رمزگشایی از نادرترین فسیل پرندگان

محققان موفق به کشف راز فسیلی نادر از یک جوجه‌پرنده ۱۲۷میلیون ساله شده‌اند. این پرنده کوچک به زمانی تعلق دارد که دایناسورهای غول‌دیکر و پرندگان اولیه که پسرعموی یکدیگر به شمار می‌آیند، هر دو روی زمین زندگی می‌کرده‌اند.

فسیل‌هایی با قدمت ۲۵۰ تا ۶۶میلیون سال از پرندگان، بسیار نادر هستند و فسیل این پرنده کوچک می‌تواند یکی از کمیاب‌ترین آن‌ها باشد. محققان می‌گویند بررسی فسیل این جوجه می‌تواند به درک بهتر حیات پرندگانی که میلیون‌ها سال پیش منقرض شده‌اند، کمک شایانی بکند.

این پرنده کوچک به پادمرغان تعلق دارد؛ پرندگانی باستانی که شبیه به پرندگان امروزی بوده‌اند؛ اما بسیاری از آن‌ها در زمان خود دندان داشته‌اند و با بال‌هایی پرواز می‌کرده‌اند که به سرپنجه‌های چنگال‌دار ختم می‌شده‌اند.

«لوئیس چیاپ» از موزه تاریخ طبیعی لس‌آنجلس (آمریکا) می‌گوید: «باعث شگفتی است که می‌بینیم بسیاری از خصوصیاتی که در پرندگان امروزی می‌شناسیم، بیش از ۱۰۰ میلیون سال پیش به وجود آمده‌اند».

تمام جثه این جوجه کوچک فسیل‌شده، کمی کوچک‌تر از انگشت کوچک دست انسان است و این موجود در هنگام مرگ تنها ۱۰ گرم وزن داشته است. محققان می‌گویند این جوجه اندکی پس از بیرون آمدن از تخم در میان لایه‌های رسوبی گرفتار شده و به فسیل تبدیل شده است.

محققانی از انگلستان، اسپانیا، سوئد و آمریکا، به‌روزترین فناوری‌های جهان را برای مطالعه استخوان‌های این پرنده فسیل‌شده به کار گرفته‌اند. آن‌ها برای بررسی این سنگواره از شتاب‌دهنده سینکروترون استفاده کرده‌اند که با شتاب دادن به ذرات باردار در مسیری حلقوی، سرعت آن‌ها را به آستانه سرعت نور می‌رساند و ذرات را به حالتی می‌رساند که پرتوهای ایکس شدید و متمرکزی از خود بتابانند که «تابش نسبیتی سینکروترون» نام دارد.

بررسی این سنگواره با تابش سینکروترون نشان می‌دهد که جوجه فسیل‌شده هنوز قادر به پرواز نبوده و غضروف استخوان میانی سینه او هنوز به استخوان تبدیل نشده بود.

«فابین نول» محقق ارشد این پژوهش از دانشگاه منچستر می‌گوید: «احتمالا می‌توان با بررسی رشد استخوان‌ها، خصوصیات فرگشتی این پرنده را بهتر شناخت. فناوری ابزارهای باارزش و تازه‌ای را در اختیار دیرینه‌شناسان قرار داده و بررسی نمونه‌هایی نادر مانند این فسیل را امکان‌پذیر کرده است».

حق با نول است. این فسیل سال‌ها پیش از آنکه امکان به‌کارگیری شتاب‌دهنده‌های سینکروترون و برش‌نگاری ریز (میکرو سی‌تی) برای دیرینه‌شناسان وجود داشته باشد، کشف شده و تمام این سال‌ها دست‌نخورده باقی‌مانده بوده است.

بررسی فرایند رشد استخوان‌ها در این فسیل می‌تواند اطلاعات زیادی درباره این پرنده کوچک و نحوه رشد او در اختیار محققان قرار بدهد. دیرینه‌شناسان هنوز نمی‌دانند که آیا این جوجه مانند بسیاری از جوجه‌های پرندگان امروزی در بدو تولد قادر به حرکت بوده و پر داشته است یا مانند جوجه‌های کوچک مرغ‌عشق (نوعی طوطی) با چشم‌های بسته و بدنی فاقد پر متولد شده و نیازمند مراقبت دائمی والدین خود بوده است. اگر خوش‌شانس باشیم دیرینه‌شناسان به زودی این معما را نیز حل خواهند کرد.

منبع: بی‌بی‌سی

ترجمه: محبوبه عمیدی