جنگ بر سر منابع آب
سه ماه پیش، مسعود بارزانی رئیس‌جمهوری منطقه کردستان عراق، مطلبی در روزنامه واشنگتن‌پست منتشر کرد که عنوان آن این بود: «زمان آن فرا رسیده که کردستان عراق تصمیم خود را درباره استقلال بگیرد.»
کد خبر :
۴۳۶۲۷
بازدید :
۱۱۴۱
نیوزویک | مایکل رابین، مقام پیشین پنتاگون؛ سه ماه پیش، مسعود بارزانی رئیس‌جمهوری منطقه کردستان عراق، مطلبی در روزنامه واشنگتن‌پست منتشر کرد که عنوان آن این بود: «زمان آن فرا رسیده که کردستان عراق تصمیم خود را درباره استقلال بگیرد.»
در بخشی از این مطلب آمده بود، «تمرین کردستان برای استقلال، هیچ‌کس را تهدید نمی‌کند و ممکن است سبب شود ثبات در منطقه‌ای پرتنش بیشتر شود.»
در پایان مطلب نیز آمده بود، «پس از یک سده تلاش، زمان آن فرارسیده که بدانیم الحاق اجباری کردستان به عراق به نفع ما و عراقی‌ها نبوده است. ما از آمریکا و جامعه جهانی می‌خواهیم به تصمیم دموکراتیک مردم کردستان احترام بگذارند. در بلندمدت، هم عراق و هم کردستان وضعیت بهتری خواهند داشت.»
درباره اینکه کردها حق دارند مستقل باشند یا نه، دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است، اما آیا آقای بارزانی درست می‌گوید که استقلال کردستان عراق سبب باثبات شدن منطقه خواهد شد؟ پاسخ این سوال مسلما منفی است.
بسیاری از مقامات کرد برای منطقی جلوه دادن اینکه استقلال کردستان عراق روندی آسان و سودمند است به جدایی جمهوری چک و اسلواکی اشاره می‌کنند که سبب تقسیم جمهوری چکسلواکی شد.
اما لزوما استقلال کردستان عراق شبیه جدایی جمهوری چک و اسلواکی نیست. این احتمال وجود دارد که سرنوشت این استقلال مانند سرنوشت تلاش‌ها برای استقلال در دیگر مناطق باشد: سودان و سودان‌جنوبی، اتیوپی و اریتره، صربستان و کوزوو و اندونزی و تیمورشرقی.
در هیچ‌یک از این موارد، منطقه‌ای که استقلال پیدا کرد به رونق و ثبات نرسیده است. در مورد استقلال کردستان عراق ابهام‌های متعددی مطرح است و به سوالات زیادی باید پاسخ داده شود. نخستین مورد ابهام، به مرزها مربوط می‌شود.
بارزانی می‌گوید استقلال به کردستان محدود است اما او همه‌پرسی را در کل منطقه و حتی مناطق مورد مناقشه با بغداد برگزار کرده است. در مورد جمهوری چک و اسلواکی، دولت و شهروندان فورا مرزها را مشخص کردند. یکجانبه‌گرایی آقای بارزانی سبب خواهد شد سال‌های متمادی مناقشه بر سر مرزها ادامه پیدا کند و به جای شراکت، درگیری رخ دهد.
موضوع بعدی حق شهروندی است. این سوال مطرح است که آیا کردهای ساکن بغداد و دیگر مناطق، شهروند کرد محسوب می‌شوند و آیا عرب‌های ساکن در کردستان، شهروند عراق خواهند بود؟ آیا تابعیت دوگانه اعطا خواهد شد؟ اگر دولت عراق تابعیت دوگانه بدهد و دولت کردستان چنین نکند چه خواهد شد؟ آیا استقلال سبب پاکسازی قومی خواهد شد؟ از این نوع پرسش‌ها به تعداد زیاد مطرح است که پاسخی به آنها داده نشده است.
موضوع بعدی درآمدهای دولت کردستان عراق است. اقتصاد این منطقه به صادرات نفت از کرکوک وابسته است و مشخص نیست آیا دولت ترکیه همچنان به صادرات این نفت از خاک خود ادامه خواهد داد یا نه. توافقنامه‌های تقسیم آب مورد بعدی است.
هرگونه توافق بر سر تقسیم آب باید شامل ترکیه، سوریه و عراق شود. در گذشته اختلاف بر سر آب سبب جنگ بین کشورها شده است. نکته دیگری که باید موردتوجه قرار گیرد این است که بارزانی نباید روی حمایت‌های آمریکا یا اسرائیل حساب کند.
این حمایت‌ها درنهایت در حد حرف باقی خواهد ماند و عملا کاری از دست آنها برنمی‌آید. بر مبنای آنچه بیان شد، استقلال کردستان عراق شبیه هیچ‌یک از موارد استقلال که در گذشته رخ داده نیست و دولت کردستان عراق قبل از رفع ابهام‌های متعددی که وجود دارد، اقدام به برگزاری همه‌پرسی کرده است.
۰
