مصرف بی رویه آنتی بیوتیک‌ها چه عواقبی دارد؟

در جامعه ما آنتی بیوتیک‌ها همچون نقل و نبات در بین افراد مصرف می‌شود، غافل از اینکه همین دارو‌های به ظاهر بی‌خطر می‌تواند مسبب بروز انواع بیماری‌ها و عوارض باشد. در روز‌های اخیر وزیربهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: فقط ۲۰ درصد مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور بیمارستانی است، ۸۰ درصد در بخش سرپایی است که ۵۰ درصد مصرف این بخش غیرضروری است.

سید حسن قاضی‌زاده هاشمی افزود: مقاومت میکروبی هم به جیب مردم آسیب می‌زند و هم سلامت مردم را به مخاطره می‌اندازد، مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک مهم‌ترین عامل مقاومت میکروبی است و از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ میلادی مصرف این دارو در دنیا ۳۰ درصد بیشتر شده است.

او افزود: مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در کشور ما نیز روزافزون است، ۵۰ درصد نسخه‌های پزشکان آنتی‌بیوتیک دارد و گرچه در سال‌های اخیر با مدیریت وزارت بهداشت تعداد اقلام دارویی هر نسخه پزشک از ۴/۳ به ۷/۲ کاهش یافته است، اما همچنان از هر ۱۰ داروی تجویزی برای مردم یکی آنتی‌بیوتیک است.

هزینه‌های میلیاردی مصرف آنتی‌بیوتیک در بیمارستان‌ها
رئیس انجمن میکروب‌شناسی ایران گفت: آنتی‌بیوتیک‌ها از ۱۰ میلیون تا میلیارد‌ها تومان برای بیمارستان‌ها به‌طور سالانه هزینه دارند. محمد مهدی فیض‌آبادی اظهارکرد: آنتی‌بیوتیک‌ها به دو دسته کلی در کشور تقسیم می‌شوند که دسته نخست به لحاظ اقتصادی، قیمت آن‌ها برای کشور مناسب است، تولید داخل بوده و مصرف بالای آن‌ها باعث پیدایش مقاومت میکروبی شده است.

او افزود: دسته دوم آنتی‌بیوتیک‌های گران قیمت خارجی بوده و این‌ها نیز می‌توانند ایجاد مقاومت میکروبی کنند که همکاران ما در قسمت درمانی، کارشناسان دارویی و داروسازان بالینی تلاش کرده اقداماتی برای کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها انجام دهند که با اقدامات صورت گرفته و فرهنگ‌سازی در این زمینه در حال حاضر از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نسبت به گذشته کاسته شده است.

رئیس انجمن میکروب‌شناسی ایران با اشاره به اینکه وزارت بهداشت نیز مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها را محدود کرده است، گفت: مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک در بیمارستان‌ها با راه‌اندازی کمیته مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک با حضور متخصصان مربوطه در نظر گرفته شده و در این کمیته‌ها از قانون مصرف منطقی آنتی تبعیت می‌شود تا از پیشرفت مقاومت میکروبی جلوگیری به‌عمل آید.

استاد میکروب‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه بیان کرد: هزینه آنتی‌بیوتیک‌ها گران بوده و از ۱۰ میلیون تا میلیارد‌ها تومان برای بیمارستان‌ها به‌طور سالانه هزینه برجای می‌گذارند در صورتی که اگر مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها وجود داشته باشد، علاوه بر صرفه‌جویی اقتصادی، کاهش مقاومت میکروبی را شاهد خواهیم بود. فیض‌آبادی اظهارکرد: ایران جزو کشور‌های پر مصرف آنتی‌بیوتیک قرار داشت که امروزه نگاه علمی بهتری در این زمینه جامه عمل گرفته و این نوید بخش است که سیر افزایش مقاومت میکروبی را تحت کنترل در آوریم.

او با اشاره به اینکه مصرف خارج بیمارستانی، فروش در داروخانه‌ها و مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها نیز مد نظر قرار دارد، گفت: عدم‌توجه به این موضوعات در جامعه افزایش مقاومت میکروبی را به همراه داشته که در نهایت به بیمارستان‌ها هم راه می‌یابد و این میکروب‌ها توسط همراهان بیماران، ویزیت کننده‌ها و سایر عوامل آلوده کننده همچون آب و مواد غذایی می‌تواند به بیمارستان آید، بنابراین برای مقابله با آن بیوتیک‌ها و مقاومت آن‌ها سیر پیچیده‌ای وجود دارد که باید تلاش کنیم اقدامات لازم در مقابله با این مقاومت میکروبی به صورت کامل و جامع انجام گیرد.

رئیس انجمن میکروب‌شناسی ایران به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک اشاره کرد و گفت: این موضوع عوارض زیادی برای فرد به همراه داشته و این موضوع میکروب‌های مفید روده را نیز می‌تواند از بین برده و از سوی دیگر اجازه رشد میکروب‌های موذی در بدن انسان را فراهم سازد؛ همچنین مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها سبب تاثیر مواد سمی روی کبد، کلیه، دندان، مغز استخوان و مغز افراد می‌شود. او بیان کرد: پزشک با تجویز منطقی و دوز مناسب آنتی بیوتیک می‌تواند بهترین اقدام برای مقابله با بیماری با کمترین عارضه را ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک برای بیمار انجام دهد.

میزان مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران ۱۶ برابر استاندارد‌ها
در مرداد ۹۶، عضو داروساز شورای عالی نظام پزشکی گفت: میزان مصرف آنتی بیوتیک در ایران ۱۶ برابر استاندارد جهانی است. یدا... سهرابی با اشاره به اینکه مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در کشور، ایران را از نظر آماری در سطح بین‌المللی در یک وضعیت نامناسب قرار داده است؛ بیان کرد: میزان مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران ۱۶ برابر استاندارد جهانی است و تقریبا به اندازه سراسر قاره اروپا در ایران آنتی‌بیوتیک مصرف می‌شود.

او با بیان اینکه حتی به لحاظ آماری در آسیا هم وضعیت مناسبی نداریم؛ افزود: در بین کشور‌های جهان از نظر مصرف آنتی‌بیوتیک در رتبه بیستم قرار داریم و موارد تزریقی آنتی‌بیوتیک در کشور فراوان است. در حالی که استاندارد‌های تزریقی در دنیا یازده درصد است، اما مصرف دارو‌های تزریقی در ایران به ویژه آنتی‌بیوتیک حدود ۴۵ درصد است.

عضو داروساز شورای عالی نظام پزشکی با اشاره به اینکه برای حل این معضل باید تمام مسئولان حوزه سلامت و حتی افرادی که در این حوزه حضور ندارند، همکاری کنند، اظهارکرد: باید شاخص‌های صحیح مصرف دارو را در کشور ارتقا دهیم که این امر عزم و نگاه ملی را می‌طلبد و باید فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام شود.

مقاومت میکروبی باعث بی‌اثر شدن آنتی بیوتیک‌ها
این عضو داروساز شورای عالی نظام پزشکی به نقش رسانه‌ها و ارائه دهندگان خدمات درمانی و گیرندگان خدمات یعنی مردم در این زمینه اشاره کرد و گفت: سازمان نظام پزشکی هم می‌تواند با برگزاری دوره‌های بازآموزی با محوریت مصرف منطقی دارو و آنتی‌بیوتیک‌ها در این زمینه همکاری‌های لازم را انجام دهد و جامعه فرهنگیان هم می‌توانند روی جامعه هدف آموزش و پرورش کار کرده و اطلاع‌رسانی لازم را انجام دهند.

به گفته او حتی مصرف آنتی‌بیوتیک در صنایع دامی و مواد غذایی آن بالا رفته است که باید مداخلات لازم برای کنترل آن صورت گیرد. عضو داروساز شورای عالی نظام پزشکی اظهارکرد: البته مصرف بالای آنتی‌بیوتیک یک معضل جهانی بوده و مختص ایران نیست که باید مباحث خود مراقبتی و فرهنگسازی لازم با یک بسیج همگانی در این زمینه انجام شود.

او مقاومت میکروبی را سبب بی‌اثر شدن آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان برخی از بیماری‌های عفونی عنوان‌کرد و ادامه‌داد: مصرف فراوان آنتی‌بیوتیک‌ها باعت می‌شود تا میکروب‌ها با ایجاد ژن مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها؛ این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده و حتی به صورت شایع این ژن از یک گونه میکروبی به گونه‌ای دیگر می‌تواند انتقال یابد.

در واقع میکروب یاد می‌گیرد چگونه خود را در برابر آنتی‌بیوتیک محافظت و اثر آن را خنثی کند. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، سهرابی با بیان اینکه مصرف بالای آنتی‌بیوتیک نه تنها یک تهدید اجتماعی و اقتصادی بلکه یک تهدید عمومی است، عنوان کرد: اهمیت این موضوع به حدی است که سازمان ملل از رهبران کشور‌ها دعوت می‌کند تا فرمان کنترل مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها را در دست گرفته و مراقب این امر باشند.

منبع: آرمان امروز