رابطه پرخاشگری و نارضایتی اجتماعی

زهرا سلیمانی | پرخاشگری اجتماعی یکی از مولفه‌های نارضایتی اجتماعی است. در تیر سال‌جاری یک راننده پراید در یکی از چهار راه‌های اصلی تهران به‌دلیل جریمه شدن، خودرو خود را آتش زد. در روز‌های اخیر هم خبر آتش‌زدن یک فرد در مقابل ساختمان شهرداری خبرساز شد.

از سوی دیگر با بررسی افراد در جامعه باید گفت که پرخاشگری اجتماعی را می‌توان در نحوه رانندگی آن‌ها و تعاملاتشان با یکدیگر شناسایی کرد. هر یک از موارد مطرح شده همچون مشتی در مقابل خروار است، چون پرخاشگری را می‌توان در زندگی، تعاملات زناشویی، چگونگی رفتار والدین با فرزندان، کم و کیف رفتار مدیران با کارکنان و. مورد بررسی قرار داد.

در مهر ۹۶، رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران با اشاره به اینکه تاثیر پرخاشگری بر سلامت روان مردم و جامعه بارز است، گفت: میزان خشم و به‌تبع آن پرخاشگری در جامعه بالاست. به گزارش مهر، مریم رسولیان اظهار کرد: میزان پرخاشگری در جامعه ما بالاست و در سطوح مختلف فردی، اجتماعی، سیاسی و حتی محافل علمی و هنری خشم و پرخاشگری وجود دارد.

یکی از علل تجربه احساس خشم به رسمیت شناخته نشدن یا نادیده گرفتن احساسات، عواطف و خواسته‌های کودکان در درون خانواده و جامعه است که منجر به احساس محرومیت و خشم می‌شود و این خشم در شرایط پر استرس منجر به بروز رفتار پرخاشگرانه می‌شود.

افراد در شرایط کنونی به حدی با اضطراب و استرس‌های روزمره مواجه هستند که دیگر آستانه تحملشان کاهش یافته است. این خشم به اشکال مختلف خود را نمایان می‌کند. از سوی دیگر با بررسی وضعیت معیشتی جامعه و نیاز‌های هر یک از افراد بر اساس سن و سال و جایگاه اجتماعی‌شان انتظار می‌رود تا مسئولان نیز برای حل چالش‌های مورد نظر وارد میدان شده و برای افزایش آرامش اجتماعی در جامعه اقدامات مناسب انجام دهند، چون اضطراب و استرس به دلیل مسائل مالی، اجتماعی، فرهنگی و... بروز می‌کند.

کاهش قدرت خرید و آستانه تحمل درجامعه
در روز‌های اخیر سرپرست سازمان تعاون کار و رفاه اجتماعی از کاهش ۳۰ درصدی قدرت خرید مردم خبر داد. وقتی وضعیت مالی کفاف زندگی افراد را ندهد و وضعیت اشتغال نیز در جامعه چندان مناسب نباشد، بروز و تشدید پرخاشگری اجتماعی دور از انتظار نیست. از سوی دیگر شاهد بی‌توجهی یا کم توجهی به اخلاقیات در جامعه هستیم و همین امر در کاهش صبر، گذشت و تحمل اجتماعی تاثیر دارد.

این مساله هم شامل افراد و هم مسئولان می‌شود. همچنین در روز‌های اخیر مسعود قادی پاشا، مدیر کل پزشکی قانونی استان تهران با اشاره به مراجعه بیش از ۲۵ هزار تهرانی به دلیل نزاع در سه ماهه نخست سال‌جاری گفت: میزان نزاع در این مدت نسبت به مشابه سال قبل دو درصد افزایش داشته است.

باید دانست که میزان نزاع‌های مورد بررسی فقط شامل نزاع‌های ثبت شده است، در صورتی که بخش قابل توجهی از نزاع‌ها در جامعه ما بدون مراجعه به مراکزی همچون کلانتری و پزشکی قانونی رها می‌شود. در این میان باید تاکید کرد که میزان نزاع‌های خیابانی در کشور بیش از این ارقام است.

تعلیم‌وتربیت منفعل در مهارپرخاشگری
یک روانشناس درباره پرخاشگری اجتماعی می‌گوید: عوامل متعدد به پرخاشگری دامن می‌زند؛ بنابراین برای جلوگیری از پرخاشگری و پیشگیری از مسائل پرخاشگری باید به عوامل ایجاد کننده آن توجه داشت. برای مثال وقتی ناکامی و خشم فروخورده به علت عدم پاسخگویی به نیاز‌ها بروز می‌کند، عصبانیت طبیعی است.

امیر هوشنگ مهریار می‌افزاید: باید عوامل ایجاد کننده پرخاشگری در سطوح اجتماع، خانواده و نظایر آن مورد توجه قرار بگیرد. در وهله نخست باید دانست که پرخاشگری یک واکنش طبیعی در انسان‌هاست، یعنی فرد در صورت درک تهدید‌ها و برای مقابله با آن خود را آماده می‌کند.

به گفته او پرخاشگری طی تکامل در انسان‌ها ایجاد شده است. یکی از وظایف تمدن کنترل پرخاشگری و سوق دادن آن به کانال‌هایی بود که این قضیه به روابط اجتماعی دخالت نداشته باشد. برای مثال تربیت‌های خانوادگی برای مهار پرخاشگری‌های اجتماعی است.

در این روند به افراد می‌آموزند که در پرخاشگری از کلمات توهین آمیز استفاده نشود. درضمن پرخاشگری در ابعاد مختلف بروز می‌کند. این روانشناس می‌گوید: تفاوت‌های اساسی در افراد مختلف در مهار و کنترل پرخاشگری وجود دارد؛ بنابراین شخصیت افراد در این مساله مهم است. برخی از افراد آمادگی بیشتر برای پرخاشگری دارند. مهریار می‌افزاید: تعلیم و تربیت تا حدی می‌تواند در مهار پرخاشگری تاثیرگذار باشد، اما نمی‌توان پرخاشگری را از بین برد.

درضمن عوامل خارجی باعث تحریک حساسیت‌ها می‌شود و در برخی مواقع افراد نیز از طریق پرخاشگری می‌توانند به حقوقشان دست یابند. به گفته او عوامل بیولوژیکی، اجتماعی، تربیتی و... باعث شده پرخاشگری در جامعه ما افزایش یابد. در تمامی جوامع روش‌های ویژه‌ای برای کنترل پرخاشگری وجود دارد. درضمن نظام تعلیم و تربیت نقش عمده در مهار و کنترل این مساله دارند.

در حالی که در جامعه روش‌های تعلیم و تربیت خانوادگی و عمومی برای کنترل پرخاشگری اقدام مناسبی انجام نداده است. به گفته او در برخی مواقع نیز پرخاشگری به شکل غیرمستقیم بروز می‌کند. برای مثال وقتی ایرانی‌ها می‌خواهند از یک در وارد شوند به هم تعارف می‌کنند، اما همین افراد در رانندگی به یکدیگر مجال نمی‌دهند و همین مساله نیز باعث بروز تصادفات فراوان می‌شود.

در اصل این مساله به جو اجتماعی کشور مربوطه می‌شود. به گفته او برخی از عوامل شخصی، خانوادگی و اجتماعی باعث تشدید پرخاشگری می‌شود. وقتی در جامعه‌ای ثبات اقتصادی وجود ندارد و افراد نگران از فردا خود هستند، طبیعتا میزان قابل توجهی از خشم‌های اجتماعی افراد فروخورده می‌شود و به شکل پرخاشگری‌هایی همچون نزاع‌های خیابانی بروز می‌کند.

منبع: آرمان