به‌خاطر دخترم می‌مانم!

می‌گوید وقتی تغییر نگاه و امید را در نگاه دختر خود و دختران دیگر سیستان‌وبلوچستان می‌بیند، همه سختی‌ها و ناملایمتی‌ها را کنار می‌زند و دلش می‌خواهد به کارش ادامه دهد.

می‌گوید برای ادامه کار به‌عنوان فرماندار و بخشدار در این ١٠ سال کمبودهای اجرائی و اداری زیادی به‌ویژه برای او به‌عنوان اولین مدیر زن استانی وجود داشته و دارد.

از مسائل امنیتی تا نگاه‌های بی‌انصافانه‌ای که از ابتدا در برابر حمیرا ریگی بوده، کاسته شده، اما هنوز او باید انرژی زیادی را صرف مقاومت‌های اجتماعی کند.

نمی‌گوید دیگر این مقاومت‌ها نیست، اما حالا هم او و هم مقاومت‌های مختلف اجتماعی و مذهبی مقابلش همدیگر را شناخته و پذیرفته‌اند.

برای زنی که در کم‌توسعه‌ترین و محروم‌ترین استان ایران دانشجوی برتر بوده و با جسارت کم‌سابقه، خود را در برابر دنیایی از مقاومت قرار می‌دهد، اولین اشتباه آخرین اشتباه برای خود و زنان دیگر است.

حمیرا ریگی می‌داند چشم‌های زیادی او را می‌پایند به‌همین‌دلیل از لباس‌پوشیدن و بچه‌دارشدن که شخصی‌ترین مسائل است تا نوع ارتباطات با نهاهای مذهبی استان با شفافیت و مشورت پیش می‌رود.

پس از فارغ‌التحصیلی استادان تأکید داشتند که در دانشگاه علوم‌پزشکی بمانید و جذبمان می‌کنند، اما به‌خاطر لمس محرومیت‌ها در منطقه و، چون خودمان هم اعتقاداتی داشتیم که باید خود مردم منطقه کاری کنند و ترک دیار نکنند، قبول نکردیم و با همین نگاه در چابهار شروع به فعالیت‌های اجتماعی کردیم.

آن زمان احساس می‌کردیم می‌توانیم روزنه امیدی را با تحول در آموزش‌وپرورش و ایجاد حساسیت برای خود مردم داشته باشیم. در آن مقطع مردم چندان به تحصیل بچه‌ها اهمیت نمی‌دادند و با شرایط امروز اصلا. قابل مقایسه نیست.

پس از آن با چند نفر دیگر از فارغ‌التحصیلان که حتی برخی از دانشگاه‌های خارج کشور بوده و برگشته بودند، در مباحث اجتماعی و آموزشی وارد شدیم.

در همان فعالیت‌ها که بودیم مسئولان اجتماعی و سیاسی آن زمان فعالیت‌های ما را دیدند و ما را به‌عنوان یک گزینه برای بخشداری معرفی کردند.

پدرم و مادرم نگاه خاصی روی من داشتند. دوره ابتدایی من در دبستان پسرانه بود، چون مدرسه دخترانه نداشتیم و از خانواده خودم با پنج پسر دیگر سر کلاس می‌رفتیم و، چون شاگرد زرنگ مدرسه بودم، در مقطع دوم به کلاس‌های سومی و چهارمی درس می‌دادم و کمک معلم‌ها بودم.

این موضوع باعث شده بود غرور پسرانه این پسر‌ها جریحه‌دار شود که یک دختر به آن‌ها درس می‌دهد و دائم با همراهان پسر من دعوا و حتی اذیتم هم می‌کردند.

پنج پسری که با من می‌آمدند پس از مدتی به پدر من اعتراض می‌کردند که حمیرا با ما مدرسه نیاید و ما همیشه باید حواسمان به او باشد و پدرم در جواب به آن‌ها می‌گفت: «اگر قرار است کسی به مدرسه نرود، شما پنج نفرید».

من معتقدم اگر تبعیض جنسیتی را اطرافیان و به‌خصوص والدین از کودکی شروع کنند، به محیط هم تسری پیدا می‌کند و بعد خانم‌ها به حدی می‌رسند که خودشان هم باور می‌کنند و بعد خودشان را از جامعه حذف می‌کنند و دچار یک خودزنی اجتماعی می‌شوند. اگر می‌خواهیم به سمت انسان‌باوری و نه زن‌باوری و مردباوری برویم، آغازش از خانواده است.

در سال ٩٣ وقتی که فرماندار زن در دولت یازدهم شدم خبر این موضوع در شهری که قبلا تجربه بخشداری در آن داشتم قابل هضم بود و مقاومت اجتماعی نبود، اما در شهری که انتصاب شدم اولین زنی بودم که در این سطح مسئولیت داشتم و عکس‌العمل اجتماعی تندی ایجاد شد.

در فاصله ٢٠٠ کیلومتری شهری که من بخشدار بودم، انتصاب یک زن را برای خودشان مصیبت الهی می‌دانستند و به زبان می‌آوردند و حتی قبل از آشنایی با ما اعتراضات وسیعی را به مسئولان داشتند و با نوشتن نامه و جمع‌کردن امضا اعتراضاتشان را به استاندار و نمایندگان مجلس اعلام کردند.

مثلا به نماینده مجلس گفته بودند: «یعنی رأی ما این‌قدر برای شما بی‌ارزش بود که فرماندار زن برای ما گذاشته‌اید» و به استاندار گفته بودند که «ما این‌قدر برایتان بی‌ارزش هستیم و انسان نبودیم که یک زن را برای ما انتخاب کرده‌اید». یعنی انتخاب یک زن را توهین به حقوق خودشان می‌دانستند. الان که در سال چهارم هستیم همان مردم با من همراه و همدل هستند.

از سوی دیگر، چون زنان تابه‌حال فرصت حضور نداشته‌اند و تازه دارند وارد عرصه می‌شوند، برای اثبات حضورشان تلاش و دقت بیشتری می‌کنند. به جای زن‌باوری و مردم‌باوری باید دنبال انسان‌باوری باشیم. البته همراهی خود مردان هم خیلی کمک می‌کند که البته به خود خانم‌ها و هنر مدیریت آن خانم هم برمی‌گردد که بتواند مردان کنار خود را همراه و همگام کند.

زنان زیادی از دوستان و فعالان اجتماعی را می‌شناسم که به دلیل اینکه گرایش به جنس خودشان را دنبال کرده‌اند دچار عدم تعادل شده‌اند و موفقیتی هم حاصل نمی‌شود، اما با نگاه تعادلی موفقیت بیشتری دارند و این نگاه متعادل باعث نگاه جدید در کل جامعه می‌شود. اینجاست که حمایت مردان را هم با خودتان دارید.

درعین‌حال توجه داشته باشید که اگر در جامعه‌ای مردم از یک‌سری تغییرات نگران هستند، به دلیل این است که از آن ترس دارند و آن را تجربه نکرده‌اند و درباره آن باور غلط دارند یا حتی تجربه‌های قبلی اشتباه بوده‌اند.

اگر تجربه با موفقیت را جلوی خود ببینند از آن استقبال می‌کنند. به‌همین‌دلیل اگر تجربه ما زنان در این منطقه تجربه اشتباه و خوبی نباشد سالیان سال باید تغییر را کنار بگذاریم.

یعنی می‌دیدند که دختر فلانی که دیر ازدواج کرده اتفاق خاصی برایش نیفتاده. چون خانواده‌ها بیشتر نگران بحث آسیب‌های اجتماعی هستند که متوجه دختران است و یکی از دلایل اصلی ازدواج زودهنگام دخترانشان این است که اگر ازدواج نکنند در جامعه دچار خطر و آسیب می‌شوند.

حتی در مصاحبه‌ای از خانواده ما از برادرزاده من که کلاس پنجم بود پرسیده بودند که می‌خواهید مثل عمه فرماندار شوید؟ گفته بود عمه من فرماندار شده من می‌خواهم رئیس‌جمهور شوم. یعنی نگاه دختران ما بلند شده است و آرزوهایشان را بلند می‌بینند و حالا این اتفاق در استان رخ داده است.

یا در برنامه‌ای تلویزیونی از پیرزنی ٧٠ ساله در استان پرسیده بودند حالا که فرماندار شما یک خانم است برای بلوچ‌ها چطور است؟ گفته بود شرایط خیلی خوب است و حالا بلوچ‌ها فرماندار می‌شوند. یعنی پیرزنی از این موضوعات خبر دارد و مباحث را دنبال می‌کند.

هر نوع تبعیضی تنش دارد، اما اگر تعادل برقرار باشد، زمینه آرامش هم فراهم می‌شود. در این مدت هم که آقای هاشمی استاندار بودند تعادل قومی و مذهبی و جنسیتی حتی از نظر امکانات را شاهد بودیم و دیگر مسئله تبعیض شمال و جنوب استان بسیار کم شده است.

این‌گونه برداشت می‌کنند که می‌شود با همان لباس و باور خودمان در عرصه‌های اجتماعی حاضر شد و مردم خیلی خوشحال می‌شوند که یک زن به‌عنوان فرماندار با پوشش محلی خودش در محل کار حاضر می‌شود.

واقعیت این است که مردان نگران شرایط فیزیولوژیکی خانم‌ها هستند و ما اول باید این نگرانی را برای آقایان برطرف کنیم و آن‌ها در عمل ببینند که ما محدودیتی نداریم و این شرایط مانع حضورشان نیست.

بچه‌های من که به دنیا می‌آمدند و یک یا دوماهه بودند، می‌فهمیدند که باردار بوده‌ام. تا چهار بعد از ظهر سر بازدید بودم هشت شب رفتم بیمارستان. ١٠ روز مرخصی گرفتم و بعد رفتم سر کار و کسی هم متوجه نشد. ما این مقاومت‌ها را کرده و سختی‌ها را تحمل می‌کنیم که کسی مثل امام‌جمعه اصفهان نیاید بگوید خانم فرماندار جلسه در مسجد داشته و همه مردم و مسئولان جمع شده‌اند و جلسه کنسل شده، چون خانم فرماندار نمی‌تواند در مسجد حاضر شود و عذر دارد.

در صورتی که ما چهار سال است فرماندار هستیم چنین مسئله‌ای نداشته‌ایم و این تازه نگاه یکی از استان‌های توسعه‌یافته است.

وقتی ما انتخاب شدیم علمای استان انتخاب ما را از نشانه‌های آخرالزمان اعلام می‌کردند و می‌گفتند سیل و توفان از اثر این کار است، ولی این باور باز هم از طرف همان علما باید اصلاح می‌شد تا مردم هم باور کنند و ما به‌همین‌دلیل شورای مشورتی را با امامان‌جمعه تشکیل دادیم و با آن‌ها حرف می‌زدیم و آن‌ها را درگیر مسائل اجتماعی می‌کردیم و از آن‌ها کمک می‌خواستیم و نقش می‌دادیم، چون خرد جمعی اثرگذار است.