مرگ ٦‌هزار درخت در شیراز

اشتباه در جانمایی اجرای پروژه ایستگاه پایانی قطار شهری شیراز، نابودی تدریجی را برای بوستانی با ٦هزار اصله درخت رقم زد. تا چند ‌سال دیگر و در جریان اجرای این پروژه، به تدریج ٦‌هزار اصله درخت بوستان شهرک میان‌رود شیراز، جابه‌جا و قطع می‌شوند و سرنوشت این بوستان در منطقه ٩ شهرداری شیراز، با مرگ گره می‌خورد.

به گزارش شهروند، براساس اعلام نایب‌رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر شیراز تاکنون ‌هزار اصله از درخت‌های زیتون و کاج که در مسیر این پروژه قرار داشتند، قطع و جابه‌جا شده‌اند. هرچند که به گفته محمد حق‌نگر، این درخت‌ها با فاصله‌ای از این بوستان قرار داشته‌اند، اما با پیشرفت پروژه، پنج‌هزار اصله درخت که در مسیر داخلی بوستان قرار دارند، باید جابه‌جا یا قطع شوند و چند‌ سال دیگر، خط ایستگاه قطار شهری، جایگزین بوستان می‌شود.

شامگاه سه‌شنبه، خبرگزاری ایرنا، به نقل از نایب‌رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر شیراز، خبری را منتشر کرد که از قطع ٦هزار اصله درخت در شیراز حکایت داشت. براساس این خبر، محمد حق‌نگر گفته بود که این تعداد درخت به دلیل جانمایی اشتباه یک پروژه شهری قطع شده و مسئولان اجرای این طرح باید نسبت به این اتفاق پاسخگو باشند.

او در همان خبر گفته بود که: «در زمان طراحی ایستگاه پایانی خط دو قطار شهری، به دلیل بی‌توجهی مشاور ٦‌هزار اصله درخت جابه‌جا و قطع شده است، درحالی ‌که با یک اصلاح هندسی و انتقال ایستگاه از سمت شرق به غرب می‌شد، جلوی این ضایعه بزرگ زیست‌محیطی را گرفت.» براساس اعلام او، میانگین سنی این درختان، ٢٠‌سال است که علاوه بر ایجاد هزینه‌های سنگین مادی برای شهر، شهر شیراز را از یک سرمایه بزرگ زیست‌محیطی محروم کرده و از این منظر، هزینه‌های معنوی این اقدام غیرقابل جبران است.

انتقاد او از مشاور غیربومی این پروژه است: «اگر مشاور این پروژه مانند اعضای کمیسیون ماده ٧، بررسی‌های لازم را انجام داده بود، می‌شد ایستگاه مترو را در نقطه‌ای که درخت نیست، اجرا کرد و طرح نیز بدون اشکال اجرا می‌شد.» حالا همین عضو شورای شهر شیراز، در گفت‌وگو با «شهروند» جزییات بیشتری از ماجرای قطع درختان می‌دهد. او قطع‌شدن ٦هزار اصله درخت را رد می‌کند و می‌گوید: «تعداد تمام درختانی که برای اجرای این پروژه باید از مسیر برداشته شوند، ٦‌هزار اصله درخت است، تاکنون یک‌هزار اصله درخت، قطع و جابه‌جا شده‌اند، پنج‌هزار درخت دیگر هم در ادامه پروژه باید جابه‌جا شوند.»

به گفته او، بیشتر درختانی که تاکنون قطع و جابه‌جا شده‌اند، درختان زیتون و کاج بودند، آنهایی که قابلیت جابه‌جایی سالم داشتند، به محوطه کمربندی شیراز و محدوده میان‌رود منتقل شده‌اند و آنهایی که امکان جابه‌جایی‌شان وجود نداشت، مانند درختان کاج قطع شده‌اند: «حدود ٧٠‌درصد از ‌هزار درخت، جابه‌جا و حدود ٣٠‌درصد قطع شده‌اند.»

حق‌نگر، درباره ماجرای مطرح‌شدن قطع ٦‌هزار درخت که از سوی خبرگزاری ایرنا منتشر شد، توضیح بیشتری می‌دهد: «ماجرا از این قرار بود که اخیرا در شورای چهارم شهر شیراز، آیین‌نامه رعایت الزامات زیست‌محیطی پروژه‌های عمرانی شهرداری شیراز از سوی کمیسیون خدمات شهری مطرح شد، هدف این بود که پیش از اجرای پروژه‌ها، جوانب زیست‌محیطی آن در نظر گرفته شود، اما متاسفانه اعضای شورای شهر شیراز، با این دلیل که این آیین‌نامه پروژه‌ها را با تأخیر مواجه می‌کند با آن مخالفت کردند و درنهایت این آیین‌نامه به تصویب نرسید.

همین هم شد تا برای حساس‌سازی، ماجرای قطع‌شدن این درختان مطرح شود.» او پیش از این از طرح ایستگاه پایانی قطار شهری در میان‌رود، بازدید کرده و متوجه شده بود که در جریان اجرای این پروژه، تعداد زیادی از درختان باید از مسیر برداشته شوند: «ما به شهرداری اعلام کردیم که مسیر این ایستگاه باید تغییر کند اما امکان تغییر مسیر وجود نداشت. بررسی‌ها نشان داد که مشاوره‌ای که به آنها داده شده، اشتباه و بدون در نظر گرفتن ضوابط زیست‌محیطی است.

به همین دلیل همان زمان برای نجات ٦هزار اصله درخت مصوبه‌ای در شورای شهر تصویب کرده و شهرداری را مکلف به خرید یک دستگاه مخصوص جابه‌جایی درختان کردیم. شهرداری هم این دستگاه را به قیمت دو‌میلیارد تومان از آلمان خرید و در این مدت موفق شد تا بخشی از درختانی که در مسیر این پروژه قرار داشتند، قطع کند.» به گفته او، ‌هزار اصله درخت در مسیر ابتدایی این پروژه قرار داشت که بخشی از آنها که امکان جابه‌جایی داشت از طریق این دستگاه جدید منتقل شد و برخی که نمی‌شد آنها را جابه‌جا کرد، قطع شدند: «در صورتی که آیین‌نامه رعایت الزامات زیست‌محیطی اجرا می‌شد، چنین اشتباهی هم صورت نمی‌گرفت و پیش از اجرای پروژه، جلویش گرفته می‌شد.»

حق‌نگر می‌گوید از زمانی که این دستگاه خریداری شده، سه‌ هزار اصله درخت در شهر شیراز جابه‌جا شده است: «تعداد درخت‌هایی که در مسیر ابتدایی این پروژه قرار داشت، ‌هزار اصله است، البته این پروژه در حال حاضر داخل بوستان شهرک میان‌رود است؛ اما درخت‌هایی که جابه‌جا و قطع شده‌اند، در مسیر دورتری از پارک قرار داشتند؛ اما پنج‌هزار اصله درخت دیگر هستند که در داخل بوستان قرار دارند و با پیشرفت پروژه باید از مسیر برداشته شوند و با کمک این دستگاه، جابه‌جا می‌شوند.»

به گفته او، بیشتر درخت‌هایی که در این مسیر قرار دارند، درخت‌های زیتون و تعدادی هم درخت کاج هستند: «به احتمال زیاد درخت‌های زیتون جابه‌جا و به محل دیگر منتقل می‌شوند.» حق‌نگر تأکید می‌کند که با جابه‌جایی این درخت‌ها، دیگر بوستانی در همان محل وجود نخواهد داشت؛ چرا که پروژه از داخل بوستان رد می‌شود: «قرار است بوستان دیگری در محل دیگری ایجاد شود.» این بوستان در منطقه ٩ شهر شیراز و در نزدیکی رودخانه قرار گرفته است: «متاسفانه نگاه زیست‌محیطی مشاوران پروژه‌های شهری خیلی کم است؛ یعنی باید پیوست کل مطالعات عمرانی و زیست‌محیطی را در نظر بگیرند، این پارکی که قرار است جابه‌جا شود، محل زیبایی است، اما به دلیل یک اشتباه باید به‌ طورکلی جابه‌جا شود.»

بنا بر اعلام این عضو شورای شهر شیراز، هنوز برای جابه‌جایی ٥پنج‌هزار اصله درخت دیگر، اقدامی صورت نگرفته است؛ چرا که ایستگاه خط دو هنوز اجرا نشده است. او در پاسخ به این سوال که خیلی از درخت‌ها در همین پروسه جابه‌جایی از بین می‌روند، توضیح می‌دهد: «این اتفاق برای بعضی از گونه‌ها صورت می‌گیرد و منجر به خشک‌شدن‌شان می‌شود، بعضی از آنها هم احیا می‌شوند، به همین دلیل این جابه‌جایی‌ها باید در فصل مناسب انجام شود.» حق‌نگر از اقدامات شهرداری برای کاشت درخت هم خبر می‌دهد: «شهرداری شیراز در چهار ‌سال گذشته دو‌میلیون درخت در سطح شهر کاشته است.»

عمر بوستان شهرک میان‌رود رو به پایان است. مرگ سرنوشت این بوستان خواهد شد و با پیشرفت هر متر از این پروژه، تعداد بیشتری درخت جابه‌جا یا قطع می‌شود. بوستانی که حدود ٢٠‌سال پیش زمینی بی‌درخت بوده، همان زمان به تملک شهرداری شیراز درآمده است. احسان اصنافی، عضو شورای شهر شیراز در این‌باره توضیح می‌دهد: «این محوطه نزدیک به ٤٠٠، ٥٠٠‌هزار درخت دارد؛ حدود ‌سال ٧٦ بود که شهرداری شیراز این زمین را خرید و در آن درخت کاشت، در حالی ‌که شهرداری می‌دانست در آینده با اجرای پروژه قطار شهری، درخت‌های کاشته‌شده باید قطع شوند؛ اما به دلیل طولانی‌شدن اجرای پروژه، عمر درخت‌ها هم بالا رفت.»

به گفته او در حال حاضر درخت‌ها قطع نشده‌اند، تنها درخت‌هایی که در مسیر خاکبرداری قرار گرفته‌اند، از مسیر برداشته شده‌اند.