چرخش نقدینگی بازار سهام

بازار سهام در ادامه روند صعودی روز‌های اخیر، روز سه‌شنبه نیز با افزایش ۲۰۲ واحدی شاخص کل، هفتمین روز متوالی مثبت را سپری کرد. افزایش ۲/ ۰ درصدی شاخص سهام در جریان معاملات دیروز در حالی این نماگر را تا آستانه ورود به کانال ۹۵ هزار واحدی هدایت کرد که بررسی روند روز‌های اخیر بازار نشان از چرخش نقدینگی در میان گروه‌های مختلف دارد.

جذابیت در سهامی که مدت اخیر را با ریزش شدید قیمت و رسیدن به کف‌های قیمتی طی کرده‌اند، سبب شده تا این روز‌ها فعالان بازار با ورود به این صنایع در کوتاه‌مدت، به سود نسبی دست یابند و سپس با ایجاد فشار فروش به صنعت دیگر نقل مکان کنند. اقبال از صنعت انبوه‌سازی به قند و شکر در روز گذشته نمونه‌ای از این گونه چرخش سریع نقدینگی است.

دیروز گروه انبوه‌سازی و مستغلات که روز‌های پیشین مورد توجه بورس‌بازان قرار داشتند، به دنبال شناسایی سود با فشار شدید فروش همراه شد و جای خود را به گروه قند و شکر داد. در این میان همچنان توجه به نماد‌های خودرویی و رشد قیمت آن‌ها تداوم دارد. این عوامل سبب شد تا صعود بازار سهام برای هفتمین روز متوالی ادامه یابد. به این ترتیب بازدهی ۲/ ۲ درصدی در کارنامه ۷ روز اخیر بورس به ثبت رسید.

مساله قابل وضوح در شرایط کنونی بازار سهام چرخش نقدینگی میان گروه‌های مختلف صنعت است؛ این روز‌ها جریان نقدینگی موجود در بازار سهام پس از اصلاح قیمتی اخیر به دنبال جایی مطمئن برای ثبات می‌گردد که چرخش آن در میان گروه‌های مختلف نشان از عدم یافتن چنین شرایطی است. در مجموع رفتارشناسی خرید و فروش‌های روز اخیر و در مجموع جابه‌جایی نقدینگی میان صنایع بورسی نشان‌دهنده این است که تقاضا در سهام بنگاه‌های کوچک‌تر هر روز از گروهی به گروهی دیگر تغییر جهت می‌دهد.

در این میان در حالی شاهد افت تب فروش در بین فعالان بازار نسبت به هفته گذشته هستیم که مشارکت سهامداران خرد در سمت خرید سهام افزایش یافته است. البته در این میان حقوقی‌های بازار همچنان نقش حمایتی خود را حفظ کرده‌اند و این امر مانع از افت قیمت سهام به‌ویژه در نماد‌های بزرگ بازار شده است.

یافتن جذاب‌ترین گروه

در این میان نقدینگی موجود در بازار به دنبال یافتن جذاب‌ترین صنعت و یا بنگاه برای ورود، خرید و کسب سود است که در این میان اولویت با گروه‌های کوچک بوده‌است. اما برای تغییر مسیر مزبور به دنبال بهانه‌هایی با چاشنی عوامل بنیادی می‌گردد.

به‌طوری‌که فعالان بازار دلیل ورود به گروه‌های مرتبط با بازار مسکن از جمله انبوه‌سازی، سیمان و کاشی و سرامیک را رونق نسبی معاملات مسکن در ماه‌های اخیر عنوان می‌کنند (جزئیات بیشتر از دلایل اقبال به گروه انبوه‌سازی در گزارش روز دوشنبه که تحت عنوان «صعود جمعی در بورس تهران» در روزنامه «دنیای اقتصاد» منتشر شد.)، اما روندی با ثبات در این میان وجود ندارد، به‌طوری‌که عوامل بنیادی تنها بهانه‌هایی هستند برای ورود به این صنایع. پس از چند روز و احتمالا با کسب سود، جای خود را به گروه و صنعتی دیگر می‌دهند.

حال این نقدینگی پس از انتفاع و کسب سود از این گروه به دیگر صنایع منتقل شد. در جریان معاملات روز گذشته شاهد چرخش اقبال به سمت گروه قندی را بودیم. نماد‌های این گروه به‌صورت دسته‌جمعی در روز سه‌شنبه قدم در مسیر صعودی گذاشتند. به عبارت دقیق‌تر بازار سهام در این روز‌ها شاهد تجربه ورود کوتاه مدت نقدینگی به سمت صنایع مختلف است. پس از کسب سود نسبی، رشد قیمت به تبع افزایش فروش از سوی معامله‌گران، متوقف می‌شود و به دلیل عدم مشاهده سیگنال بنیادی قوی به گروهی دیگر کوچ می‌کند.

جابه‌جایی تا کجا؟

در این راستا سوالی که مطرح می‌شود این است که چنین الگویی تا چه زمانی تداوم خواهد شد؟ در پاسخ به این سوال دو سناریو وجود دارد؛ در سناریوی اول چرخش مداوم نقدینگی در میان تمامی صنایع و گروه‌های فعال در بازار را خواهیم داشت که این موضوع جبران اصلاح قیمتی چند وقت اخیر را نوید می‌دهد. در سناریوی دوم ممکن است عاملی بنیادی، خبری موثق یا اتفاقی تاثیرگذار بر یک صنعت خاص، این گروه را به لیدر بازار تبدیل کند. در این صورت نقدینگی سرگردان با اطمینان‌خاطر به این گروه جذب شده و نه تنها رشد پایدار در صنعت مزبور را به دنبال خواهد داشت، بلکه تداوم صعود بورس و شاخص کل را به دنبال خواهد داشت.

البته باید توجه داشت، همچنان ریسک‌هایی چه از ناحیه اقتصاد داخلی و چه از ناحیه مسائل سیاسی وجود دارد که به‌نظر می‌رسد با تعیین تکلیف ابهامات، جوی پایدارتر را در بازار شاهد باشیم. طبق نظر کارشناسان پروسه یاد شده با توجه به صحبت‌های پیش‌روی ایران و اتحادیه اروپا ظرف ۲ روز جاری، به مقطع نهایی خواهد رسید و به این ترتیب وضعیت آینده، جریان مشخص‌تری را شاهد خواهد بود.

فرصت‌ها و تهدید‌ها

همان‌طور که گفته شد شب گذشته (سه‌شنبه شب) و امروز شاهد مذاکرات مقامات ایرانی با اتحادیه اروپا درخصوص آینده تحریم‌ها خواهیم بود. به این ترتیب محمدجواد ظریف پس از رایزنی‌های فشرده برجامی در پکن و مسکو، دیشب در بروکسل حضور یافت و با مقامات اروپایی درباره پیامد‌های خروج آمریکا از برجام و گرفتن ضمانت‌های معتبر گفت‌وگو کرد. (در لحظه تنظیم این گزارش هنوز این مذاکرات آغاز نشده بود.)

البته نخست‌وزیر بریتانیا پیش از این در تماس تلفنی با رئیس‌جمهوری ایران عنوان کرد که «بریتانیا، فرانسه و آلمان روز سه‌شنبه در بروکسل بسته‌ای از پیشنهاد‌ها را برای حفاظت از اجرای برجام به ظریف ارائه خواهند داد که این اطمینان را به ایران می‌دهد که از منافع اقتصادی توافق هسته‌ای بهره‌مند خواهد شد.»

در ادامه این مذاکرات نیز امشب چهارشنبه مذاکراتی از سوی ایران با اتحادیه اروپا در پیش است. هر‌چند به نظر می‌رسد امیدواری به پایبندی اروپایی‌ها درخصوص برجام وجود دارد، اما همچنان صحبت‌های متناقض و تهدیدات جدید از سوی مقامات آمریکایی به گوش می‌رسد، به‌طوری‌که ترامپ دوشنبه شب دستور کاهش قابل توجه خرید نفت ایران را صادر کرد. بر این اساس رئیس‌جمهوری آمریکا به وزیران خزانه‌داری، خارجه و انرژی آمریکا، دستور داد تا زمینه کاهش قابل توجه خرید نفت و محصولات نفتی ایران فراهم شود.

این موضوع سبب شد تا بازار جهانی بار دیگر جوی صعودی را تجربه کند. در این میان قیمت نفت برنت برای نخستین‌بار طی سه سال و نیم گذشته، به بیش از ۷۸ دلار در هر بشکه رسید. این مساله که در ذات خود نشات گرفته از تنش‌های موجود بود، سبب شد تا نماد‌های پالایشی فعال در بازار سهام با روندی منفی مواجه شوند.

البته در این میان حقوقی‌های بازار با حمایت‌های خود و خرید‌های قابل‌توجه مانع از افت شدید قیمتی در نماد‌های این گروه شدند به‌طوری‌که خالص خرید حقوقی‌ها در گروه پالایشی به یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان رسید که بیش از یک میلیارد تومان آن به تغییر مالکیت پالایش نفت اصفهان تعلق داشت.

از سوی دیگر روز دوشنبه ارتش رژیم صهیونیستی در نوار غزه، فلسطینی‌هایی را که در اعتراض به انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس به تظاهرات دست زده بودند، به گلوله بست. این عملیات وحشیانه که به کشته‌شدن ده‌ها نفر و زخمی‌شدن تعداد زیادی منجر شد، از دیگر مسائل تنش‌زا در منطقه بود. به این ترتیب باید از یکسو در انتظار فروکش شدن ابهامات موجود و مسائل سیاسی و از سوی دیگر اطمینان خاطر از روند آتی مذاکرات با گروه ۱+۴ بود تا بتوان روند آتی بازار سهام را بررسی کرد.

نگاهی به صنایع مورد‌توجه در بازار دیروز

همان‌طور که عنوان شد نماد‌های گروه قند و شکر روز گذشته با رشد دسته‌جمعی قیمت همراه شدند. هر‌چند نماد‌های قندی به‌صورت سنتی به‌عنوان گروه بتامنفی بازار سهام شناخته می‌شوند، اما یکی از دلایل توجه به این نماد‌ها ورود نقدینگی بود.

در شرایط فعلی به‌نظر می‌رسد عدم وجود شرایط قطعی برای رشد سودآوری صنایع کوچک و سنگینی تحرک در نماد‌های بزرگ سبب شده است تا این گروه مجددا به‌عنوان مقصدی برای کوچ نقدینگی در نظر گرفته شود. البته از سوی دیگر اخبار مربوط به افزایش نرخ شکر در کنار شروع برداشت شکر از چغندر پاییزه از دیگر عوامل موثر بر رشد این گروه بود.

نماد‌های خودرویی نیز از دیگر نماد‌های موردتوجه در جریان معاملات روز گذشته بودند؛ هر چند این گروه با فشار فروش همراه شدند، اما توانستند بیشترین تاثیر مثبت بر رشد شاخص کل را برجای گذاشته و همچنین به‌عنوان برترین صنعت از لحاظ ارزش معاملات شناخته شوند. به این ترتیب در مجموع گروه مزبور دادوستد ۳۳۵ میلیون سهم به ارزش ۳۳ میلیارد تومان را به ثبت رساند.

در این جلسه معاملاتی نیز اگر‌چه مطابق با روز گذشته سه نماد «خساپا»، «خپارس» و «خودرو» در فهرست موثرترین نماد‌ها بر رشد شاخص قرار گرفتند، با این وجود با فشار فروش قابل‌توجهی مواجه شدند. در معاملات ابتدایی امروز هر ۴ نماد خودروساز تا سقف مجاز قیمت روزانه یا تا نزدیکی آن صعود کردند، اما به تدریج با دامنه رشد محدودتری همراه شدند. در صورتی که اخبار قطعی‌تری از همکاری و پایداری کشور‌های اروپایی در رابطه با حفظ برجام به‌دست نرسد، به نظر نمی‌رسد که این رشد دوام چندانی داشته باشد.

مروری بر بازار جهانی فلزات

رصد بازار‌های جهانی در روز گذشته نیز نشان از آن دارد که بورس لندن معاملات روز گذشته خود را با آرامش نسبی دنبال کرد. در این روز (در ساعت ۱۶ روز سه‌شنبه) بهای مس با افت ناچیز ۰۴/ ۰ درصدی در سطح ۶۸۸۰ دلار در هر تن قرار گرفت.

آلومینیوم نیز وضعیت مشابهی را تجربه کرد و با کاهش ۳۹/ ۰ درصدی، ۲۳۰۵ دلار در هر تن معامله شد. سرب، اما با رشد ۰۵/ ۰ درصدی، ۲۳۸۸ دلار در هر تن قیمت خورد. روی با بیشترین میزان رشد در بازار‌های جهانی همراه شد و با افزایش ۷۴/ ۰ درصدی، ۳۰۸۱ دلار در هر تن معامله شد.

انتشار گزارش مبهم از اقتصاد چین در صبح روز گذشته، مهم‌ترین عامل فشار بر بازار فلزات بود. بر اساس گزارش مرکز آمار ملی چین، میزان سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت این کشور در ماه آوریل با نرخ رشد سالانه‌ای برابر با ۷ درصد روبه‌رو شد و میزان افزایش خرده‌فروشی در این ماه نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۴/ ۹ درصد رسیده است. هر دو رقم اعلام شده در این گزارش پایین‌تر از پیش‌بینی‌ها بوده‌اند. با این حال تولیدات صنعتی چین در ماه آوریل با نرخ رشد سالانه‌ای برابر با ۷ درصد همراه شد که این رقم نسبت به برآورد‌ها نزدیک به ۶/ ۰ درصد بالاتر بوده است. این گزارش سبب شد تا فضای مبهمی بر بازار فلزات حاکم شود و قیمت برخی محصولات معاملاتی به محدوده منفی کشیده شود.