کتابگردی بزرگ در پایتخت

پس از دو سال برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب، بار دیگر این رویداد فرهنگی در محل سابق خود در مصلی امام خمینی (ره) برپا می‌شود و همین عامل موجب شده از چندماه پیش تاکنون دوباره بحث برسر کوچ‌های اجباری، معایب و محاسن هرکدام از مکان‌ها، از محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران در خیابان سئول گرفته تا مصلی و شهر آفتاب و حتی مکان‌های پیشنهاد شده دیگر، بالا بگیرد.

اما با وجود چنین بحث‌هایی، علاوه‌بر نظرات هرساله درباره فلسفه وجودی این نمایشگاه که از معدود نمایشگاه‌های فروشگاهی دنیاست، مردم فارغ از همه قیل و قال‌ها همچنان چشم‌انتظار گشایش آن هستند تا به‌دلیل تخفیف‌های درنظر گرفته ناشران یا دست‌کم مشارکت در شور و شوق همگانی، در این کتابگردی بزرگ حضور داشته باشند و از این رو بسیاری از علاقه‌مندان از نقاط مختلف کشور خود را به تهران می‌رسانند.

هرچند بسیاری از کسانی که خود را به نمایشگاه می‌رسانند بیشتر از جنبه تفریحی و پرکردن اوقات فراغت به آن نگاه می‌کنند و همین نکته با انتقاداتی هم همراه است، اما کارشناسان معتقدند نفس حضور در چنین فضای را در یک جامعه کم‌مطالعه‌ باید مغتنم دانست.

منفعت مادی و فرهنگی این نمایشگاه برای گروه‌های مختلف شرکت‌کننده در آن حسب جایگاه و نگاهشان به مقوله فرهنگ متفاوت است. شاید در این میان بیشترین سود را ناشران نوپایی که توانایی تاسیس کتابفروشی ندارند و با شرکت در نمایشگاه می‌توانند اقتصاد نشر خود را سرپا نگه‌دارند می‌برندکه این هم اتفاق قابل تاملی به‌حساب می‌آید.

با این همه همان‌طور که درباره مخاطبان گفته شد همه انگیزه‌ها به کسب درآمد یا سود مادی محدود نمی‌شود، برای ناشران نیز چنین حکمی جاری است؛ بسیاری از ناشران بزرگ هم حضور در نمایشگاه کتاب را نوعی تبلیغی کارآمد برای عرضه آثارشان در طول سال می‌انگارند برای همین هرسال در آن شرکت می‌کنند.

ویژگی‌های نمایشگاه سی‌ویکم

مسوولان برپایی نمایشگاه کتاب، امسال شعار «نه به کتاب نخواندن» را برای این رویداد برگزیده‌اند؛ شعاری که به‌نظر می‌رسد با انتخاب حالت نفی، حاکی از نوعی انتقاد به وضعیت غالب کتاب‌نخوانی در جامعه است. فضای نمایشگاه این دوره در مساحتی افزون بر یکصد و سی هزار مترمربع برپا شده است و برای اولین‌بار ۷۵ درصد فضاهای آن به زیر سقف رفته است. امسال دو هزار و ۵۰۰ ناشر در نمایشگاه ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد در نهایت دو هزار و ۵۰ ناشر در بخش داخلی و ۱۳۲ ناشر در بخش خارجی، جانمایی شده‌اند.

۵۳ کشور خارجی در نمایشگاه کتاب این دوره حضور دارند و صربستان به‌عنوان میهمان ویژه با هیاتی که در رأس آن وزیر فرهنگ این کشور حضور دارد و شامل رئیس کتابخانه ملی و تعداد زیادی از ناشران و کتابفروشان صرب است، در نمایشگاه حضور پیدا خواهد کرد.

نمایشگاه امسال شامل ۱۱۳ ناشر در طبقه همکف غربی به عرضه ۱۵ هزار و ۵۳۳ عنوان کتاب، بخش ناشران دانشگاهی شامل ۵۰۱ ناشر در زیر چادرها در بخش شرقی نمایشگاه به عرضه ۶۴ هزار و ۴۴۴ عنوان کتاب، بخش کودک و نوجوان شامل ۲۸۸ ناشر در سه بخش رواق شرقی (زیرسقف) و دو چادر یکی در صحن مصلی (دو هزار مترمربع) و یک بخش در بالکن رواق شرقی به عرضه ۳۳ هزار عنوان کتاب، بخش ناشران عمومی شامل هزار و ۱۴۷ ناشر در شبستان به عرضه ۸۶ هزار عنوان کتاب و بخش ناشران خارجی شامل ۸۶ ناشر عرب زبان و ۴۶ ناشر لاتین در فضای مسقف زیرزمین رواق شرقی به عرضه ۱۵۷ هزار و ۵۰۰ عنوان کتاب، می‌پردازند.

حاشیه‌های پیش از شروع

از حواشی مهمی که در دو سال گذشته و در آستانه برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب شکل گرفت بارندگی هایی بود که آسیب‌هایی را به فضای نمایشگاه و خسارت‌هایی را به ناشران وارد کرد.در دوسال گذشته این اتفاق با واکنش‌های متفاوتی همراه بود وامسال هم با تغییر مکان نمایشگاه و بازگشت به مصلی یکبار دیگر این اتفاق افتاد و بارندگی‌های روز یکشنبه در پایتخت به بخش‌هایی از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آسیب وارد کرده و در چند محل، آب به محل استقرار ناشران نفوذ کرده است.

تصاویر منتشر شده در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی نشان می‌دهد آب حتی به قسمت‌های مسقف مصلی از جمله شبستان هم که محل استقرار ناشران عمومی است، نفوذ کرده و خسارت‌هایی به دکورها و محموله‌های انتقال یافته ناشران به شبستان وارد آورده است.

واژگون شدن یک کامیون حامل کتاب‌های ناشران لبنانی در جاده‌های ترکیه که قصد حضور در نمایشگاه امسال را داشتند نیز از حاشیه‌های تلخ این دوره محسوب می‌شود. متاسفانه در این سانحه راننده کامیون جان خود را از دست داد و کتاب‌ها هم تقریبا غیرقابل استفاده شدند و با این‌حال به گفته مسوولان خللی در برگزاری بخش بین‌الملل ایجاد نشده است.

تشریح وضعیت پارکینگ‌ها

براساس هماهنگی‌های انجام شده، پارکینگ شماره یک واقع در خیابان شهید بهشتی به سه قسمت تقسیم شده که بخشی از فضای این پارکینگ در اختیار اتوبوسرانی قرار خواهد گرفت و تعداد ۳۰۰ پارکینگ برای ناشران تعبیه شده است و بخشی از این پارکینگ برای موتورسیکت‌ها در نظر گرفته شده است.

پارکینگ شماره ۳ نزدیک به مترو بهشتی نیز برای تاکسی‌های تلفنی در نظر گرفته شده است و پارکینگ شماره ۶ که در تقاطع خیابان قنبرزاده و خیابان شهید بهشتی قرار دارد به عنوان پارکینگ موتورسیکلت مورد استفاده قرار می‌گیرد. پارکینگ شماره ۲۵ نیز که در خیابان پاکستان واقع است به‌عنوان پارکینگ VIP و مختص میهمانان ویژه و تردد آنهاست. همچنین پارکینگ شماره ۱۵ مصلی که در خیابان قنبرزاده قرار دارد به دو بخش تقسیم شده است که بخشی از آن به‌عنوان پارکینگ ناشران و بخش دیگر به‌عنوان پارکینگ تاکسیرانی مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.

پارکینگ شماره ۱۹ هم در اتوبان رسالت و یک پارکینگ عمومی هم در ضلع جنوبی مصلی قرار دارد. همچنین پارکینگ عمومی گلگشت برای اتوبوس‌های بین شهری و بازدیدکنندگانی که از استان‌های دیگر برای حضور در نمایشگاه شرکت می‌کنند در نظر گرفته شده است که در اتوبان رسالت و نزدیک به سازمان فرهنگ و ارتباطات قرار دارد.