سه سناریو از طرح ترافیک ۹۷

مصوبه شورای شهر تهران درباره طرح جدید ترافیک در حالی که هنوز مراحل تایید نهایی پیش از اجرا را پشت‌سر نگذاشته، یک مرحله دیگر توسط این نهاد اصلاح شد تا از بروز مشکلات ناشی از برنامه‌ریزی عجولانه مدیریت شهری برای حل مهم‌ترین چالش پایتخت جلوگیری شود.

پس از گذشت ۲۶ روز از تصویب طرح جدید ترافیک در صحن شورای شهر تهران، در فرصتی که برای رسیدگی به اعتراض فرمانداری درخصوص این مصوبه ایجاد شد، مفاد طرح اولیه در صحن شورا مورد بازنگری قرار گرفت و شورای شهر با اعمال تغییرات در تبصره‌های طرح جدید ترافیک، بخشی از نقص درونی مصوبه را برطرف کرد. این اصلاح هیچ ارتباطی با اشکالات چهارگانه اصلی که فرمانداری مطرح کرده بود، نداشت بلکه ناظر بر تغییر تعرفه تردد دو گروه خبرنگاران و بیماران خاص و معلولان جسمی و حرکتی بود.

احمد مسجدجامعی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در جلسه روز گذشته با اذعان به اینکه شورای شهر با قدری عجله طرح جدید ترافیک را تصویب کرد تا به‌موقع برای اجرا به سال ۹۷ برسد، افزود: این عجله سبب شد برخی از جنبه‌های اجتماعی طرح رعایت نشود. ما باید ملاحظات مربوط به زندگی مردم را در این مصوبه رعایت می‌کردیم.

وی خاطرنشان کرد: ما نباید به این نکته تاکید کنیم که چون طرحی را مصوب کردیم، دیگر تغییرناپذیر است. مسجدجامعی با بیان اینکه باید بپذیریم فرمانداری تهران ملاحظات متفاوتی را در مقایسه با شورای شهر مدنظر قرار داده است، درباره لزوم اعمال تخفیف بیشتر برای مجوز تردد خبرنگاران در طرح ترافیک گفت: باید بپذیریم بخشی از کار شورا را جامعه خبری انجام می‌دهد.

در کار نظارتی، اصحاب رسانه نقش تاثیرگذاری دارند و به نوعی بخشی از هزینه شهر را خبرنگاران می‌دهند. خبرنگاران و رسانه‌ها در سلامت جامعه شهری تاثیرگذارند و پشتوانه‌ای برای کار نظارتی شورا محسوب می‌شوند لذا سزاوار اعمال تخفیف بیشتر هستند.

برخی از مدیران شهرداری پیش از این از مجوز تردد خبرنگاران در طرح ترافیک به‌عنوان یک موضوع آلوده به رانت یاد کرده بودند. اما بررسی جهانی «دنیای‌اقتصاد» نشان داد این قضاوت درست نیست، البته مشروط به اینکه مجوز تردد در فضای سالم و شفاف و به دور از هرگونه فساد و ابهام داده شود.

در اغلب کشورهای توسعه‌یافته مجوز ورود خبرنگاران به محدوده‌های خاص شهری توسط نهادهای صنفی خارج از مدیریت شهری ارائه می‌شود که به این ترتیب تولید فساد نمی‌کند. امتیازهای ترافیکی خبرنگاران در اغلب این کشورها به مجوز ورود به محدوده‌های خاص شهری خلاصه نمی‌شود، بلکه آنها حتی می‌توانند از خطوط ویژه استفاده کنند و یا حتی بهای توقف در محوطه‌های «توقف‌ ممنوع» را نپردازند.

در مصوبه اولیه شورای شهر درخصوص طرح جدید ترافیک نیز تخفیف ۵۰ درصدی برای خبرنگاران پیش‌بینی کرده بود که در صورت اعمال آن، خبرنگاران بر حسب انتخاب زمان سفر و زمان پرداخت باید رقمی بین ۵/ ۱ تا ۴ میلیون تومان پرداخت می‌کردند.

اما اشکالاتی که به هزینه بالای این نوع مجوز برای خبرنگاران به‌عنوان قشری که ناگزیر هستند برای تهیه خبر به همه مناطق شهری بدون محدودیت فیزیکی تردد کنند، سبب شد شورا در جلسه دیروز علاوه بر پاسخ به فرمانداری، این نقیصه را نیز برطرف کند و به‌جای تخفیف ۵۰ درصدی، بیشترین تخفیف ممکن در طرح (۹۰ درصد) را که قبلا صرفا برای خودروهای هیبریدی پیش‌بینی شده بود، برای خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و عکاسان خبری تصویب کند.

با اصلاح صورت گرفته، در صورتی که خبرنگاران سفر دو سر پیک در محدوده طرح ترافیک داشته باشند و بهای آن را قبل از تردد پرداخت کنند و البته خودروی آنها از معاینه فنی ویژه برخوردار باشد، هزینه تردد در تمام روزهای کاری سال آینده برای آنها ۸۱۰ هزار تومان خواهد بود که به این رقم، ۱۰۰ هزار تومان بابت صدور کارت اشتراک ویژه محدوده طرح ترافیک نیز اضافه می‌شود.

شورای شهر تهران دیروز همچنین نامه‌ای در پاسخ به اشکالات مطرح شده توسط فرمانداری تنظیم کرد که در قالب حذف بند مربوط به نرخ‌گذاری محدوده زوج و فرد و بهای طرح ترافیک جانبازان، نظر فرمانداری را تامین کرد. به این ترتیب موضوع وضع عوارض در محدوده زوج و فرد برای سال آینده به کلی منتفی شد و طبق نظر فرمانداری، جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر نیز مجاز شدند با رعایت سقف مجوزهای ورودی، به شکل رایگان در محدوده مرکزی شهر تردد کنند. در عین حال اعضای شورا حاضر به عدول از مصوبه اولیه خود درباره افزایش ۵/ ۱ برابری بهای طرح ترافیک در روزهای آلوده و نیز ارائه تخفیف ۵۰ درصدی به مشاغل حوزه حمل بار و مسافر نشدند.

پیشنهاد کمیسیون عمران این بود که تخفیف ۹۰درصدی برای این گروه نیز جایگزین ۵۰ درصد شود که با نظر موافق اعضا روبه‌رو نشد. همچنین اعضا حاضر نشدند تبصره ناظر بر اخذ توامان مبلغ ورودیه به شهر تهران و ورودیه به محدوده طرح ترافیک را برای کامیون‌هایی که از حومه وارد پایتخت می‌شوند، حذف کنند. به این ترتیب دو اشکال اساسی که فرمانداری مطرح کرده بود، برطرف نشد و بعید نیست فرمانداری همچنان روی موضع خود پافشاری کند تا رسیدگی به اختلاف شورا و فرمانداری به هیات حل اختلاف وزارت کشور ارجاع شود.

سرنوشت طرح ترافیک ۹۷
کارشناسان شهری و برخی از اعضای شورای شهر سه سناریو را در شرایط فعلی محتمل می‌دانند. ضعیف‌ترین احتمال، مربوط به وقوع سناریوی اول است که طی آن طرح ترافیک به شکلی که شورا اصلاح کرد‌، مورد تایید فرمانداری قرار بگیرد و از ابتدای سال آتی اجرا شود. سناریوی دوم که محتمل‌تر است، این است که تحت‌تاثیر عدم پذیرش پاسخ‌های شورا از سوی فرمانداری، مصوبه طرح ترافیک به هیات حل‌اختلاف ارجاع شود و به دلیل طولانی شدن روند رسیدگی به آن تا ایام نوروز، طرح ترافیک ۹۶ دست‌کم در بهار سال ‌آینده تمدید شود.

سومین سناریو این است که فرمانداری در مدت ۲۰ روز پیش‌رو و پیش از پایان سال با عدم پذیرش اصلاحات شورای شهر به‌ویژه درخصوص نرخ‌گذاری طرح ترافیک برای مشاغل حمل و نقلی، به‌عنوان یک رکن دولتی به موضوع ورود و بندهای مربوطه را حذف کند و طرح ترافیک ۹۷ از ابتدای سال آینده با اعمال این تغییرات اجرا شود. آن‌گونه که محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران روز گذشته در صحن شورا اشاره کرد، ریشه مخالفت دولت با برخی از بندهای طرح جدید ترافیک، ملاحظات اجتماعی در شرایط کنونی جامعه است.

دولت بر این باور است که هزینه خدمات در تهران نباید بیش از ۱۰ درصد ( در حدود نرخ تورم عمومی) افزایش پیدا کند به همین خاطر با برخی از مفاد طرح جدید ترافیک مخالفت کرده است. هرچند تردیدی وجود ندارد که در تهران باید هزینه استفاده از خودروی شخصی افزایش پیدا کند، اما این افزایش باید در زمانی اعمال شود که امکانات حمل و نقل عمومی به حد کفایت در اختیار شهروندان قرار گرفته باشد.