار می‌کند: «اصلا خوب نیست، اصلا؛ می‌توانم ساعت‌ها برایتان دلایل بدبودنش را توضیح دهم».
این در حالی است که شریفی‌مقدم، رئیس خانه پرستار و قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری، نیز اجرای طرح تحول سلامت به شکل فعلی را عملا غیرممکن عنوان می‌کند و به «شرق» توضیح میدهد: «چگونه است که قانونی مثل تعرفه‌گذاری پرستاری می‌رود ١١ سال در سکوت باقی می‌ماند، ولی طرح تحول سلامت در یک شب انجام شد و از نظر من با روندی که پیش می‌رود، احتمال اجرای آن صفر است؛ یعنی امکانش با این هزینه‌هایی که به نظام سلامت تحمیل می‌شود محال است، مگر آنکه اصلاح شود».
شریفی‌مقدم توضیح میدهد: «درباره تعرفه‌های پزشکی تیم درمان از گذشته اختلاف صدبرابری میان دستمزد پزشک و دیگر اعضای تیم درمان و بیمارستان وجود داشت که این قانون زیرساخت طرح تحول سلامت قرار گرفت در حقیقت این طرح هم بر زیرساخت پوسیده‌ای بنا شد که این اختلاف صدبرابری در آن بود؛ یعنی کارانه پزشک صدبرابر بود که بر اساس آن ٣٠ میلیون تومان دستمزد می‌گرفت و دستمزد پرستار هم ٣٠٠ هزار تومان بود، درحال‌حاضر، کارانه پرستار شده ٩٠٠ هزار تومان، اما کارانه پزشک تبدیل به ٩٠ میلیون تومان شده؛ اختلافی که در رقم درصدی فرق نکرد، اما رقم ریالی ٣٠ میلیون‌تومانی، برابر با ٩٠ میلیون تومان با اختلاف صدبرابری شد که البته این کارانه گاهی به ٣٠٠ تا ٥٠٠ برابر هم می‌رسد».
به گفته او، تا همین لحظه نیز ١٠ ماه از کارانه پزشکان و پرستاران پرداخت نشده است و این در حالی است که بودجه‌ای مبنی‌بر حدود ١٠ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود و در ادامه توضیح میدهد: «از این مبلغ حدود چهار هزار میلیارد آن به پزشکان تعلق می‌گیرد و حدود هزار میلیارد آن قرار است به ٢٠٠ هزار نفر از اعضای دیگر تیم درمان تعلق بگیرد که آن هم پرداخت نشده است».
البته دکتر نوربخش، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، در پاسخ به «شرق»، عقب‌افتادگی معوقه‌ها را سه ماه عنوان کرد و این در حالی است که قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری از معوقات عقب‌افتاده ١٠ ماهه خبر میدهد و این‌همه در حالی است که بر اساس آنچه معاونت پژوهشی سازمان نظام پرستاری عنوان می‌کند، تعرفه‌های پرستاری نیاز به تزریق بودجه اضافه ندارد، به‌طوری‌که دکتر ژیلا عزتی، مسئول بخش معاونت پژوهشی و استاد دانشگاه در رشته پرستاری و مامایی، به روزنامه «شرق» در این مورد توضیح داد: «درحال‌حاضر تأمین اجتماعی خود به دلیل اجرای طرح تحول سلامت با مشکلات زیادی روبه‌روست و ما متوجه این هستیم. مسئله ما این نیست که پول اضافه‌ای را بیاوریم و توزیع کنیم.
ما می‌گوییم هزینه درمان زیاد است و پول را مریض نباید بدهد، به‌خصوص که هزینه‌های درمان درحال‌حاضر خیلی بیشتر از سه یا چهار سال پیش است، ما در بخش بعد از آن؛ یعنی پرداخت مشکل داریم. سؤالمان این است که این پول بعد از پرداخت به کجا می‌رود! ما چیزی که برای مردم می‌خواهیم این است که تعرفه‌ها بر اساس استانداردهای جهانی باشد».
تحول نگوییم، عمل به قانون بود
یکی دیگر از منتقدان به طرح تحول سلامت، سازمان نظام پزشکی کشور است که البته به نظر می‌رسید با توجه به تعرفه‌هایی که برای پزشکان در طرح تحول سلامت در نظر گرفته شده است، از موافقان جدی طرح تحول سلامت از بعد از اجرا باشد، اما معاونت نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی کشور نیز در گفت‌وگو با «شرق» از بسته‌شدن مطب برخی پزشکان در شهرهای کوچک‌تر کشور و مهاجرت‌های آنان به شهرهای دیگر یا جذب‌شدن در کلینیک‌های دولتی خبر داد و گفت: «هرچند که امور پژوهشی ما نشان میدهد بیماران همچنان در چند نوبت حتی سه یا چهاربار به پزشک متخصص در مطب مراجعه کرده‌اند، اما در برخی موارد به‌خصوص بخش خصوصی با افت بیمار در خیلی از شهرستان‌ها روبه‌رو شدیم.
به‌همین‌دلیل به‌ناچار همکاران به کلینیک‌های دولتی برای کار مراجعه کردند که یعنی پزشکان را از بخش خصوصی به دولتی تبدیل کرده‌ایم و ما نیروی خود را از دست دادیم یا اینکه از آن شهر به شهرهای بزرگ‌تر رفتند که با توجه به سیر قانونی و روندی که تاکنون وجود داشته، منطقی نیست و در نهایت معتقدیم که این مردم هستند که دچار آسیب می‌شوند».
او ادامه میدهد که با توجه به مصوبه دولت، هزینه‌های بخش خصوصی در هتلینگ بیمارستانی باید ١٤ درصد افزایش می‌یافت؛ اما عملا پس از اجرای طرح بدون پیش‌بینی آنان، این هزینه‌ها به ١٨ درصد افزایش یافته است که همه اینها باعث شده تا چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی، در درازمدت تأثیری منفی در عملکرد طرح تحول سلامت ایجاد شود؛ زیرا به گفته معاونت نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت هیچ نگاهی به بخش خصوصی در مدت این چهار سال نداشته است و با اشاره به آسیب‌های طولانی‌مدت طرح، توضیح میدهد: «در‌هر‌حال، قدرت پرداخت مردم در شهرستان‌ها کمتر است. اگر موضوع خوبی مثل طرح تحول برای مردم این کار را انجام میدهد، نباید در طولانی‌مدت دچار آسیب شویم.
مثلا سرمایه‌گذاری که یک پزشک کرده است تا در شهرستان اعتباری برای خود کسب کند، نباید تحت‌الشعاع موضوع طرح سلامت، به این شکل با مشکل مواجه شود. بسیاری از افراد هزینه‌های هنگفتی در بخش خصوصی سلامت کرده‌اند، همه اینها سرمایه ملی است و باید به آنها توجه کنیم و حداقل‌های ایجاد اشتغال در حوزه سلامت، بسیار هزینه‌بر است و باید این هزینه‌ها را مدیریت کنیم؛ وگرنه در آینده دچار مشکلات و آسیب‌های بسیار زیادی خواهیم شد».
محمد جهانگیری در ارتباط با اینکه معتقد است طرح تحول سلامت می‌تواند به‌عنوان نماینده سازمان نظام پزشکی پیش‌بینی‌ای برای ادامه این طرح در دولت دوازدهم داشته باشد، می‌گوید: «یکی از کارهای خوبی که در دولت یازدهم انجام شد، اهتمام به بحث سلامت مردم و اولویت‌دادن به این موضوع بود.
این بحث بسیار خوب و شایان تقدیری است. منابعی ابتدای راه آورده شد و در قانون هدفمندی رایانه‌ها این را داشتیم که ١٠ درصد آن باید به حوزه سلامت اختصاص داده شود.
در این اتفاق، (وزارتخانه) به صورت کامل نیامد. در بخشی دیگر هم دولت وارد بحث شد و در نهایت ١١ میلیون نفر از مردم کشور تحت پوشش بیمه‌ای قرار گرفتند. این یکی از ریسک‌هایی بود که دولت پذیرفت و فشار را از روی دوش قشر محروم برداشت و ما توقعمان این است که هم‌زمان منابع هم دیده شود.
البته محدودیت در منابع وجود دارد؛ اما باید این را به‌عنوان یک اصل بپذیریم که باید با مبانی و اصول حوزه‌ای که قرار است به صورت مستمر رو به بهبود برود، همراه شویم. در بخشی، منابع به صورتی که باید، تزریق نشد. تأخیراتی در پرداخت‌ها صورت گرفت. البته چون بیمه‌ها هم معوقاتی در منابع خود داشتند، این اتفاق افتاد».
او در ادامه توضیح داد: «به نظر من، در دولت دوازدهم رویکرد طرح تحول باید به جای خود باقی بماند و سلامت کار خود را انجام دهد. در یک‌سری مسائل، بازنگری جدیدی انجام شود و از ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کنند.
در چهار سال گذشته، ما هیچ حمایت مستقیمی از طرف دولت ندیدیم و پرداختی برای توسعه آن نشده است. باید یک قیمتی از این منابع به بخش خصوصی هم داده شود. در حوزه سلامت نیز باید توجه بیشتری به طرح تحول سلامت بکنیم».
وی درباره این سؤال که بخش خصوصی بیشتر در کدام بخش می‌تواند به کمک بخش دولتی در طرح تحول سلامت بیاید، پاسخ داد: «بخش خصوصی کمک زیادی می‌کند؛ حجم زیادی از خدمات در بخش درمان سرپایی مثل مطب‌ها و پاراکلینيک‌ها در بخش خصوص انجام می‌شود و اگر نخواهیم این خدمات را به صورت واقعی در حوزه بخش خصوصی ببینیم، هزینه خدمات در بخش دولتی افزایش پیدا می‌کند.
از طرف دیگر، هزینه‌های مدیریت در بخش دولتی، بیشتر از بخش خصوصی است و دولت در درازمدت نمی‌تواند این هزینه‌ها را پرداخت کند و با چالش روبه‌رو می‌شود. پس توصیه ما این است که اولا امسال که سال اشتغال و تولید است، این امکان فراهم شود تا به بخش خصوص توجه بیشتری شود. در کل وقتی به کشور نگاه می‌کنیم، هزینه‌های سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی با توجه به بررسی‌هایی که ما انجام داده‌ایم، برای دولت بسیار کمتر خواهد بود و این اثبات شده است».
او این کاهش هزینه را بیشتر از ١٠ درصد به‌نفع بخش دولتی می‌داند و ادامه میدهد: «در بخش دولتی فقط پرداخت مردم را می‌بینیم؛ ولی هزینه‌هایی که دولت در بخش دولتی از دست میدهد، مانند هزینه‌هایی که برای بیمارستان می‌دهیم، استهلاک بیمارستان‌ها، حقوق و دستمزدهایی که پرداخت می‌کنیم و نگهداری‌هایی که انجام می‌دهیم، درحال‌حاضر از بودجه‌های دیگر می‌گیریم. این خیلی زیان‌آور است».
از نظر این معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی، این طرح در حقیقت عمل به قانون بوده است، نه اینکه طرحی بر اساس تحول و معتقد است این عمل به قانون نیز باید به صورت کامل انجام شود. درحال‌حاضر اختلاف زیادی در ارتباط با اینکه تعرفه چقدر باید باشد یا کم یا زیاد باشد، وجود دارد؛ اما می‌گوییم حال که اختلاف هست، بیایید به قانون عمل کنیم. قانون می‌گوید تعرفه باید با توجه به هزینه تمام‌شده خدمات، در نظر گرفته شود. خب بیایید ببینیم این هزینه تمام‌شده خدمات چقدر است؟
انتقادهایی که به وزارت بهداشت در ارتباط با طرح تحول سلامت وجود دارد، درحالی است که همچنان این طرح موضع افتخار وزیر بهداشت برای کاهش هزینه‌های پزشکی از جیب مردم است و اگرچه بودجه و هزینه‌های این طرح با فشار بر ارگان‌های دیگر تأمین شده است، به نظر می‌رسد ابراز رضایتمندی از سوی مردم، لبخند رضایتی روی صورت رئیس‌جمهور نیز نشانده که وزیر بهداشت را در موقعیت بهتری برای حضور دوباره‌اش بر صندلی ریاست وزارت بهداشت در دولت دوازدهم قرار میدهد.
ضمن آنکه اهداف دیگر دولت و اساسا جمهوری اسلامی از بعد از انقلاب برای تأمین سلامت و بهداشت روستاهای کشور و رسیدگی به تهیدستان نیز از سوی این وزارتخانه پنهان نمانده و با توجه به اخباری که در بخش‌های رسانه‌ای وزارت بهداشت منتشر می‌شود، در بسیاری از روزها خبرهایی از امدادرسانی اورژانس حتی در مواردی از طریق امداد هوایی، درمان بیماری لاعلاج یا جراحی‌های خاص در روستای حتی دورافتاده‌ای که ممکن است به‌سختی روی نقشه بتوان جای آن را پیدا کرد، منتشر می‌شود.
همچنین ورود به تمام سوژه‌های ملی و خبری نشان از آن دارد که وزیر بهداشت قصد دارد نامی ماندگار در وزارت از خود بر جای بگذارد. معرفی وزرا با شروع دولت دوازدهم، نشان خواهد داد آیا باوجود برخي انتقادها به طرح تحول سلامت، وزير بار ديگر بر كرسي وزارت بهداشت جلوس خواهد كرد يا نه.
۰
