سرنوشت خاورمیانه در سایه ابهام
در پرتو تحولات داخلی و رخدادهای مبهم و چندلایه متواتر ناشی از تسویه‌حساب‌های درونی عربستان در درجه اول، درایت حکم می‌کند مانند رویکرد سنجیده‌ای که سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، در تعامل با استعفای جبری و اعلام‌شده سعد حریری از ریاض و هرگونه واکنش به این رخداد مبهم را به روشن‌شدن زوایای پنهان این تحولات و مشورت‌های میشل عون با گروه‌های داخلی و توصیه به آرامش و صبر و خویشتن‌داری احاله كرد مقامات لشكری و كشوري و حتی رسانه‌های مکتوب نیز از هرگونه طرح و تحلیل‌های غیرضروری و بی‌محابا اجتناب كنند.
کد خبر :
۴۵۵۹۳
بازدید :
۱۲۴۷
اکبر قاسمی، دیپلمات پیشین | «آیا ملکیت محمد سلمان در پرتو حذف نوادگان آل‌سعود و تنش در نخست‌وزیری لبنان و آرمان فلسطین در حال ظهور است؟»
- اصابت موشک یمنی به فرودگاه ملک خالد در ریاض، هم‌زمان با تحولات پیچیده استعفای جبری سعد حریری و موج بازداشت‌های خانگی شاهزاده‌ها و وزرای سابق، به‌ویژه دانه‌درشت‌های آنها (شامل متعب، فرمانده گارد ملی، بکر بن‌لادن، برادر ناتنی بن‌لادن، ولید بن طلال، شاهزاده و میلیاردر معروف و اولین معارض محمد سلمان، ترکی بن عبدالله، امیر سابق ریاض و از فرزندان ملک عبدالله، عادل فقیه، وزیر اقتصاد فعلی، عبدالله بن سلطان، معاون قبلی وزیر دفاع و فرزند سلطان ولیعهد سابق و کشته‌شدن مبهم مغموض فرزندان مقرن و فهد؛ یعنی منصور و عبدالعزیز و گروگان‌گرفتن سعد حریری در ریاض بین اعلام استعفا در نخست‌وزیری و مسکوت‌گذاشتن پرونده فساد...) بیانگر عمق و ابعاد و پیامدهای چندوجهی و به‌هم‌پیوسته این رخدادها هستند؟
- اظهارات زودهنگام دونالد ترامپ، در حال عزیمت به ژاپن، كه گفته این موشک ایرانی بوده، نشانگر تأثیر لابی سعودی بر ترامپ و همچنین ادامه نوار ناپختگی‌های او در اظهارنظرهای بی‌ربط را به‌درستی می‌رساند. هرچند ادامه اظهارات وی که موشک‌های پاتریوت آمریکا باعث خنثی‌سازی این موشک شليك شده به فرودگاه رياض شد، اهداف واقعی ترامپ در بازاریابی و راهبرد تجارت سلاح‌های آمریکایی را به سعودی‌ها و حتی ژاپنی‌ها در تهدیدات ناشی از کره‌شمالی بیان می کند ، اما پاسخ حساب‌شده فرمانده سپاه با ارائه این استدلال که این نوع موشک‌ها برخاسته از ظرفیت خود یمنی‌هاست و امکان ارسال موشک برد بلند به یمن میسر نیست، معقول و اقناع‌کننده به نظر می‌رسد.
- در پرتو تحولات داخلی و رخدادهای مبهم و چندلایه متواتر ناشی از تسویه‌حساب‌های درونی عربستان در درجه اول، درایت حکم می‌کند مانند رویکرد سنجیده‌ای که سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، در تعامل با استعفای جبری و اعلام‌شده سعد حریری از ریاض و هرگونه واکنش به این رخداد مبهم را به روشن‌شدن زوایای پنهان این تحولات و مشورت‌های میشل عون با گروه‌های داخلی و توصیه به آرامش و صبر و خویشتن‌داری احاله كرد مقامات لشكری و كشوري و حتی رسانه‌های مکتوب نیز از هرگونه طرح و تحلیل‌های غیرضروری و بی‌محابا اجتناب كنند.
- در این میان چند نکته قابل‌توجه، نگرش ما را به بسیاری از زوایا روشن خواهد کرد؛ یکی اظهارات مشترک و عجولانه نتانیاهو و لیبرمن که هر دو آنها معروف به هنرمندبودن در جوسازی و فرصت‌طلبی در بهره‌برداری حداکثری از رویکردهای تبلیغاتی و روانی هستند و هر دو مهارت‌ها و چیرگی‌های قابل‌توجهی در دکترین تولید آشوب و تنش بین کشورهای منطقه داشته و دارند، چراکه بلافاصله بر موج استعفای سعد حریری سوار شده و دستور کار خود را خلاصی‌یافتن لبنان از سلاح حزب‌الله قرار دادند.
- بیانیه ائتلاف عربستان درخصوص ادعای دخالت ایران در تولید و قاچاق موشک‌های یمنی، هرچند به‌عنوان یک کار تبلیغاتی ریاض قلمداد می‌شود و اثر کاربردی ندارد، اما به دلایل عدیده در شرایطی که رخدادهای درونی و برآمده از رویکردهای حاکمان ریاض، دارای ابهامات و زایش‌های پژواک‌دار متنوع بوده است، اتخاذ رویکردهای سنجیده در اظهارات و جلوگیری از پراکندگی در اظهارات غیرضروری و ارائه پاسخ‌های معقول و صرفا کاربردی بسیار حائز اهمیت است.
- -از سوی دیگر آنچه درخصوص تحولات داخلی عربستان قابل‌پیش‌بینی بوده، رخدادهای جاری در چارچوب مجموعه حلقه‌های تاکتیکی با هدف آماده‌سازی واگذاری زمام امور رسمی به ملک محمد در حال تبلور است که این حلقه‌ها شامل عزل اجباری مقرن و محمد نایف، اجلاس ترامپ و ملک سلمان در ریاض، بروز اختلاف ریاض و دوحه، سفر ملک سلمان به مسکو، در آخرین پرده تسویه‌حساب دانه‌درشت‌های مخالفان خود بر سر راه تخت پادشاهی ملک محمد با پروژه پرزرق‌وبرق امتیازدادن به حضور جوانان و زنان و تحقق خاستگاه ٧٠ درصدي جوانان سعودی و اجرای پروژه نئوم در کنار دریای سرخ و نهایتا جانمایی جنبش اصلاحات به رهبری ملک محمد برای به‌دست‌آوردن کرسی پادشاهی که به‌زودی و در روزهای آینده، ازسوي ملک سلمان هستند.
- آیا اقدامات بی‌محابای «ملک محمد»، مخاطره‌آمیز برای او و پدرش خواهد بود، اما در جامعه سعودی به دلایل ساختاری و مؤلفه‌های مؤثر روان‌شناختی و پدیده‌های ایستایی و سنتی اجتماعی و قبیله‌ای، آثار عملی و فوق‌العاده‌ای خارج از سطح تاکتیکی قدرت سیاسی نداشته و ندارد، بنابراین آثار حذف عناصر ذی‌مدخل در قدرت تا استقرار ملک محمد، پیامد قوی و تحول‌سازی در شاکله اصلی نداشته و نخواهند داشت.
- با فراخواني ناگهانی «محمود عباس» به ریاض و سفر مخفیانه یک هفته قبل «جرد کوشنر» به‌همراه تیم خاورمیانه «استفن گرین‌بلات» و «پاول» به ریاض برای تعیین‌کلیف سرنوشت صلح فلسطین و اسرائیل با تحولات سریع، موازنه تغییر مؤلفه‌های قدرت داخلی در شاکله خانواده آل‌سعود به همدیگر گره خورده است و در این میان فرزندان ملک عبدالله برای کسب قدرت و اعلام هرچه‌سریع‌تر ملکیت به نفع ملک محمد به‌گونه‌ای برق‌آسا از صحنه مبارزه قدرت حذف و خارج می‌شوند.
- در این میان ابهامات متعددی در صحنه لغزنده پرونده‌های مختلف منطقه‌ای و داخلی عربستان که با همدیگر یک تأثیر متقابل داشته و گره‌خوردگی پیدا کرده‌اند، به وجود آمده است، در این رابطه سؤال اصلی همچنان بدون پاسخ مانده است؛ آیا ملک سلمان برای پادشاهي هرچه‌سریع‌تر فرزند خود محمد، سعد حریری و آرمان فلسطین را فدا خواهد کرد یا برعکس سعد حریری، محمود عباس از مهلکه ضربه‌فنی‌شدن خلاصی خواهد یافت و سرنوشت نخست‌وزیری حریری به نفع مسکوت‌گذاشتن پرونده فسادش در محاق ابهام فروخواهد رفت؟ تحولات سیال و مهم چند روز آینده، ابعاد این مسائل را روشن‌تر خواهد كرد؟
۰
