راهکارهای شهرهای بزرگ جهان برای آلودگی هوا

در واقع میزان تولید مواد آلاینده و سمی به ویژه در کلانشهرهای دنیا با سرعتی بی‌سابقه همچنان رو به افزایش است. با توجه به وسعت و شدت معضل آلودگی به نظر می‌رسد تمام تلاش‌هایی که تاکنون در راستای مقابله با آن انجام گرفته ناکافی بوده‌اند.

پکن، لندن، مکزیکوسیتی، دهلی‌نو و پاریس از جمله شهرهای جهان هستند که در سال ۲۰۱۶ به دلیل سطح فزآینده آلودگی هوا در کانون توجه بوده‌اند. با این حال طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) این شهرها تنها شهرهای آلوده جهان نیستند و در واقع ۹۲ درصد از جمعیت شهرنشین جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که هوای آن آلوده و سمی است.

با این حال تاکنون شیوه‌های مختلفی برای درک و توجه به مشکل آلودگی هوا در کشورها و شهرهای مختلف در نظر گرفته شده که در ادامه به برخی از آنها برای مقابله با این چالش اشاره شده‌ است:

تعطیلی موقت کارخانه‌ها و جایگزینی سوخت مصرفی خانوارها در چین
پایتخت چین به آلودگی هوا شهرت دارد و معمولا با آغاز فصل زمستان که وسایل گرمایشی در سراسر چین شروع به کار می‌کنند غباری از دوده که غلیظ تر از حد معمول است فضای شهر را در بر می‌گیرد. هر چند، به نظر می‌رسد پایان سال ۲۰۱۷ عکس این اتفاق افتاده و به گفته دولت چین کیفیت هوا بهتر شده‌ است.

در حالیکه در پایان سال ۲۰۱۶ برای مدت پنج روز میزان آلودگی هوا در چین به وضعیت "هشدار قرمز" یعنی بالاترین سطح سیستم رسیده بود، در سال ۲۰۱۷ چنین هشداری حتی برای یک بار نیز داده نشد.

از جمله عوامل بهبود کیفیت هوا تلاش دولت چین برای کاهش آلودگی بوده‌ است. وزارت محیط زیست چین برای مقابله با آلودگی هوا در پکن، تیانجین و ۲۶ شهر دیگر تدابیری اتخاذ کرد که از آن جمله می‌توان به ترغیب کارخانجات صنایع سنگین مانند سیمان و فولاد به تعطیلی موقت، تعلیق یا کاهش تولید اشاره کرد. درخواست از خانواده‌ها برای جایگزین کردن زغال سنگ با منابع انرژی پاک‌تر مانند گاز طبیعی و برق نیز از تدابیری است که اجرا می‌شود.

برنامه دولت چین برای ایجاد مناطق جنگلی جدید
رسانه‌های داخلی چین اعلام کردند: در سال جدید میلادی دولت این کشور مناطق جنگلی جدیدی به وسعت ایرلند احداث می‌کند زیرا به دنبال آن است تا پوشش جنگلی را به ۲۳ درصد از مجموع مناطق خشکی تا پایان این دهه افزایش دهد. کاشت درختان بخش کلیدی اقدامات چین برای ارتقای وضعیت زیست‌محیطی و مقابله با تغییرات اقلیمی است همچنین دولت چین متعهد شده تا در بازه زمانی ۲۰۲۰-۲۰۱۶ مجموع پوشش جنگلی را از ۲۱.۷ درصد به ۲۳ درصد افزایش دهد.

اجرای "سیستم مبادله انتشار آلاینده‌ها" در چین
چین در عین حال قصد دارد از طریق "سیستم مبادله انتشار آلاینده‌ها" میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا حد زیادی کاهش دهد.

طرح راه‌اندازی سیستم مبادله انتشار آلاینده‌ها روز گذشته (سه‌شنبه) در این کشور مورد تایید قرار گرفت که ابتدا آلوده‌ترین نیروگاه‌های چین را شامل می‌شود و به تدریج به بخش‌های دیگر گسترش پیدا می‌کند. در سیستم مبادله انتشار آلاینده نیروگاه‌ها اجازه پیدا می‌کنند مقدار مشخصی دی اکسید کربن‌ منتشر کنند. همچنین نیروگاه‌ها می‌توانند سهمیه مازاد خود را به نیروگاه‌های دیگر بفروشند.

پاسخ چین به آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی با خودروهای برقی
در حال حاضر از هر دو خودروی برقی، یکی در چین در حرکت است و این کشور در نظر دارد در راس تکنولوژی خودروهای برقی در جهان جای گیرد.

شنجن، کلان شهری ۱۲ میلیون نفری در جنوب چین در نزدیکی هنگ‌کنگ و مرکز خودروهای برقی این کشور است. در این شهر همه اتوبوس‌ها با انرژی برق حرکت می‌کنند. مقامات این شهر اعلام کرده‌اند که با اجرای این طرح سالانه از مصرف ۱۸/ ۱ میلیون تن گاز گلخانه‌ای دی اکسید کربن جلوگیری می‌شود. قرار بر آن است که کلیه تاکسی‌های این شهر نیز تا سال ۲۰۲۰ تنها با انرژی برق کار کنند.

رفت و آمد با اتوبوس‌های شهری در دهلی نو رایگان شد
به دنبال افزایش سطح آلاینده‌ها در شهر دهلی نو و آغاز طرح زوج و فرد خودروها، مقامات این شهر تصمیم گرفتند برای ترغیب افراد به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی رفت و آمد با اتوبوس‌ها را رایگان کنند. مقامات محلی دهلی نو معتقدند با اجرایی شدن طرح زوج و فرد میزان آلوگی هوا ناشی از وسایل نقلیه به نصف کاهش پیدا می‌کند.

"توپ آبفشان" راهکار دیگر هند برای مقابله با آلودگی هوا
دولت هند برای حل معضل آلودگی هوا به راهکاری غیرمعمول روی آورده است. برای این منظور "توپ‌ آبفشان" یا "توپ ضد مه‌دود" در منطقه‌ای واقع در شمال دهلی که یکی از آلوده‌ترین مناطق پایتخت هند است، مورد آزمایش قرار گرفته است.

مقامات دهلی معتقدند این ماشین که از ارتفاع زیاد و با فشار روی ذرات آلاینده موجود در هوا آب می‌پاشد می‌تواند باعث شود که آلاینده‌ها از هوا شسته شده و به سطح زمین منتقل شوند و به این ترتیب مشکل آلودگی هوا تا حدودی برطرف شود.

این ایده منتقدانی دارد. برخی کارشناسان معتقدند که این راه‌حل فقط در موقعیت‌های بسیار کوچک مانند یک منطقه در حال ساخت و ساز کارآمد است. این روش برای از بین بردن گرد و غبار، یک راه‌حل بسیار فوری و سریع است اما نمی‌توان با این راهکار با بحران جدیِ آلودگی هوا مقابله کرد.

افزایش بودجه مقابله با آلودگی هوا در آلمان
آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان گفت: دولت این کشور در سال ۲۰۱۸ این یک میلیارد یورو را به تمامی شهرها و روستاها اختصاص می‌دهد. این اقدام بخشی از تلاش‌ها برای آن است که رفت و آمد و تردد خودروها با محیط زیست سازگارتر شوند.

قرار است بودجه در نظر گرفته شده برای تامین اتوبوس‌های برقی، ایستگاه‌های شارژ برقی و تاسیس زیرساخت‌های سازگار با محیط زیست اختصاص داده شود تا میزان آلودگی هوا کاهش پیدا کند. همچنین، در بسیاری از شهرهای آلمان ممنوعیت رانندگی اعمال می‌شود زیرا آلودگی هوا در اغلب مواقع بالاتر از حداکثر حجم توصیه شده‌ است و دلیل آن دود خودروهاست.

"سوخت قهوه" راه‌حل کاهش آلودگی هوا در لندن
رسانه‌های محلی انگلیس اعلام کرده‌اند که به منظور کاهش آلاینده‌های ناشی از وسایل حمل و نقل عمومی قرار است از یک نوع "بیوسوخت" تهیه شده از قهوه در برخی از اتوبوس‌های لندن استفاده شود.

«بیو - بین» که کمپانی بازیافت پسماند قهوه و یک شرکت استارتاپ (نوپا) انرژی سبز در لندن است اعلام کرد توانسته به اندازه‌ای بیوسوخت از روغن قهوه تولید کند که برای مصرف یک سال یک اتوبوس کافی است. این کمپانی، پسماندهای قهوه مصرف شده در کافی شاپ‌های لندن را جمع‌آوری کرده و پس از فرآوری، روغن قهوه به دست آمده را با طیفی از روغن‌های حیوانی و گیاهی ترکیب می‌کند.

ترکیب‌ نهایی که حاوی ۸۰ درصد دیزل و ۲۰ درصد بیوسوخت است می‌تواند حجم تولید کربن حاصل از سفرهای درون شهری یک دستگاه اتوبوس را ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش دهد.

افزایش عوارض ورودیِ خودروهای آلاینده به مرکز لندن
مقامات شهری لندن در اقدامی دیگر همچنین اعلام کردند که از این پس رانندگان خودروهای آلاینده برای ورود به مرکز این شهر باید عوارض بیشتری پرداخت کنند. بر اساس این طرح رانندگان خودروهای آلاینده برای ورود به مرکز شهر لندن باید دو برابر بیشتر هزینه پرداخت کنند.

این طرح شامل خودروهای بنزینی و دیزلی می‌شود که قبل از سال ۲۰۰۹ ساخته شده و استاندارد یورو ۴ در آنها رعایت نشده است.

صادق خان، شهردار لندن جریمه خودروهای آلاینده را به منظور مقابله با آلودگی هوا و آماده کردن این شهر برای معرفی یک منطقه ترافیکی با میزان انتشار فوق‌العاده پایین آلاینده اعمال کرده است.

در روزهای اخیر "صادق خان" از اعمال قانون پرداخت اضافه‌بهای عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک (T-Charge) به مبلغ ۱۰ پوند برای خودروهایی خبر داد که به هنگام ورود به شهر لندن فاقد استانداردهای لازم مربوط به انتشار آلاینده‌ها هستند.

صنعت حمل‌ونقل عمومی اروپا برای مقابله با آلودگی هوا چه کرده است؟
اما بخشی از آلودگی هوا که ناشی از رفت و آمد خودروهاست تنها شامل وسایل حمل و نقل شخصی نمی‌شود بلکه صنعت حمل و نقل عمومی هم تغییراتی را در این خصوص اعمال کرده‌ که این تغییرات و اصلاحات شامل تعویض اتوبوس‌های قدیمی با جدید، گسترش تکنولوژی‌های سبز و حتی استفاده از زباله‌های انسانی برای به حرکت در آوردن اتوبوس می‌شوند اما تغییر اساسی در این بخش استفاده از اتوبوس‌های برقی به جای اتوبوس‌های دیزلی است.

طبق بررسی کارشناسان، استفاده از اتوبوس‌های برقی طی دهه گذشته در سراسر جهان افزایش قابل توجهی داشته است. هرچند مدل های اولیه این اتوبوس‌ها نقص‌های چشمگیری داشته‌اند اما تولید کنندگان، نسل جدیدی از اتوبوس‌های برقی را طراحی کرده‌اند که عملکرد بسیار بهتری دارند.

با شناخته شدن هر چه بیشتر اتوبوس‌های برقی جای تعجب نیست که بسیاری از کشورها برنامه استفاده از اتوبوس‌های برقی را اجرایی کنند. برخی از کشورهای اروپایی که اخیرا تصمیم به اجرایی کردن این برنامه گرفته‌اند شامل موارد زیر است:

لهستان به زودی بزرگترین پروژه‌ اتوبوس‌های برقی را اجرایی می‌کند که به موجب آن ۶۰ درصد اتوبوس‌های شهرستان "ژیلونا گورا" برقی می‌شوند.

شهر "لینز" در اتریش هم اتوبوس‌های برقی فعلی خود را با اتوبوس‌های برقی ۲۴ متری تعویض کرده که ظرفیت حمل مسافر آنها ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

همچنین در نروژ هم مقامات شهری حدود ۴۰ دستگاه اتوبوس برقی از شرکت‌های تولید کننده سفارش داده‌اند. علاوه بر اینها در بیرون از قاره اروپا هم اداره فدرال حمل و نقل آمریکا از اختصاص بودجه‌ای برای توسعه اتوبوس‌ها و زیرساخت‌هایی خبر داد که از تکنولوژی‌های سوختی پیشرفته استفاده می‌کنند.