بازار ترانسفر بازیکنان

علاوه بر منابع فراوان اطلاعاتی در مورد عملکرد و نتیجه کاری هر بازیکن، در کنار آن عواملی مانند سن، جایگاه، ملیت، طول قرارداد و ارزش تجاری نیز باید به حساب آیند. همچنین قدرت خرید بازیکن از سوی باشگاه خریداری‌کننده و هزینه جایگزینی یک همتا برای بازیکن فروخته شده از سوی باشگاه فروشنده و تعدیل این مبالغ با تورم نیز باید مورد محاسبه قرار بگیرند.

به گزارش دنیای اقتصاد، صدها میلیون دلار دست به دست می‌شود و صدها بازیکن تیم‌های خود را در طول پنجره تابستانی نقل و انتقالات، تغییر می‌دهند اما آیا کسی می‌داند قیمت مناسب یک بازیکن چه میزان است؟

در میان تیم‌های لیگ برتر انگلستان، هزاران ساعت کار و کیلووات نیرو صرف شده است تا به این پرسش ساده پاسخ دهد: چطور قیمت واقعی ترانسفر را ارزیابی کرده و در مورد آن قضاوت می‌کنید؟ هر متغیری می‌تواند برای پاسخگویی به این پرسش مورد استفاده قرار گیرد، خواه ملموس باشد یا غیرملموس، عینی باشد یا ذهنی.

علاوه بر منابع فراوان اطلاعاتی در مورد عملکرد و نتیجه کاری هر بازیکن، در کنار آن عواملی مانند سن، جایگاه، ملیت، طول قرارداد و ارزش تجاری نیز باید به حساب آیند. همچنین قدرت خرید بازیکن از سوی باشگاه خریداری‌کننده و هزینه جایگزینی یک همتا برای بازیکن فروخته شده از سوی باشگاه فروشنده و تعدیل این مبالغ با تورم نیز باید مورد محاسبه قرار بگیرند.

مدل‌هایی که در این خصوص پیشنهاد شده است، همواره در حال بهبود هستند، با وجود این برخی باشگاه‌ها احساس می‌کنند که یک سیستم ارزیابی خیلی محکم در فوتبال وجود دارد که البته یک رقم دقیق را محاسبه نمی‌کند، بلکه در عوض خط‌مشی‌ای را تعیین می‌کند که چه حق‌العملی می‌تواند برای مدیری که می‌خواهد هدف خاصی را دنبال کند، منطقی باشد و ارزش اقتصادی واقعی بازیکن در چه حدودی است.

با این حال، بسیاری از فعالان این حوزه می‌دانند که رقم اعلام شده می‌تواند غیرمنطقی باشد. حتی آنتونیو کونته، مربی چلسی نیز به این مساله انتقاد می‌کند و معتقد است: «قیمت‌ها به‌طور کلی بسیار زیاد هستند؛ بازار دیوانه شده است. وقتی سعی کنید یک بازیکن جدید بخرید، هزینه بسیار بالا می‌رود.

این ارزش واقعی بازیکن نیست. وضعیت بسیار عجیبی است.» افرادی که در زمینه فوتبال فعالیت می‌کنند، مدت‌ها است با رشد قیمتی به وجود آمده در نتیجه ثروت نقدی و درآمد فزاینده باشگاه‌های بزرگ اروپا روبه‌رو بوده‌اند و به تازگی نیز تهدید ثروتمندان چینی برای وارد کردن بازیکنان به سوپر لیگ چین به آن افزوده شده است. آنچه مشخص است، این است که در بسیاری از موارد هیچ الگوی مشخصی برای قیمت‌هایی که اعلام می‌شوند، وجود ندارد. به نظر می‌رسد به قول کونته هیچ کس دقیقا در مورد آنچه رخ می‌دهد، یعنی ارزیابی دقیق، مطمئن نباشد.

برای مثال اورتون، بازیکن خط حمله خود روملو لوکاکو را به قیمت 100 میلیون پوند معادل 126 میلیون دلار ارزش‌گذاری کرده، در حالی که بارسلونا ممکن است همین رقم را برای به خدمت گرفتن مارکو وراتی ایتالیایی از پاری‌سن‌ژرمن بپردازد. این در حالی است که لوکاکو 24 ساله که فورواردی بلژیکی است با وراتی که بازی‌ساز، خلاق و تکنیکی است اشتراک اندکی دارد.

در واقع این دو بازیکن تقریبا هیچ نقطه مشترکی ندارند، اما قیمت تعیین شده برای آنها یکسان است. حتی قیمت برای بازیکنانی که از نظر تئوری قابل مقایسه هستند، نیز علائم واضحی نشان نمی‌دهد. منچستریونایتد اخیرا 30 میلیون پوند یعنی تقریبا 38 میلیون دلار برای یکی از بازیکنان ارزشمند دفاعی بنفیکا، لیندولف، پرداخت.

اما لیورپول همین مقدار را برای ساخو، مدافعی که 5 سال از لیندولف بزرگ‌تر است و در بیشتر سال گذشته از سوی مربی این تیم، یورگن کلوپ، به‌کار گرفته نشد، خواسته است. تیم ساوت‌همپتون نیز معتقد است دفاعش، ویرژیل ون دایک دو برابر لیندولف و ساخو ارزش دارد.

با این حال به نظر می‌رسد این قیمت‌گذاری تا حدود زیادی بستگی به وزش باد موافق برای آنها داشته باشد. برای مثال، تا چند هفته پیش استوک سیتی برای دروازه‌بان جوان خود مبلغی در حدود 30 میلیون پوند می‌خواست اما پس از موافقت اورتون با تیم ساندرلند برای یک دروازه‌بان جوان دیگر، استوک سیتی رقم درخواستی خود را تعدیل کرد.

این دروازه‌بان همان دروازه‌بان چند هفته پیش است، فقط اینکه او اکنون برای هر تیمی که بخواهد وی را به خدمت بگیرد، بیشتر هزینه خواهد داشت. بازار می‌تواند مقادیر را تغییر بدهد، اما شاید بتواند محیط را هم تغییر دهد. وقتی نیوکاسل به لیگ پایین‌تر سقوط کرد، می‌دانست که باید برخی از دارایی‌های قابل فروش خود را نقد کند و بنابراین دو بازیکن خود محمد سیسوکو و جورجیو وینالدام را فروخت.

این باشگاه در ابتدا فکر می‌کرد 15 میلیون پوند برای هر بازیکن، قیمت منصفانه‌ای است. وقتی رئال مادرید پیشنهاد مبلغی دو برابر آن را داد، نیوکاسل نیز ارزش وی را افزایش داد. وقتی رسانه‌های خبری اعلام کردند که وینالدام ممکن است به ارزش 25 میلیون دلار ترانسفر شود، نیوکاسل با وی نیز همین کار را کرد. هر دو بازیکن به زودی جدا می‌شدند، اما هر یک قیمت جدیدی پیدا کرده بودند.

هرچند این یک مثال افراطی است، اما در بسیاری از باشگاه‌ها قیمت‌گذاری بیشتر از روی غریزه و احساس آنها انجام می‌شود. ایگلی تاره، مدیر ورزشی باشگاه ایتالیایی لاتزیو، عوامل بسیار دیگری را نیز در این باره دخیل می‌داند و به مواردی همچون سن، اهمیت برای تیم و کیفیت بازی آنها در فصول گذشته نیز اشاره می‌کند، اما همچنین می‌گوید که فیلتر نهایی «دانش و درک بازار ترانسفر» است.

مدیر ورزشی ولفسبورگ، الاف ربه نیز می‌گوید که هر باشگاهی روش خود را در مورد هزینه‌کردن برای یک بازیکن دارد و این می‌تواند با باشگاه‌های دیگر متفاوت باشد. هنری استات، بنیان‌گذار موسسه «تکنولوژی تصمیم» که کارش مشاوره تحقیقاتی دادن به برخی از تیم‌ها است، می‌گوید: «ما مدل‌هایی برای ارزیابی بازار ساخته‌ایم. اما هنوز حقایق مشاهده نشده زیادی در این بحث وجود دارد.» او و تیم آکادمیکش بر ارائه «قیمتی با رقم منطقی» تمرکز دارند، ایده‌ای که بگوید یک بازیکن چقدر می‌تواند ارزش داشته باشد.

آنها با استفاده از اطلاعات برای ایجاد سیستمی قابل اطمینان که بازیکنان را بر اساس مواردی همچون توانایی رتبه‌بندی می‌کند، می‌توانند اثر بیرون کشیدن یک بازیکن از یک تیم و جایگزینی وی با عضوی دیگر را بررسی کنند که بر اساس احتمال اجتناب از سقوط به دسته‌های پایین‌تر، انتخاب شدن برای رقابت‌های اروپایی یا جایگاه تیم در پایان فصل در لیگ، متغیر باشد. این کار به نوعی قیمت تعیین می‌کند.

اسلات در ادامه می‌گوید: «قیمت بازاری با تمایل به خرید و فروش تعیین می‌شود. اما در کل افراد پول کمتری برای بازیکنان باشگاه‌های کوچک‌تر می‌پردازند.» با این حال استات، کارش را تعیین قیمت نمی‌داند و آن را به مذاکرات تیم‌ها واگذار می‌کند. وی توصیه‌اش را در این نکته می‌داند که «اگر شما بتوانید بازیکنی را با پول کمتری به خدمت بگیرید، باید این کار را بکنید. اما اگر مجبور باشید بیشتر بپردازید، شاید نباید این کار را بکنید.»