«زمستانِ» تعطیلات

هفته گذشته درحالی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از ارائه طرح تعطیلات زمستانی به معاون‌اول رئیس‌جمهوری و دولت خبر داد که کارشناسان و فعالان گردشگری بار‌ها تاکید کرده‌اند پیش از درنظر گرفتن چنین تعطیلاتی، نخست باید تکلیف تعطیلات مناسبتی در تقویم کشور تعیین و چاره‌ای برای ۲ روزه شدن تعطیلات پایان هفته اندیشیده شود.

صحبت‌های علی‌اصغر مونسان درخصوص تعطیلات زمستانی درحالی صورت می‌گیرد که به‌رغم برخی وعده‌ها، ساماندهی تعطیلات در تقویم کشور و ۲ روزه شدن تعطیلات آخر هفته از طرف مسوولان دائما نادیده گرفته می‌شود و پیامد‌هایی منفی را مانند شلوغی، ازدحام و ترافیک در جاده‌ها و مقاصد گردشگری کشور در چند روز گذشته به سبب تعطیلی و هجوم مسافران رقم می‌زند.

صاحب‌نظران باور دارند اجرای طرح تعطیلات زمستانی به تنهایی، گرهی از مشکلات موجود نخواهد گشود و این تعطیلات نیز مانند تعطیلات نوروزی موجب ایجاد آلودگی‌های محیط زیستی، ترافیک گسترده در جاده‌های سطح کشور، شلوغی و ازدحام در مقاصد سنتی سفر خواهد شد. تجارب جهانی نیز نشان می‌دهد پیاده‌سازی چنین تصمیمی تنها زمانی منجر به نتایج مثبت شده که پیش از آن مساله ۲ روزه شدن تعطیلات آخر هفته و شفافیت در وضعیت سایر تعطیلات در طول ایام سال محقق شده باشد.

ایجاد «نوروز» دوم!

پیگیری طرح تعطیلات زمستانی و به‌حاشیه رفتن طرح ۲ روزه شدن تعطیلات آخر هفته درحالی به یکی از سیاست‌های اصلی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تبدیل شده است که زهرا احمدی‌پور، رئیس پیشین این سازمان با موضعی کاملا متفاوت، بر لزوم ۲ روزه شدن تعطیلات آخر هفته تاکید داشت.

در چنین شرایطی، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اخیرا اظهار کرده: «آب‌وهوای مناسب در نیمه دوم سال یکی از ظرفیت‌های خوب مناطق جنوبی است. به‌همین منظور چندی پیش و در پیشنهادی به معاون اول رئیس جمهوری، موضوع تعطیلات زمستانی مطرح و تاثیرات مثبت این طرح ارائه شد که امیدواریم این پیشنهاد به تایید و تصویب هیات دولت برسد.»

علی‌اصغر مونسان افزوده است: «درصورت تصویب تعطیلات زمستانی، اوج گردشگری دیگری همانند نوروز در کشور ایجاد می‌شود و می‌تواند به ایجاد اشتغال و درآمدزایی بیشتر در استان‌های جنوبی کشور کمک کند.»، اما با این وجود، صاحب‌نظران در خصوص تحقق درآمدزایی و اشتغال‌زایی به سبب این طرح و توزیع یکنواخت‌تر مکانی و زمانی سفر گردشگران ایرانی به موجب تعطیلات زمستانی تردید‌های جدی دارند.

فعالان گردشگری معتقدند پیش از هرچیز برای تحقق این مساله، باید امکان سفر در طول تمام ایام سال برای گردشگر ایرانی توزیع شود که مشابه با تقریبا تمامی کشور‌های جهان، ۲ روزه شدن تعطیلات پایان هفته این امکان را فراهم می‌سازد.

کمترین تعطیلات در جهان، به نام «ایران»

بررسی‌ها نشان می‌دهد برخلاف باور رایج در اذهان عمومی، تعداد روز‌های تعطیل در تقویم ایران زیاد نیست و حتی بعد از یمن، کشور ما کمترین میزان تعطیلات را در طی ایام سال دارد؛ حدود ۴۰ روز کمتر از میانگین جهانی! شاید یک دلیل شکل‌گیری این باور غلط، تعداد زیاد تعطیلات مناسبتی در تقویم رسمی کشور باشد که البته از این منظر و با برخورداری از ۲۷ روز تعطیل، ایران بیشترین تعطیلات مناسبتی را بین کشور‌های جهان دارد، اما آنچه تفاوت اصلی را رقم می‌زند، تعداد روز‌های تعطیل در پایان هفته است که به‌رغم آنکه تقریبا تمام کشور‌های جهان از تعطیلاتی ۲ روزه در پایان هفته خود برخوردارند و به طرح ۳ روزه شدن این تعطیلات می‌اندیشند، تعطیلات رسمی پایان هفته در ایران یک روزه و منحصر به جمعه است.

علاوه‌بر این مساله، تعداد زیادی از تعطیلات مناسبتی در کشور بر مبنای تقویم هجری قمری تعیین می‌شود که به‌دلیل عدم انطباق آن با تقویم شمسی، ماهیتی چرخشی دارند و هرساله زمان آن‌ها در تقویم رسمی کشور تغییر می‌کند. این موارد باعث می‌شود وضعیت تعطیلات در ایران جلوه مبهم و بی‌نظمی به‌خود گرفته و امکان برنامه‌ریزی گردشگران ایرانی برای سفر با مشکلاتی همراه باشد و به موجب آن منابع و هزینه‌های بسیاری در کشور هدر رود.

مشکل تعطیلات زمستانی

کارشناسان باور دارند هدف‌گذاری برای اجرای طرح تعطیلات زمستانی درحالی که وضعیت سایر تعطیلات در تقویم رسمی کشور نابه‌سامان است، اقدام چندان مثبتی نخواهد بود و این طرح، در صورتی که تعطیلات پایان هفته همچنان یک‌روزه باقی بماند، تنها عوارض موجود در تعطیلات بلندی همچون نوروز را تکرار خواهد کرد و برای توسعه گردشگری داخلی در کشور گام چندان مفیدی برداشته نخواهد شد.

مادامی که مردم از فرصت سفر در طول ایام سال بهره‌مند نباشند، دستاورد تعطیلات زمستانی مانند تعطیلات نوروز شلوغی در مقاصد سنتی سفر مانند استان‌های شمال کشور، غفلت از سفر و توسعه گردشگری در نقاط کمترشناخته‌شده و آلودگی طبیعت به‌سبب هجوم و تجمع گردشگران در مقاصدی که زیرساخت‌های آن توسعه نیافته‌اند، خواهد شد.

کارشناسان همچنین معتقدند چنین طرح‌هایی تنها دستاورد‌هایی آماری خواهد داشت و فاکتوری که از آن غفلت خواهد شد، ارتقای کیفیت سفر گردشگران است. فعالان صنعت گردشگری به‌منظور رفع معضل موجود، بار‌ها به نمایندگان مجلس و مسوولان دولتی پیشنهاد داده‌اند که با بررسی‌های کارشناسی و مدنظر قرار دادن ملاحظات و حساسیت‌های مذهبی موجود در کشور، از تعداد تعطیلات مناسبتی بکاهند و جهت انطباق بیشتر با تقویم دیگر کشور‌های جهان و هماهنگ با دیگر کشور‌های اسلامی، روز شنبه را نیز به تعطیلات پایان هفته اضافه کنند و پس از تحقق کامل این امر، به طرح‌هایی تکمیلی همچون تعطیلات زمستانی بپردازند.