معمای دووجهی بورس تهران

آخرین آمارهای منتشر شده از سوی شرکت بورس تهران نشان می‌دهد متوسط نسبت قیمت بر درآمد ناشران بورس تهران (P/ E) در پایان آذر با افزایش ۲۸/ ۰ واحدی نسبت به آبان به ۰۵/ ۷ واحد رسیده است. بررسی نسبت قیمت بر درآمد بازار حکایت از افزایش این نسبت در بیش از ۶۰ درصد صنایع بورسی دارد. افزایشی که عمدتا ناشی از رشد قیمت سهام شرکت‌های زیرمجموعه این صنایع بوده است.

در این میان رشد نماگر بورس تهران از ابتدای سال تا پایان آذرماه (۷/ ۲۳ درصد) به مراتب بیشتر از رشد نسبت قیمت به درآمد در این بازه زمانی (۳‌درصد) بوده است (نسبت قیمت بر درآمد بازار در پایان اسفند سال ۹۵ معادل ۸۴/ ۶ واحد بوده است).موضوعی که حکایت از پیش‌گرفتن روند رشد قیمت از روند سودآوری شرکت‌ها دارد.

در نگاه اول شاید این رشد سریع قیمت‌ها باعث نگرانی شود اما با توجه به انتظار بهبود سودآوری برای شرکت‌ها، نمی‌توان گفت قیمت‌ها بیش از اندازه رشد کرده‌اند. بنابراین P/ E تحلیلی نیز از ابتدای سال رشد چندانی را تجربه نکرده است. ضمن اینکه با توجه به کاهش نرخ سود بانکی نسبت به ابتدای سال، رشد ارزش‌گذاری سهام در بازار نیز امری طبیعی است.

رصد مهم‌ترین‌ تغییرات قیمت بر درآمد

از وضعیت ۳۲۵ نماد حاضر در تابلوی معاملات بورس تهران از منظر نسبت متوسط قیمت بر درآمد (P/ E) می‌توان دریافت در حال حاضر این نسبت در ۲۰۳ نماد معاملاتی (معادل ۶۲ درصد) بالای ۰۵/ ۷ (متوسط P/ E بازار در آذر) است. آمارها نشان می‌دهد تا پایان آذر ماه، ۱۵۵ شرکت بورسی شاهد افزایش نسبت قیمت بر درآمد بودند (نسبت به آبان ماه). بیشترین میزان افزایش P/ E به یکی از نمادهای قندی بازار سهام اختصاص پیدا کرد.

بر این اساس شرکت قند ثابت با ارزش بازار حدود ۱۰۹ میلیارد تومانی به دلیل افزایش بیش از ۵ درصدی قیمت با وجود عدم تغییر سود هر سهم، شاهد افزایش قابل توجه نسبت قیمت بر درآمد به میزان ۲۱ واحد بود(نسبت به پایان آبان ماه). پس از «قثابت»، نماد معاملاتی شرکت تولید فیبر ایران بیشترین رشد P/ E را تجربه کرد.

به این ترتیب «چفیبر» نیز با توجه به رشد ۱۴ درصدی قیمت سهم طی آذر ماه، شاهد افزایش حدود ۱۸ مرتبه‌ای نسبت قیمت بر درآمد بود.در مقابل نماد معاملاتی کارخانه‌های کمک فنر ایندامین از جمله شرکت‌های گروه خودرو و ساخت قطعات بازار قرار داشت که با ارزش بازاری بالغ بر ۳۳ میلیارد تومان، با توجه به کاهش حدود ۱۳ درصدی قیمت سهام خود، شاهد کاهش بیش از ۷۴ واحدی نسبت P/ E بود. شرکت سیمان ایلام نیز در آذرماه با کاهش بیش از ۱۵ درصدی قیمت سهام خود مواجه شد. موضوعی که سبب کاهش نسبت قیمت بر درآمد این شرکت به میزان ۶۳ واحد شد.

سهام بورسی از منظر P/ E

براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان آذر ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در گروه خودرو و ساخت قطعات است، به‌طوری‌که سهام شرکت تولید محور خودرو با برآورد سود ۲ ریالی، نسبت قیمت به درآمد ۵/ ۱۰۹۸ واحدی را به خود اختصاص داد تا از این منظر، جایگاه اول بیشترین P/ E را در اختیار خود داشته باشد. رتبه دوم نیز به کارخانه‌های سایپا شیشه تعلق گرفت.

به این ترتیب نسبت P/ E آبان «کساپا» با سود پیش‌بینی شده ۲‌ریالی برای سال مالی منتهی به اسفند ۹۶، رقم ۶۷۸‌واحد اعلام شد. سهام کارخانه‌های کاشی و سرامیک حافظ نیز با نسبت ۶۵۵ واحدی در جایگاه سوم بیشترین میزان P/ E قرار گرفته است. در مجموع در حال حاضر تعداد ۱۷ نماد با نسبت قیمت بر درآمد بالای ۱۰۰‌واحد در تابلوی بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و ۱۴۵ نماد با نسبت P/ ‌E دو رقمی و بالاتر از ۱۰ واحد در بازار سهام وجود دارند.

همچنین طبق آمارهای موجود، ۱۵۶ نماد معاملاتی در بورس تهران، دارای P/ ‌E زیر ۱۰ واحد هستند. یکی از مشکلات موجود درخصوص محاسبه نسبت قیمت بر درآمد مربوط به شرکت‌هایی است که با زیان مواجه هستند. بر این اساس محاسبه P/ ‌E درخصوص سهام این شرکت‌ها محلی از اعراب ندارد. در حال حاضر ۲۴ نماد بورسی به دلیل پیش‌بینی زیان در این گروه قرار می‌گیرند.

نگاهی به وضعیت برخی صنایع بورسی

براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان آذر ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد مربوط به صنعت محصولات کاغذی است. به این ترتیب این گروه با دو نماد «چکارن» و «چکاوه» و نسبت قیمت بر درآمد ۷۵/ ۱۵۰ مرتبه در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است. این گروه همچنین با توجه به زیان‌دهی «چکاوه» در آخرین گزارش ارسالی این شرکت روی سامانه کدال شاهد افزایش ۱۰۴ واحدی نسبت قیمت بر درآمد نسبت به آبان ماه بود.

رتبه دوم بالاترین P/ E در میان صنایع بورسی نیز به میزان ۲۷/ ۱۴۵ واحد به گروه محصولات چوبی با تک نماد «چفیبر» اختصاص پیدا کرده است. نکته قابل توجه در این گزارش اما پیش‌بینی زیان برای دو گروه بانک‌ها و منسوجات در زمان تهیه گزارش است. بر این اساس شناسایی زیان بانک صادرات به‌عنوان بزرگ‌ترین بانک حاضر در گروه (از لحاظ ارزش بازار) به میزان ۲۴۵ ریال برای هر سهم در کنار زیان‌دهی بانک تجارت به میزان ۲۶۸ ریال برای هر سهم، رقمی منفی را به کسر نسبت قیمت بر درآمد صنعت بانک تحمیل کرد. در عین حال گروه منسوجات نیز با زیان ۱۵۸‌ریالی «نبروج» مواجه شد تا این دو صنعت تنها گروه‌هایی باشند که بازار قادر به محاسبه P/ E برای آنها نیست.

فلزات اساسی: طی ماه‌های گذشته با توجه به رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و افزایش نرخ دلار شاهد پیشتازی گروه‌های وابسته به بازارهای کالایی (کامودیتی‌ها) بودیم. موضوعی که سبب شد تا اغلب نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی (۲۰ نماد معاملاتی) با رشد قیمت همراه شوند.

به این ترتیب P/ E گروه فلزات اساسی از ۹۹/ ۵ مرتبه در آبان‌ماه به ۹۲/ ۶ مرتبه در آذر‌ماه افزایش پیدا کرد. در حال حاضر بیشترین نسبت قیمت بر درآمد این گروه به نماد معاملاتی شرکت لوله و ماشین‌سازی ایران به میزان ۲۵/ ۵۷ واحد اختصاص دارد. در مقابل اما «کاوه» با P/ E ۱۳ واحدی کمترین نسبت قیمت بر درآمد فلزی‌ها را در اختیار دارد.

شیمیایی‌ها: عنوان بزرگ‌ترین صنعت بورسی در حال حاضر با ارزش بازاری بالغ بر ۸۳ هزار میلیارد تومان در اختیار گروه محصولات شیمیایی است. در این گروه ۲۸ ‌شرکت قرار گرفته‌اند. در این میان شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بیشترین ارزش بازار به میزان ۲۶ هزار میلیارد تومان را نه‌تنها در میان شیمیایی‌ها، بلکه در میان ۳۲۵ شرکت مورد بررسی از آن خود کرده است.

«فارس» که در حال حاضر ۳۵ درصد از کل ارزش این گروه را در اختیار گرفته، نسبت قیمت بر درآمد خود را ۳/ ۶ مرتبه گزارش داده است. بیشترین میزان P/ E این گروه به شرکت بین‌المللی محصولات پارس به میزان ۵/ ۴۶۷ واحد تعلق گرفت. کمترین نسبت قیمت بر درآمد نیز به میزان ۸/ ۴ مرتبه از آن «شاراک» شده است. همچنین از میان ۲۸ شرکت حاضر در گروه محصولات شیمیایی، ۴شرکت در آخرین گزارش ارسالی زیان شناسایی کرده‌اند که شامل پلی‌اکریل ایران، پتروشیمی فارابی، پتروشیمی آبادان و تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی می‌شوند.

خودرویی‌ها: گروه خودرو و ساخت قطعات یکی از گروه‌های بزرگ و فعال بازار سهام است. ارزش این گروه حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان است و افزون بر ۴ درصد از بازار کل را در اختیار دارد. در مجموع از میان ۳۰ شرکت مورد بررسی در گروه «خودرو و ساخت قطعات» ۶ شرکت در آخرین گزارش ارسالی خود روی سامانه کدال زیان شناسایی کرده‌اند.

این شرکت‌ها شامل ایران‌خودرو دیزل، صنعتی محورسازان ایران‌خودرو، رینگ‌سازی مشهد، سایپا‌دیزل، لنت ترمز ایران و ایران و فنرسازی خاور می‌شوند. همچنین ۶ شرکت در این گروه، نسبت قیمت به درآمد بالاتر از ۱۰۰ واحد داشته‌اند. بالاترین P/ E این گروه را شرکت تولید محور خودرو به میزان ۱۱۰۷ مرتبه با برآورد سود ۲ ریالی به خود اختصاص داده است. «خساپا» و «خودرو» نیز که بیشترین سهم از ارزش این گروه را در اختیار دارند، به ترتیب نسبت قیمت به درآمد ۲/ ۹ و ۹/ ۲۷ مرتبه را در اختیار دارند.

خاکستری‌های بورس: ارزش گروه سیمان ۵ هزار میلیارد تومان است و بیش از یک درصد از بازار را در اختیار گرفته است. سیمان دورود تنها شرکت حاضر در این گروه است که طی آخرین گزارش ارسالی خود روی سامانه کدال، زیان ۷ ریالی برای هر سهم پیش‌بینی کرده است. در حال حاضر ۲۳ شرکت حاضر در گروه سیمان، آهک و گچ نسبت قیمت به درآمد بالای متوسط P/ E بازار در آذر ماه دارند. بیشترین میزان P/ E به میزان ۳۴۸ واحد به شرکت سیمان ایلام اختصاص دارد.

«سیلام» از ابتدای سال تاکنون زیانی معادل ۳۷ درصد به سهامداران خود تحمیل کرده است.مواد و محصولات دارویی: دارویی‌ها با دارا بودن ۲۸ نماد فعال، ارزش بازاری برابر ۱۲ هزار میلیارد تومان (معادل ۳ درصد) به‌خود اختصاص داده‌اند. لابراتوار داروسازی دکتر عبیدی با ارزشی حدود ۶/ ۱ هزار میلیارد تومان بیشترین میزان ارزش بازار را در گروه مواد و محصولات دارویی (۱۴ درصد) به خود اختصاص داده است.

در میان ۲۸ شرکت حاضر در گروه مواد و محصولات دارویی هیچ شرکتی در آخرین گزارش خود زیان شناسایی نکرده‌ است و بیشترین میزان سود نیز به داروسازی اسوه تعلق دارد. ۸ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد بالاتر از متوسط P/ E بازار داشته‌اند که بیشترین مقدار P/ E به میزان ۲۵۳ واحد از آن شرکت داروسازی زاگرس فارمد پارس بوده است.