سروش یا تلگرام، بودن یا نبودن

لیلی فرهادپور |

۱- سال‌هاست که من در یک حرکت شخصی! خرید اجناس ایرانی را به مشابه خارجی ترجیح می‌دهم (البته تا آنجا که کیفیتش لااقل قابل تحمل و اشکالاتش قابل اغماض باشد)؛ مثلا هنگامی که فروشگاه‌های زنجیره‌ای پر شده بودند از روغن زیتون اسپانیایی یا سیر چینی، با حرص و ناراحتی با فروشندگان و خریداران بحث می‌کردم که بابا، ما خودمان بهترین روغن زیتون رودباری را؛ داریم و ایضا سیر شمال و همدان را، ولی متأسفانه آن‌ها از مزایای آن اجناس خارجی نسبت به مشابه ایرانی می‌گفتند و معمولا بحث ما به جایی نمی‌رسید!

۲- نمی‌دانم فیلم «ویلن‌زن روی بام» را دیده‌اید یا نه! چند روز است به یاد آن قسمت‌هایی از این فیلم می‌افتم که شیرفروش دهکده هربار گیر می‌کرد بین انتخاب‌های دخترانش برای ازدواج و هی انتخاب آن‌ها را سبک‌سنگین می‌کرد و بالاخره هم با آن‌ها راه می‌آمد، ولی آخرسر در جواب دختر سومش که می‌خواست زن یک ... مسلکش شود درمی‌ماند! حالا حکایت ما و این جنس ایرانی دنیای مجازی؛ یعنی «سروش» و مشابه خارجی‌اش «تلگرام» است.

۳- یادم است اولین‌بار تجربه شبکه مجازی را وقتی داشتم که با سیستم «مکینتاش» کار می‌کردم. آن‌موقع سیستم‌عامل کامپیوتر‌ها معمولا سیستم «داس» بود و فقط کامپیوتر‌های مکینتاش را می‌شد به هم شبکه کرد و به‌این‌ترتیب این امکان فراهم می‌شد که با کاربر مکینتاش اتاق بغلی از طریق ارسال پیام به کامپیوترش حرف زد.

بعد هم اینترنت‌های dialup آمد که قژقژ صدا می‌داد تا توری (Net) را از توی سیم‌ها به دام بیندازی و بتوانی «یاهومسنجر» ات را باز کنی و با یکی در آن سر دنیا حرف بزنی یا در گروه‌ها شرکت کنی و بحث کنی و بعدش هم که «فیس‌بوک» و «توییتر» آمد (که بعدش هم فیلتر شدند) تا بالاخره تلفن‌های همراه هوشمند شدند و شبکه‌های مجازی در دسترس همگان قرار گرفت (و در ایران فیس‌بوک از مد افتاد، ولی توییتر حسابش کمی سوا بود و هست).

در این میان اول شبکه مجازی «وایبر» مد شد و من یکی نفهمیدم چی شد که بعد از یک مدت همه کوچ کردند به «تلگرام». البته برخی می‌گفتند تلگرام امن‌تر است!

۴- من امن‌بودن تلگرام را نمی‌فهمم. اصولا به اینکه: در مورد امن‌بودن تمام فضا‌های مجازی خیالمان جمع باشد، مشکوکم. وقتی بچه بودیم حمام‌های عمومی بود که حمام نمره داشت. اتاق‌هایی مستطیل‌شکل در دو بخش که بخش ورودی‌اش رختکن بود و انتهایی‌اش حمام. این حمام‌های نمره اغلب سقفشان گنبدی بود و یک دریچه بالای این گنبد قرار داشت که من از آن می‌ترسیدم، چون فکر می‌کردم اگر کسی از آنجا نگاه کند چی؟ (هیچ‌وقت به عقلم نرسید که گردی گنبد بالای هر حمام به‌خاطر حفظ همین حریم است!).

حدود ۲۰ سال پیش هم در اولین رمانم «شنبه‌های راه‌راه و ثانیه‌های سربی» این را نوشتم و نوشتم که انگار در یک حمام شیشه‌ای زندگی می‌کنیم. خب برای من فضای مجازی همیشه همین حکم را داشت. درواقع من یاد گرفتم در فضای مجازی مواظب حریم خصوصی‌ام باشم؛ یعنی به قول معروف مالم را سفت می‌گیرم و دیگران را دزد نمی‌کنم.

۵- با همه این اوصاف در مورد انتخاب نرم‌افزار «سروش» به‌جای «تلگرام» شده‌ام عین ویلن‌زن روی بام در مقابل دختر سوم. مسئولان امر می‌گویند در این مدت شروع «مبحث سروش به‌جای تلگرام» بیش از ۲۰ درصد، شاهد ترک کاربران از تلگرام بودند.

دمشان گرم! اما ترک یک شبکه اجتماعی که زوری نمی‌شود. باید انگیزه وجود داشته باشد. آن‌موقع انگیزه مهاجرت از «وایبر» و بقیه به «تلگرام» شایعه امن‌بودن و راحت‌تربودن این یکی بود و البته احتمالا تبلیغ درست.

حالا که تبلیغ درستی در استفاده از شبکه مجازی «تلگرام» نمی‌شود و به‌جایش همه‌اش امر است و نهی. از همه مهم‌تر شک در امنیت «سروش» دیگر منحصر به حریم شخصی نیست. خب به‌خدا خود صاحبان عله مقصر این شک هستند!

۶- باوجوداین من «سروش» را دانلود کردم البته با پای لرزان بر بامی مورب (مانند ویلن‌زن روی بام) و البته با شماره سیم‌کارت تبلتم که هیچ‌کس نداردش. سر زدم به کانال‌هایش. پر بود از بازی و سرگرمی. جوک و این‌جور چیزها. به قسمت فرهنگ و هنرش (که کار من همان گردشگری در این فضاست) هم سر زدم و دست از پا درازتر برگشتم.

حتی یک خبرگزاری و گروه درست‌وحسابی در زمینه فرهنگ و هنر که به دلم بنشیند (و در تلگرام هم راحت‌تر قابل دسترس نباشد) پیدا نکردم، اما تا دلتان بخواهد پر بود از هنر آشپزی و همسرداری و سفره‌آرایی (این‌ها چه ربطی به فرهنگ و هنر دارد؟).

جالب‌تر اینکه یک کانال پیدا کردم به نام «خانه هنرمندان» که هیچ ربطی به خانه هنرمندان ایران نداشت و پر بود از خبر‌ها و ویدئو‌های تکرارشده از کانال‌های تلگرامی! این‌ها مشتی بود نمونه خروار. من که قانع نشدم به مهاجرت از تلگرام به سروش و استفاده از این جنس وطنی. آقای رئیس‌جمهور! ممنون که پریروز توییت کردید: «دولت دوازدهم از فضای مجازی و امکان دسترسی و برقراری ارتباط مردم حراست خواهد کرد».