عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان

برخی از بیماران مبتلا به سرطان که دوره‌های شیمی درمانی را طی می‌کنند نگران آن هستند که بدن آن‌ها پس از درمان با اشعه آسیب دیده و یا اطرافیان هم دچار عوارض مربوط به آن می‌شوند. نگرانی آن‌ها این است که تماس نزدیک فیزیکی با اطرافیان پس از شیمی درمانی خطرناک است؟

زمانی که شیمی درمانی شروع می‌شود، بیمار نگران ضرر و عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان علی الخصوص اعضا خانواده اش است. پاسخ کلی به این نگرانی این است که تماس فیزیکی با دیگران در اکثر موارد مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما برخی از استثنائات هم وجود دارد. این استثنا معمولا مربوط به این است که آیا فردی که با بیمار تماس می‌گیرد، در معرض اشعه خارجی است یا داخلی.

خطرات تماس با فرد شیمی درمانی شده
پرتو‌های خارجی زمانی است که تابش از یک منبع خارج از بدن می‌آید. یک دستگاه خاص، سلول‌ها انرژی را به سلول‌های سرطانی می‌فرستند تا آن‌ها را از بین برده و یا از رشد و تقسیم آن‌ها جلوگیری کند. دوز‌ها می‌تواند روزانه به مدت یک دوره، از چند روز تا چند هفته تجویز شود.

بافت تحت درمان پس از پایان جلسه درمانی و با مشاهده درمان کامل، دیگر تحت رادیوتراپی قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین بیمارانی که از پرتو‌های خارجی استفاده می‌کنند نباید نگرانی در مورد انتقال اشعه به اطرافیان خود باشند.

پرتو درونی هم بدان معنی است که منبع تابش در بدن قرار می‌گیرد. برخی از نمونه‌های تابش درونی، حاوی تابش درون بدن یا اطراف تومور است. دوز تابش به ناحیه اطراف رسیده و سلول‌های سرطانی را می‌کشد. مثال دیگری از تابش داخلی شامل ید رادیواکتیو است که برای درمان برخی بیماری‌های تیروئید استفاده می‌شود.

هنگامی که بیمار با تشعشع داخلی درمان می‌شود، منبع تابش ممکن است در مدت زمان کوتاهی در بدن بیمار بماند. بافت درمان شده اشعه را مدت زمان زیادی در خود نگه نمی‌دارد و بنابراین می‌توان گفت که تماس با دیگران در اکثر موارد مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما این وضعیت در مورد تشعشعات داخلی کمی متفاوت است.

اگر برای درمان شما از اشعه رادیواکتیو استفاده شده است، تیم مراقبت‌های بهداشتی شما احتمالا در مورد تماس نزدیک فیزیکی با دیگران در طی چند ماه آینده توصیه‌هایی خواهد کرد. البته این موضوع بستگی به نوع سرطان دارد. اگر منبع تابش در محل قرار گیرد، میزان تابش در طول زمان کاهش می‌یابد. با این حال در مورد تماس نزدیک با دیگران با پزشک مشورت کنید.

عوارض شیمی درمانی برای کودکان
عوارض جانبی شیمی درمانی از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. در برخی از کودکان عوارض جزئی ایجاد می‌شود، در حالی که این عوارض در کودکان دیگر می‌تواند بسیار جدی‌تر باشد. بعضی از آن‌ها نسبت به شیمی درمانی به سرعت واکنش نشان داده در حالی که در برخی دیگر، عوارض آن در طول زمان پیشرفت می‌کند.

برخی از عوارض شیمی درمانی در کودکان عبارتند از:

خستگی: این عارضه از شایع‌ترین عوارض جانبی شیمی درمانی و اشعه است.

درد و زخم: شیمی درمانی و اشعه (به ویژه در شیمی درمانی سر و گردن) می‌تواند منجر به زخم دهان، حساسیت لثه، تحریک گلو و افزایش خطر پوسیدگی دندان شود.

تغییرات پوستی: مواد شیمیایی معمولا باعث خارش، قرمزی و انواع دیگر تحریکات پوستی می‌شود. اشعه ماوراء بنفش به تنهایی می‌تواند علائم مشابهی همراه با تورم در منطقه درمان ایجاد کند.

تغییرات وزن: بعضی از کودکان ممکن است با شیمی درمانی دچار کاهش وزن شدید شوند.

ریزش مو: در طول شیمی درمانی، ریزش مو ممکن است در سراسر بدن رخ دهد. پرتو درمانی به سر و گردن ممکن است موجب ریزش مو در آن منطقه شود. با این حال، تابش در هرجای دیگری باعث می‌شود که مو‌ها دچار ریزش شود.

عوارض شیمی درمانی سرطان
سلول‌های سرطانی تمایل زیادی به رشد سریع دارند و شیمی درمانی برای مبارزه با این سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. اما از آنجا که این دارو‌ها در سراسر بدن حرکت می‌کنند، می‌توانند سلول‌های سالم و طبیعی را هم تحت تاثیر قرار دهند.

آسیب به سلول‌های سالم باعث عوارض جانبی می‌شود. عوارض جانبی همیشه زیاد جدی نیستند، اما بسیاری از مردم در مورد این عوارض احساس نگرانی زیادی دارند.

سلول‌های طبیعی ممکن است بر اثر شیمی درمانی دچار عوارض ناخواسته‌ای شوند که برخی از این عوارض عبارتند از:

تاثیر بر سلول‌های مغز استخوان
تاثیر بر فولیکول‌های مو
تاثیر بر سلول‌های دهان، دستگاه گوارش و سیستم تولید مثل

عوارض شیمی درمانی برای اطرافیان باردار

دارو‌های شیمی درمانی از خود مواد رادیو اکتیو ساطع می‌کنند. توصیه می‌شود در مورد زنان باردار تا حد امکان با بیماران تحت درمان شیمی درمانی، تماس نزدیک نداشته باشند.

عوارض دارو‌های شیمی درمانی بر پرستاران
براساس تحقیقات انجام شده، پرستارانی که در درمان بیماران مبتلا به سرطان مشارکت دارند، بیشتر در معرض دارو‌های شیمی درمانی و اثرات سمی آن‌ها قرار می‌گیرند.

نتایج نشان می‌دهد که نزدیک به ۱۷ درصد از پرستاران که در مراکز درمانی قرار دارند، در معرض مواد شیمی درمانی هستند که می‌تواند بر سیستم عصبی تاثیر بگذارد و سیستم تولید مثل را تحت تاثیر قرار دهد و خطر ابتلا به سرطان خون را در آینده افزایش دهد. گاهی اوقات این خطرات بیشتر در مورد تماس نزدیک با بیماران، ایجاد می‌شود.

کاهش عوارض شیمی درمانی
بعضی دارو‌های شیمی درمانی بر سلول‌های قلب، کلیه، مثانه، ریه‌ها و سیستم عصبی تاثیر می‌گذارند. گاهی اوقات می‌توانید از دارو‌های شیمیایی دیگری برای محافظت از سلول‌های طبیعی بدن خود استفاده کنید.

همچنین درمان‌هایی برای کمک به کاهش عوارض جانبی وجود دارد. پزشکان سعی می‌کنند در انجام شیمی درمانی، عوارض جانبی را به حداقل برسانند. علاوه بر این، برای کاهش عوارض شیمی درمانی از جمله جلوگیری از ایجاد عفونت می‌توان پیشگیری‌هایی را انجام داد.

همچنین با تزریق خون می‌توان از ایجاد کم خونی‌های شدید جلوگیری کرد. تهوع و استفراغ، کم اشتهایی و تغییر مزه غذا‌ها هم با ایجاد راهکار‌هایی قابل حل است. همچنین مشکلات دیگر نظیر یبوست و ناراحتی‌های گوارشی هم از طریق مصرف مایعات زیاد و مواد غذایی با فیبر بالا، تا حدود زیادی قابل کنترل است.

منبع: وب سایت نبض ما