جاده ابریشم و عبور از تهدیدات ترامپیسم

روی کار آمدن ترامپ در آمریکا سبب افزایش تقابلات بین المللی واشنگتن در حوزه‌های مختلف شده که یکی از مهمترین نمود‌های آن اعمال تحریم‌های اقتصادی و جنگ تجاری علیه دیگر کشورهاست. در این حال، جاده ابریشم مسیری را به سوی عبور بی خطر از این تقابل می‌گشاید.

تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، افزایش اختلافات تجاری میان آمریکا و چین یکی از مهمترین رخداد‌های بین المللی طی روز‌های گذشته بود.

اوایل فروردین ماه بود که «دونالد ترامپ» ادعا‌های خود در خصوص دستیابی چین به فناوری‌های نوین آمریکا از طریق سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در صنایع استراتژیک و بدون رعایت حقوق مالکیت معنوی را مطرح ساخت.

به گفته رییس جمهوری آمریکا چینی‌ها همچنین از حملات سایبری جهت سرقت فناوری‌های آمریکایی استفاده می‌کند.

پس از این ادعا وی تهدید کرد ضمن تنظیم شکایت از پکن به سازمان تجارت جهانی، تعرفه‌ای سنگین را بر کالا‌های وارداتی از چین اعمال و سرمایه گذاری‌های این کشور در آمریکا را محدود خواهد کرد.

اندک زمانی پس از این تهدید بود که ترامپ از وضع تعرفه ۶۰ میلیارد دلاری بر کالا‌های چینی خبر داد و گفت: از این پس محدودیت‌ها پیش روی سرمایه گذاری‌های چین در آمریکا افزایش خواهد یافت. وی هدف از این اقدامات را فشار حداکثری بر پکن و کاهش فشار بر مصرف کنندگان آمریکایی عنوان کرد.

اقدام رییس جمهوری آمریکا از سوی مقامات پکن بی جواب نماند و چین روز جمعه سوم فروردین ماه با انتشار فهرستی از اقلام آمریکایی اعلام کرد، دست به عمل متقابل برای وضع تعرفه چند میلیارد دلاری بر واردات این کشور خواهد زد. پکن تصمیم تازه آمریکا را اقدامی تکبرآمیز خواند و اعلان داشت جنگ تجاری به سود هیچ یک از دو طرف نخواهد بود.
ترامپ از دوره رقابت‌های انتخاباتی تاکنون بار‌ها سیاست‌های تجاری واشنگتن در قبال چین را به باد انتقاد گرفته و گفته است که تراز تجاری منفی آمریکا و نوع حضور چینی‌ها در اقتصاد آمریکا یکی از دلایل عمده چالش‌های پیش روی مصرف کنندگان و نیرو‌های کار این کشور است.
بنابر آخرین آماری رسانه‌های آمریکایی، تراز تجارت پکن و واشنگتن در سال ۲۰۱۷ میلادی، ۳۷۵ میلیارد دلار به سود چین و دارای کسری برای آمریکا بوده است. ترامپ نیز بار‌ها در شعار‌های خود تغییر این وضعیت را مورد توجه قرار داده و به نظر می‌رسد رویکرد تجاری وی سبب افزایش تنش با پکن شود.
از دید برخی صاحبنظران، آمریکای دوره ترامپ خواهد کوشید علاوه بر امتیازگیری در مناسبات دوجانبه اقتصادی، از طریق افزایش چالش بر سر تجارت چین به خصوص تجارت دریایی این کشور، اصلی‌ترین رقیب را مقهور خود سازد.
بر اساس آمار سال ۲۰۱۶ میلادی، میزان تولید ناخالص داخلی آمریکا حدود ۱۸.۶ تریلیون دلار بوده و این رقم برای چینی‌ها از ۱۱.۲ تریلیون دلار عبور کرده است. با توجه به رشد اقتصادی چین که در سال گذشته میلادی نزدیک به ۶.۹ درصد به ثبت رسید، آمریکا صدای گام‌های چین را از پشت سر می‌شنود و قصد دارد وارد رقابت جدی تری بر سر منافع اقتصادی و تجاری با این کشور شود.
واقعیات دوره ترامپیسم در آمریکا سبب شده تا چینی‌ها با شتاب بیشتری راهکار‌های رقابتی را زیرسازی کنند. در سال ۲۰۱۳ میلادی بود که «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین احیای جاده ابریشم را به صورت جدی مطرح ساخت و اینک با گذشت چند سال این ابرپروژه مورد توجه جدی تری قرار گرفته است.

چینی‌ها برای احیای جاده ابریشم و ایجاد کریدوری عظیم به منظور توسعه تجارت کشور‌هایی با شرایطی مشابه را در کنار خود می‌بییند و وجود منافع و اهداف مشترک میان این کشور‌ها در دوره تقابلگرایی آمریکایی یا همان ترامپیسم می‌تواند روند احیای جاده ابریشم را تسریع کند.

در این میان، تمرکز بر گسترش امکانات و زیرساخت‌های ترابری به ویژه خطوط آهن و زمینی و نیز توسعه بنادر کشور همچون بندر چابهار، ایران را به انتخابی گریزناپذیر و به صرفه در فرایند احیای جاده ابریشم مبدل خواهد ساخت.

ضرورت دیگری که باید به صورت همزمان مورد توجه قرار گیرد دستیابی به مزیت‌هایی چشمگیر در تولید کالا است که در این صورت، قرار گرفتن ایران در جاده ابریشم جدید می‌تواند محصولات ایرانی را با سهولت و شتاب بیشتری به بازار‌های هدف برساند.

به این ترتیب، ایران علاوه بر مسیر‌های دریایی انتقال منابع انرژی به جنوب و شرق آسیا، گذرگاهی مهم برای بازرگانی اقتصاد‌های بزرگ شرقی، چون هند و چین را به سوی مقاصد گوناگون مهیا خواهد ساخت؛ وضعیتی که می‌تواند ضمن ارتقای موقعیت ژئواکونومیک، هزینه‌های تقابل آمریکا با ایران را بشدت افزایش داده و راهی را به سوی عبور بی خطر از تهدیدات رییس جمهوری پرهیاهوی آمریکا بگشاید.