گذر دارو‌های یارانه‌ای به ناصرخسرو!

نگین باقری | بار دیگر ناصرخسرو، این مافیای بزرگ دارو با تمام توان پا به میدان گذاشته و دارو‌های وارد شده از طریق کانال‌های دولتی را با چندین برابر قیمت به فروش می‌رساند. تخلفی محرز که حکایت از ضعف مدیریتی دارد، چراکه باید نظارت وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو به گونه‌ای باشد تا بیماران تنها از طریق داروخانه‌ها به داروی مورد نیاز خود دست یابند، نه اینکه دلالان از آب گل‌آلود ماهی گرفته و رنج این قشر دردمند جامعه را دوچندان کنند.

این در حالی است که برخی مسئولان بر توزیع دارو‌های وارداتی در کوچه پس کوچه‌های ناصرخسرو سرپوش گذاشته و برخی دیگر صحت این ماجرا را تایید می‌کنند.

«من روماتیسمی هستم. در عذابم. هر داروخانه‌ای می‌روم با جواب نه مواجه می‌شم. داروی Arava اصلا موجود نیست. اگه این دارو را مصرف نکنم، درد ولم نمی‌کند»، «من دارو‌هایی برای چشم استفاده می‌کنم که خارجی بوده، اما الان نایاب شده. مجبورم از داروی بی‌کیفیت ایرانی استفاده کنم، تازه اگه پیدا شه.

اگه چینی هم باشه ممکن عوارض جانبی زیادی داشته باشه که استفاده نکنم بهتره»، «قبلا نمونه خارجی یه داروی ساده به نام «پنتوپنازول» که برای تورم معده خوبه رو به راحتی پیدا می‌کردم، اما الان مجبورم با نمونه ایرانیش که کیفیتش پایینه و یه بسته‌اش به اندازه یه دونه خارجیش موثر نیست، بسازم.

تازه همون موقع که من دنبال این دارو بودم، یه بنده‌خدایی تو داروخونه اومد و دو بسته خالی دارو رو نشون داد که مربوط به پیوند کبد بود. گفت: اگه این دارو گیرم نیاد، کبدم برگشت می‌زنه و مرگم حتمیه. متصدی داروخانه هم گفت: خودم ندارم، اما سعی می‌کنم برات پیدا کنم.

وگرنه باید بری تهران، یعنی این بنده خدا باید هزار و ۴۰۰ کیلومتر با اتوبوس بره و همونقدرم برگرده یا ۶۰۰ هزار تومن بده با هواپیما بره و همونقدرم برای برگشت بده تا شاید بتونه دارو رو بخره» این اظهارنظرات نمونه‌ای از آلام بیماران است که در یکی از صفحات پربازدید اینستاگرام نشر داده شده بود.

آنچنان که بیماران یا همراهانشان مجبورند برای تهیه دارو‌های ضروری یکی پس از دیگری داروخانه‌ها را زیر پا گذاشته و در نهایت به ناصرخسرو هم سری بزنند تا بلکه داروی مورد نیاز خود را با چندین برابر قیمت از دلالان بخرند. دردمندانی که مدت‌هاست برای رسیدن مشکلات‌شان به گوش مسئولان رهسپار دنیای مجازی شده و با درج نظراتشان درصددند گره مسائل خود را باز کنند.

ورود دل‌بخواهی دارو
نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گوید: وارد کنندگان و شرکت‌های تولید دارو که نیاز به مواد اولیه دارند، طی نوسانات ارز با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده‌اند.

این در حالی است که دولت متعهد شده ارز مورد نیاز کالای اساسی دارو‌ها و بسیاری نیاز‌های دانشگاه علوم پزشکی را به مبنای سه هزار و ۸۰۰ تومان تامین کند. از این رو بخش خصوصی سفارش گرفته، ثبت سفارش داده و دارو را آورده و به گمرک رسانده است. اکنون باید بانک مرکزی ارز مورد نیاز را براساس تعهدات سه هزار و ۸۰۰ تومان تومان تخصیص دهد، اما شکاف بزرگی ایجاد شده است.

بنده فکر می‌کنم نبود هماهنگی بین وزارت بهداشت یا سازمان غذاودارو با بانک مرکزی باعث شده این نگرانی‌ها به ویژه در حوزه واردات مواد اولیه دارو و واردات بسیاری از دارو‌ها ایجاد شود. آنچنان که دارو و تجهیزات مورد نیاز و حتی مواد مصرفی به موقع در اختیار بازار دارویی و مردم قرار نگیرد.

به گفته محمدحسین قربانی ما در حوزه کمیسیون بهداشت مجلس براساس رسالت و وظیفه از دوستان خواستیم که در ابتدا بین سازمان غذاودارو و بانک مرکزی هماهنگی ایجاد شود. دوم اینکه بانک مرکزی متعهد باشد، ارز مورد نیاز کالا‌های ضروری را در اختیار قرار دهد. سوم؛ دارو‌های مورد نیاز داخل کشور براساس سفارش سازمان غذاودارو ثبت و وارد شود، نه اینکه هر فردی ثبت سفارش بگیرد و هر کالایی که دلش بخواهد یا ضرورت نیاز داخلی نیست، وارد کند.

از سوی دیگر، سازمان غذاودارو باید نظارت کند که کالای مورد نیاز از طریق ثبت سفارش با ظرفیت بخش خصوصی وارد کشور شود تا در راستای مصارف خود در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد، نه اینکه بازار آزاد باعث تشویش افکار عمومی شود.

قربانی ادامه می‌دهد: ما گزارش‌هایی داشتیم مبنی بر اینکه دارو‌های ضروری براساس سفارش سازمان غذاودارو و با گرفتن ارز مورد نیاز وارد کشور شده، اما هیچ‌گونه نظارتی در زمینه قیمت‌گذاری و نحوه پخش نداشته است. این در حالی است که همین دارو‌های ضروری وارداتی با گرفتن ارز یارانه‌ای وارد ناصرخسرو شده و با قیمت چندین برابر به مردم ارائه می‌شوند.

این ظلم بزرگی است. نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بیان می‌کند: اکنون ما موظف به شفاف صحبت کردن، عمل کردن به وعده‌ها، نظارت جدی بر اساس واقعیت‌های موجود و جلب اعتماد عمومی مردم هستیم.

او می‌افزاید: ما بار‌ها گفتیم که دوستان ما در وزارت بهداشت کمبود‌ها را به موقع شناسایی کنند تا همین کمبود‌ها توسط فعالان عرصه تولید و واردات ثبت سفارش شود. قربانی عنوان می‌کند: دولت موظف شود از طریق بانک مرکزی ارز مورد نیاز را در اختیار این عزیزان قرار دهد و از سوی دیگر انتظار ما بر این است که نظارت صورت گیرد تا دارو‌ها در سیستم توزیع در دسترس نیازمندان قرار گیرند، نه اینکه خارج از سیستم توزیع در فضای غیرمتعارف به‌دست آن‌ها برسند.

به گفته او فردی که نسخه پزشک و دفترچه در دست دارد و دنبال دارو برای بیمارش می‌شود، دیگر زمین و زمان نمی‌شناسد. ممکن است گرسنگی را تحمل کند، اما نمی‌تواند شاهد باشد عزیزش به علت نداشتن دارو جلوی چشمانش رنج می‌کشد. از این رو باید جدی‌تر وارد عمل شویم تا بحث دارو برای ما به معضل اجتماعی تبدیل نشود.

واردات بیش از ۳۰۰۰ تن دارو
بر اساس آمار گمرک ایران از تجارت خارجی چهار ماه نخست سال‌جاری، سه هزار و ۶۷ تن انواع دارو به ارزش ۳۹۹ میلیون و ۸۵۸ هزار دلار وارد شده است. این آمار صرفا مشمول واردات دارو بوده و واردات مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی را شامل نمی‌شود. این در حالی است که واردات انواع دارو در مدت مشابه سال گذشته سه هزار تن به ارزش ۴۴۲ میلیون و ۱۲۱ هزار دلار بوده است.

در حال حاضر بر اساس ادعای گمرک ایران، ترخیص دارو و تجهیزات پزشکی از سوی گمرک با همکاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی بدون معطلی از گمرک‌ها انجام می‌شود و از سوی دیگر، پیش‌اظهاری کالا‌های سلامت محور فراهم شده و واردکنندگان می‌توانند این کالا‌ها را قبل از ورود کالا به گمرک‌ها اظهار و نسبت به انجام تشریفات گمرکی با اخذ مجوز از وزارت بهداشت اقدام کنند تا در زمان ورود بدون معطلی، کالا را به انبار شرکت‌های خود انتقال دهند.

تحویل دارو با کدملی مصرف‌کننده نهایی!
سخنگوی سازمان غذاودارو در این‌باره می‌گوید: همه فهرست دارویی کشور و مواد اولیه تولید دارو مشمول ارز دولتی می‌شوند. از سوی دیگر، نظارت بر واردات و توزیع دارو با هماهنگی بین‌بخشی و بانک مرکزی از طریق سامانه‌های موجود در سازمان غذاودارو صورت گرفته است. در واقع از ابتدا تا انتهای زنجیره عملا بر هر دارویی که از محل ارز دولتی وارد کشور می‌شود، نظارت وجود دارد و به محض ورود به گمرکات دارو‌ها با نظر سازمان غذاودارو ترخیص می‌شوند.

کیانوش جهانپور می‌افزاید: همچنین براساس تصمیم سازمان غذاودارو دارو‌ها از طریق شرکت‌های پخش به داروخانه‌ها که تنها محل قانونی ارائه دارو هستند، تحویل داده خواهند شد. او بیان می‌کند: آنچه مسلم است این است که سامانه‌هایی برای نظارت بر این امر تشکیل شده‌اند که تسلط کامل دارند.

ما فقط ممکن است خلایی در موضوع مصرف‌کننده نهایی داشته باشیم که با توسعه سامانه‌ای در سازمان غذاودارو و الزام بر تحویل دارو با کدملی مصرف‌کننده نهایی می‌توانیم زنجیره را کامل کنیم. وگرنه اطلاعات ما در مورد برخی دارو‌ها که خاص و گران‌قیمت هستند یا دارو‌هایی که نیاز به تاییدیه سازمان‌های بیمه‌گر دارند، کامل است.

او اظهارمی‌کند: دارو‌هایی که به نوعی خارج از زنجیره توزیع و تامین دارو به بازار‌های غیررسمی نشت پیدا می‌کنند، ممکن است دارو‌های قاچاقی باشند که به نوعی وارد کشور شده و از آن مسیر به بازار‌های غیررسمی راه یافته‌اند. موضوع دیگر نحوه برخورد نظارتی، انتظامی و قضائی است. همچنین آزادسازی مبنی‌بر اینکه تنها محل تامین دارو داروخانه‌هاست. این درحالی است که کاهش تقاضا از طریق فرهنگسازی نقش بسزایی در این مساله دارد.

البته چنین رویکردی مستلزم این است که همکاران پزشک و داروساز ما در مواردی بیمار را به بازار‌های غیررسمی هدایت نکنند. جهانپور خاطرنشان می‌کند: هر داور و ماده اولیه باید صرفا با مجوز و سفارش سازمان غذاودارو به میزانی که این سازمان تعیین کرده وارد کشور شود.

همچنین هر ارزی که به دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص پیدا می‌کند، باید صرفا از ناحیه سازمان غذاودارو و به نوعی با سفارش و مجوز آن صادر شده باشد، در غیر این صورت خلاف است. البته ما اطلاعی مبنی بر اینکه چنین اتفاقی افتاده نداریم.

سخنگوی سازمان غذاودارو می‌گوید: امیدواریم بانک مرکزی پس از تعاملی که با گمرکات کشور و وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌شود؛ به صورت مقطعی فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی و ترجیحی را برای واردات دارو، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه منتشر کند. با انتشار آن فهرست و مقایسه آن با میزان ورود و نوع وارداتی که انجام شده، هرگونه شبه احتمالی در این راستا برطرف می‌شود.

منبع: آرمان امروز