مکرون روی خط ترامپ

دونالد ترامپ و امانوئل مکرون که در چند ماه گذشته سیاست مشابهی درباره ایران و منطقه اتخاذ کرده‌اند، در گفت‌وگویی تلفنی با هم قراری گذاشته‌اند؛ «لزوم همکاری برای مقابله با ایران و حزب‌الله لبنان». این را کاخ سفید در بیانیه‌ای گفته که ایسنا آن را گزارش داده: «هر دو رئیس‌جمهور بر ضرورت همکاری برای مقابله با اقدامات برهم‌زننده ثبات توسط ایران و حزب‌الله توافق کردند».

مکرون که قرار است در سال جدید میلادی میهمان تهران باشد، تاکنون خیلی مواضع محتاطانه‌ای درباره ایران اتخاذ نکرده است. از انتقاد از نقش منطقه‌ای ایران تا لزوم مذاکره درباره برنامه موشکی تهران و خلاف قطع‌نامه ٢٢٣١ خواندن آن.

او در راستای همین سیاست‌ها، روز گذشته با نتانیاهو هم تلفنی صحبت کرده و درباره لبنان، حزب‌الله و ایران مذاکره کرده است. فرانسه قصد دارد در بحران فعلی لبنان که با استعفای سعد حریری رخ داده، نقشی جدی ایفا کند؛ استعفایی که تاکنون همه شواهد آن را تحت فشار عربستان می‌دانند.

یکی از پس‌لرزه‌های این استعفا البته بر رابطه عربستان و آلمان نیز تأثیر گذاشت و زمانی‌که وزیر خارجه آلمان از حصر حریری در ریاض انتقاد کرده بود، حریری در توییتی این را دروغ دانست و عربستان هم در واکنش به این موضع‌گیری سفارتش را در برلین بست.

ادعاهای موشکی
در‌حالی‌که در ماه‌های گذشته و به‌دنبال سیاست‌های تندروانه محمدبن سلمان در عربستان سعودی و رادیکال‌ترشدن مواضع آن‌ها درباره ایران، اغلب کشور‌ها به‌ویژه اروپایی‌ها خود را دورتر از او نگه داشته‌اند، دونالد ترامپ و امانوئل مکرون، رؤسای جمهور آمریکا و فرانسه در اولین ماه‌های صدارتشان سفر به ریاض را انتخاب کردند.

ترامپ که در اولین سفر خارجی ریاست‌جمهوری، برخلاف پیشینیانش به ریاض سفر کرد و با پادشاه و ولیعهد و شاهزادگان سعودی، رقص شمشمیر کرد و قرارداد مالی هنگفت فروش سلاح امضا کرد.

امانوئل مکرون نیز هفته گذشته که سفر عربی خود را به بهانه افتتاح موزه‌ای در ابوظبی آغاز کرده بود، چند ساعتی در ریاض اقامت کرد. نتیجه این ملاقات اگرچه تأکید او بر حفظ برجام و البته همراه‌نبودن با مواضع تند عربی بود، اما فرانسه قصد دارد درباره برنامه موشکی ایران با دونالد ترامپ همراه شود.

از‌آنجایی‌که ترامپ تلاش کرد تأیید پایبندی ایران به برجام را به موضوع برنامه موشکی ایران گره بزند، در بین دیگر اعضای گروه ١ + ٥ فقط فرانسه بود که با او همراهی کرد. این همراهی را هم رئیس‌جمهور و هم وزیر خارجه او چندبار نشان دادند و حتی خواستار مذاکره در‌این‌باره و اعمال تحریم‌هایی در زمینه برنامه موشکی ایران شدند.

مواضعی که به‌سرعت از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران رد شد و مذاکره مجدد بر سر برنامه موشکی کشور را غیر‌ممکن دانستند.

امانوئل مکرون، روز جمعه مدعی شده که رفتار جمهوری اسلامی «ستیزه‌جویانه» است و ایران باید این رفتار را در منطقه کاهش داده و درباره برنامه موشکی بالستیک خود شفاف‌سازی کند. مکرون در ابوظبی هم مدعی شده بود که فعالیت ایران در منطقه بسیار نگران‌کننده است و گفته بود احتمال تحریم علیه برنامه موشکی ایران وجود دارد. او همچنین تصریح کرده بود که باید با ایران درباره برنامه موشکی مذاکره کرد.

ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز هفته گذشته به ریاض سفر کرد و در نشست مشترک با همتای عربستانی‌اش مدعی شد که پاریس نگران «مداخله‌ها» و مقاصد «سلطه‌طلبانه» ایران در منطقه است.

واکنش به واکنش
در واکنش به این موضع‌گیری‌ها، سخنگوی وزارت خارجه ایران، رویکرد فرانسه در قبال بحران‌ها در خاورمیانه را «یک‌سویه و جانبدارانه» عنوان کرد. بهرام قاسمی گفت: «اینکه برخی مقامات کشورهای فرامنطقه‌ای به خلیج فارس سفر کنند و با نادیده‌انگاشتن واقعیات موجود و بسیار روشن منطقه، تحت‌تأثیر القائات مقامات متوهم و جنگ‌افروز سعودی، نگرانی‌های ساختگی، بی‌اساس و خصمانه آن‌ها را در قبال ایران تکرار کنند، مشکلی از بحران‌هایی که در تمامی آن‌ها نقش مخرب عربستان سعودی قطعی و کاملا عیان و آشکار است، کم نکرده و حتی به این کشور برای خروج و عبور از بحران‌های داخلی و منطقه‌ای که با آن‌ها دست‌به‌گریبان است نیز کمکی نمی‌کند».

اما این موضع‌گیری دیپلماتیک سخنگوی وزارت خارجه ایران از سوی رئیس‌جمهور فرانسه با پاسخ مواجه شد. او گفت: «ایران نسبت به مواضع پاریس در منطقه، دچار سوءبرداشت است».

خبرگزاری رویترز نوشت «آقای مکرون، مواضع فرانسه در خاورمیانه را «متوازن» نامیده و افزوده که پاریس در درگیری میان شیعیان و اهل سنت، طرف کسی را نمی‌گیرد». براساس این گزارش، او در‌عین‌حال مدعی شد که ایران باید «رفتار ستیزه‌جویانه» خود در منطقه را کاهش داده و درباره برنامه موشکی بالستیک خود شفاف‌سازی کند.

این‌بار علی‌اکبر ولایتی، مشاور بین‌الملل مقام معظم رهبری در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما به مکرون جواب داد و گفت: «برای مسائل و برنامه دفاعی کشورمان از دیگران اجازه نمی‌گیریم که موشک داشته باشیم یا نداشته باشیم».

ولایتی اضافه کرد امانوئل مکرون «اصلا چه کاره است که دخالت می‌کند؟ اگر می‌خواهد رابطه ایران و فرانسه، رابطه‌ای رو‌به‌رشد باشد، سعی کند در این نوع امور دخالت نکند».

حریری میهمان الیزه
این در حالی است که روز شنبه سعد حریری، نخست‌وزیر مستعفی لبنان که شایع شده بود در ریاض در حصر خانگی است، به پاریس سفر کرده و در کاخ الیزه با مکرون ملاقات کرده است؛ اگرچه خبری از این ملاقات منتشر نشده، اما چند عکس منتشرشده این ملاقات را بسیار عادی و به‌ویژه میزبان را بسیار سرزنده نشان می‌دهد.

سعد حریری پس از دیدار با امانوئل مکرون، به خبرنگاران گفته که «ان‌شاءالله در روز استقلال در لبنان حضور خواهم داشت و بعد از دیدار با میشل عون، موضع سیاسی‌ام را از لبنان اعلام خواهم کرد». او گفته که روز چهارشنبه به لبنان سفر می‌کند.

حریری حدود ١٠ روز پیش بعد از ملاقات با علی‌اکبر ولایتی در بیروت در سفری امنیتی به ریاض رفت و ساعتی بعد بیانیه استعفا از مقام نخست‌وزیری را خواند. بسیاری استعفای او را اجباری از سوی ریاض می‌دانند. عربستان در حال کشاندن صحنه نزاع سیاسی به لبنان و درگیر‌کردن ایران و حزب‌الله در این عرصه است.

حال در جدیدترین اقدام ترامپ و مکرون در مورد ایران، حزب‌الله و لبنان با هم گپ زده‌اند. به گزارش ایسنا به نقل از آسوشیتدپرس، در ادامه بحران سیاسی ایجادشده، کاخ سفید اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود، در مورد لزوم همکاری برای مقابله با ایران و حزب‌الله گفت‌وگو کردند. بنابر این گزارش، موضوع بحران لبنان و نقش ایران در منطقه در نشست روز گذشته اتحادیه عرب که به درخواست عربستان سعودی تشکیل شده است نیز مطرح شد.

گفت‌وگوی نتانیاهو و مکرون
مکرون روز گذشته با نتانیاهو هم با همین محور لبنان و ایران تلفنی صحبت کرد. به گزارش ایسنا به نقل از اورشلیم‌پست، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در گفت‌وگویی تلفنی در مورد بحران اخیر ایجادشده در لبنان در پی استعفای سعد حریری و توافق هسته‌ای برجام و نیز حضور ایران در سوریه بحث و تبادل‌نظر کردند.

بر اساس این گزارش قرار است دو طرف در ماه آتی در پاریس با یکدیگر دیدار کنند. قرار است مکرون در سال آینده میلادی به ایران هم سفر کند.