کمبود آب را جدی بگیریم

امروز دوم فروردین برابر با 22 مارس، روز جهانی آب است؛ مایع حیاتی که اکنون کمبود آن بسیاری از کشورها از جمله ایران را تهدید می کند و براین اساس مسئولان در پیام های مختلف به مناسبت این روز، لزوم تغییر در شیوه زندگی با مصرف بهینه و صرفه جویی اصولی را گوشزد می کنند.

درباره وضعیت آب در مناطق مختلف کشور و میزان بارش ها اخبار مختلفی منتشر شده اما واقعیت آنکه وقتی متوسط بارندگی جهان 750 و متوسط بارندگی ایران از 250 به 200 میلیمتر کاهش یافته است؛ شنیدن کمبود آب در دشت های کشاورزی، آبرسانی با تانکر به مردم، خشک شدن برخی دشتها و رودخانه ها تا پایین تر رفتن سطح آب های زیرزمینی ایران، خبر معمولی برای جامعه ایرانی محسوب می شود.

با این حال، آنچه که همیشه مورد تاکید قرار دارد، مصرف بهینه آب شرب و کشاورزی است؛ موضوعی که در پیام مسئولان و مقام های کشوری از جمله رضا اردکانیان وزیر نیرو و عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست به مناسبت روز جهانی آب نیز به آن اشاره و تاکید شده است.

شعار امسال روز جهانی آب، «طبیعت برای آب- Nature for Water» انتخاب شده است، به این معنی که چگونه می توان از طبیعت برای غلبه بر چالش های آبی قرن 21 استفاده کرد.

اردکانیان در پیام روز پنجشنبه خود، هدف از این نامگذاری را حساس کردن همه انسانها به مساله آب و احساس مسئولیت در قبال آن ذکر کرد و نوشت: در قبال کمّیت آب مسئولیم زیرا اگر مسئولانه عمل نکنیم، خلاقیت و توانمندی‌های خود را برای مدیریت مصرف و تقاضای آب به‌کار نگیریم و نوآورانه‌ترین ابزارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را برای مدیریت منابع آب به‌کار نگیریم، به سرعت با کمبود آزاردهنده آب مواجه خواهیم شد.

اردکانیان از کیفیت آب به عنوان موضوعی که تاکنون کمتر به آن توجه شده است نام برد و افزود: تا به امروز منابع آب را با بسیاری از آلاینده‌های صنعتی، کشاورزی و پساب‌های خانگی آلوده‌ایم. ادامه این وضعیت امکان‌پذیر نیست.

وی معنقد است: روز جهانی آب به ما یادآوری می‌کند هر یک از ما در سرزمین خشک و نیمه‌خشک ایران، بیشتر از مردمان سرزمین‌هایی که آب‌های فراوان دارند، وظیفه داریم به حفظ و صیانت آب حساس باشیم.

او ادامه می دهد: وضعیت منابع و مصارف آب کشور را به درستی بشناسیم، مسئولیت‌های خود در قبال این شرائط را عالمانه تعریف کنیم و متعهدانه در جهت ساختن میهنی آباد، پایدار و سرزنده، با همه وجود عمل کنیم و به مسئولیت‌های‌مان پایبند باشیم.

وزیر نیرو با توجه به وضعیت اقلیمی خشک و نیمه‌خشک ایران، تاکید کرد شایسته است هر روز سال را، روز جهانی آب بدانیم و باور داشته باشیم که اگر مسئولیت‌پذیر و متعهد به میهن باشیم، از همه دشواری‌ها به سلامت عبور خواهیم کرد و ایرانی خواهیم ساخت در خور شأن ایرانیان.

** کلانتری: تمدن، اقتصاد و محیط زیست ما وابسته به آب است
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در پیام خود به مناسبت روز جهانی آب به «اهمیت صرفه جویی در مصرف آب» تاکید کرد و گفت: برای تامین حقابه تالاب ها و محیط زیست با بحران روبرویم.

عیسی کلانتری با اعلام اینکه وفور و کمبود آب در گوشه و کنار جهان تحت تاثیر تغییر اقلیم قرار گرفته است، افزود: متاسفانه به دلیل موقعیت جغرافیایی تحت تاثیر خشکسالی های تغییر اقلیم هستیم و سال آبی جاری یکی از بدترین سال های 50 سال گذشته در کشور است.

وی ادامه داد: این امر مسائل اجتماعی در کشور به وجود آورده اما امیدواریم با مدیریت در بخش آب کشور، با هماهنگی ها و با توجه به تشکیل کارگروه دولت برای سازگاری با کم آبی بتوانیم مشکلات آب کشور را تا حد ممکن تسهیل کرده و با کمبود آب عادت کنیم و زندگی کنیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: کشور ذاتا کم آبی دار هستیم؛ متوسط بارش ما به 200 میلی متر رسیده در حالی که متوسط بارش جهانی بالای 750 و 800 میلی متر است؛ ولی هنوز عادت نکرده ایم چطور با کم آبی زندگی کنیم، چطور در همه بخش ها از بخش شرب و بهداشت تا صنعت و بخش کشاورزی صرفه جویی کنیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: ریزگردها مردم شهرهای مختلف کشور به ویژه شهرهای جنوب و مساله ریزگردهای خارجی به دلیل کمبود آب در 6 ماهه نخست سال مردم غرب کشور را به شدت اذیت می کنند.

** ضرورت سازگاری با کمبود آب و تغییر رفتارهای گذشته
وی افزود: باید خود را با کمبود آب سازگار کرده و رفتارهای زندگی گذشته را تغییر دهیم؛ دوران پرآبی کشور را پشت سر گذاشته ایم، جمعیت ما به 80 میلیون نفر رسیده و بارش ها بیش از 20 درصد کاهش یافته، به علت گرمایش در کره زمین تبخیر افزایش یافته است.

کلانتری گفت: مردم شریف ایران باید بدانند چطور با کم آبی زندگی کنند به ویژه کشاورزان، به ویژه که محیط زیست به شدت تحت تاثیر بی آبی و کم آبی است؛ فرسایش مواد ژنتیکی، فرسایش خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی در نتیجه کم آبی زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است.

وی تاکید کرد: امیدواریم با همت و آموزش عمومی مردم و تلاش کارشناسان در بخش های مختلف صنعت و کشاوزی بتوانیم دانش مردم را در مورد کم آبی افزایش دهیم و چگونه زیستن را با کم آبی جزء برنامه های اولویت دار خود کنیم.

** بحران آب در کشاورزی و محیط زیست
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: آب اگر چه کم هست، به اندازه کافی برای شرب و بهداشت هست. مردم نباید از این نظر نگران باشند، اما برای مصارف کشاورزی و محیط زیست و حقابه تالاب ها و محیط زیست با بحران روبرویم.

وی با توصیه به صرفه جویی پیام خود گفت: اگر هر کسی در هر گوشه کشور بتواند یک لیتر آب را صرفه جویی کند، به حفظ تمدن کشور کمک کرده است.

اقلیم کشور ایران در رده گرم و خشک و نیمه خشک است و با توجه به میزان منابع آب و سرانهٔ مصرف، در گروه کشورهایی که در سال 2025 درگیر کمبود فیزیکی آب هستند قرار دارد یعنی کشورهایی که حتی با بالاترین بهره‌وری ممکن در مصرف آب، بازهم آب کافی در اختیار نخواهند داشت.

** جهانگیری: کمبود آب جدی است
معاون اول رئیس جمهوری نیز امروز در سفر به سیرجان، مشکل بحران آب در برخی استانها از جمله کرمان را یادآورد شد و افزود: معضل کمبود آب در کشور جدی است. وی یکی از برنامه ریزی ها برای رفع این مشکل را انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان اعلام کرد و گفت: این برنامه در دستور کار است و بزودی محقق می شود.

اقلیم کشور ایران در رده گرم و خشک و نیمه خشک است و با توجه به میزان منابع آب و سرانهٔ مصرف، در گروه کشورهایی که در سال 2025 درگیر کمبود فیزیکی آب هستند قرار دارد یعنی کشورهایی که حتی با بالاترین بهره‌وری ممکن در مصرف آب، بازهم آب کافی در اختیار نخواهند داشت و بنابراین، مصرف بهینه در همه بخش ها، از جمله مهمترین راه برون رفت از این مساله است.