مرگ در جاده‌ها دوباره «جان» می‌گیرد؟

اگرچه‌ سال ۹۴، تعداد جانباختگان تصادفات رانندگی در ایران به کمترین عدد در دو دهه گذشته رسید و با ۱۶هزار و ۵۸۴نفر، ‏امید کاهش این مصیبت همیشگی زنده شد، اما سال ۹۵ این روند ادامه پیدا نکرد وسال ۹۷ هم تاکنون ‏روی خوشی به این کاهش نشان نداده است.

آمار رسمی پزشکی قانونی ایران نشان می‌دهد در ‏شش ماه نخست امسال، تعداد جانباختگان تصادفات رانندگی ۱.۷درصد نسبت به مدت مشابه ‏پارسال افزایش داشته است. براساس این آمار، در شش ماه نخست امسال، ٨‌هزار و ٨٤١ نفر در ‏حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند که این آمار در مقایسه با مدت زمان مشابه‌سال ‏‏١٣٩٦، ١,٧‌درصد افزایش داشته است.

علاوه‌براین همچنان‌درصد مردانی که جان خود را در ‏جاده‌ها از دست می‌دهند بسیار بیشتر از زنان است و امسال هم از مجموع ٨‌هزار و ٨٤١ متوفی ‏حوادث رانندگی، ٦‌هزار و ٨٦٤ نفر مرد و یک‌هزار و ٩٧٧ نفر زن بوده‌اند‎. ‎‏ در ادامه این گزارش، ‏میزان مرگ‌ومیر بر اثر تصادفات رانندگی در ۱۸‌سال گذشته بررسی شده است.

پیشتازی فارس در مرگ‌ومیر جاده‌ای
مجمع جهانی اقتصاد هر‌سال اطلاعاتی درباره جاده‌های کشور‌های مختلف منتشر می‌کند که میزان ‏همواری و امنیت جاده‌ها را نشان می‌دهد. در آخرین رتبه‌بندی این مجمع، ایران با نمره ۴ در ‏جایگاه ۷۱ این جدول قرار دارد و کیفیت جاده‌های آن با کشوری مانند السالوادور برابری می‌کند. در ‏سال‌های گذشته البته ایران رتبه بهتری داشت و حالا این رتبه از بدترشدن وضع جاده‌های ایران ‏نسبت به دیگر کشور‌ها حکایت دارد. در ایران شرایط همه استان‌ها یکسان نیست و فارس معمولا ‏پیشتاز تصادفات رانندگی است.

در شش ماه اول امسال، این روند دیده می‌شود و استان فارس با ٧٦٥، ‏تهران با ٦٢٤ و خراسان با ٦١١ نفر دارای بیشترین تلفات و ایلام با ٧٠، کهگیلویه و بویراحمد با ‏‏١٠٣ و بوشهر با ١٢٣ نفر، استان‌های دارای کمترین تلفات در این بازه زمانی بودند‎. ‎‏ البته بالا بودن ‏تعداد تلفات، معیار دقیقی از کیفیت جاده‌ها نیست چراکه استان‌هایی که در این رده‌بندی کمترین ‏تعداد تلفات را دارند، از محروم‌ترین استان‌های ایران هستند.

درباره افزایش تعداد تلفات رانندگی امسال ‏نسبت به پارسال، شهریورماه هم یکی از معیار‌های سنجش است؛ چون معمولا در این ماه و به دلیل ‏افزایش سفر‌های برون‌شهری، تعداد تصادفات هم بیشتر از ۱۱ماه دیگر سال است. در شهریور امسال، ‏تعداد کشته‌شده‌ها یک‌هزار و ٧٤٦ بود که در مقایسه با تعداد جانباختگان شهریور پارسال، ٢,١ ‏درصد افزایش داشته است. ‎

‏ ۵۰۰هزارسال عمری که سالانه دود می‌شود
متناسب با تعداد جانباختگان تصادف رانندگی در سال، سالانه عددی از میزان مرگ‌و‌میر ایرانیان در ‏جاده‌ها منتشر می‌شود که از هر ۴۰دقیقه یک نفر تا ۷۰ دقیقه در این سال‌ها متغیر بوده است. فارغ ‏از تفاوت‌های این دو عدد، میزان این خسارت به‌حدی است که سال‌هاست به یکی از بحران‌های ‏اساسی جامعه ایران تبدیل شده و تمام تلاش‌ها برای کاهش این عدد تاکنون نتیجه درخوری ‏نداشته است.

بحرانی‌بودن وضع ایران در تصادفات رانندگی را شاید عدد ۵۰۰هزار‌سال بهتر نشان ‏دهد؛ ۲۰ مرداد همین امسال، رئیس مرکز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های ‏دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفته بود که «سالانه بیش از ۵۰۰‌هزار‌سال عمر به دلیل مرگ ‏زودرس یا ناتوانی به‌دنبال سوانح رانندگی در کشور از دست می‌رود. به بیان دیگر میانگین سن ‏قربانیان سوانح ترافیکی در کشور ما حدود ۳۵سال است که اگر امید به زندگی در کشور ۷۵سال ‏در نظر گرفته شود، به ازای هر مرگ ناشی از سوانح ترافیکی، ۴۰‌سال عمر هر ایرانی از دست ‏می‌رود‎. ‎‏» این‌که این عدد تا چه اندازه به اقتصاد ایران خسارت وارد می‌کند هم یکی دیگر از آثار این ‏معضل است.

براساس گفته‌های رئیس مرکز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های ‏دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در یک تحقیق مشخص شده است که سالانه حدود ۵/۶‌درصد ‏درآمد ناخالص ملی کشور یعنی چیزی حدود ۳۹میلیارد دلار صرف کل رخداد سوانح ترافیکی ‏می‌شود. ‎

‏ آمار تصادفات جاده‌ای در ایران، بیشتر از کشته‌های جنگ تحمیلی

یکی دیگر از آمار‌های موردتوجه درباره جانباختگان حوادث رانندگی در ایران به سن قربانیان ‏برمی‌گردد. براساس آمار رسمی پزشکی قانونی، سالانه بیش از ۵۰درصد جانباختگان حوادث جاده‌ای ‏‏۲۰ تا ۵۰‌سال دارند. این بازه، به‌عنوان سن مولد شناخته می‌شود و افراد در چنین سن‌و‌سالی ‏درحالی‌که می‌توانند به تولید در کشور کمک می‌کنند، مرگ آن‌ها آسیب‌های فراوانی به اقتصاد هم ‏وارد می‌کند. خسارت تصادفات رانندگی تا اندازه‌ای است که بار‌ها تعداد جانباختگان با ۸سال جنگ ‏تحمیلی هم مقایسه شده است. ۲۹شهریور مدیرعامل ستاد دیه کشور بار دیگر به این موضوع اشاره ‏کرد و گفت: «تعداد کشته‌های تصادفات رانندگی در ۱۰‌سال گذشته بسیار بیشتر از شهدای انقلاب ‏اسلامی، شهدای ترور و شهدای جنگ تحمیلی است‎.

براساس آمار منتشر شده در طول ٧‌سال و ‏‏١١ ماه دفاع مقدس رزمندگان ایرانی در برابر بعثی‌ها ١٨٨‌هزار و ١٥ رزمنده در عرصه نبرد با ‏باطل به فیض شهادت رسیدند، حال این‌که تنها در دهه اخیر ٢١٠‌هزار و ٦٠٠ ایرانی نه در میدان ‏جنگ، بلکه در مسیر جاده‌ها جان خود را از دست داده و ده‌ها برابر همین آمار هموطن ایرانی با ‏ایراد جراحت‌های سطحی و عمیق روانه بیمارستان‌ها شده‌اند‎. ‎‏» ‏علاوه‌براین مصدومان حوادث رانندگی هم یکی دیگر از مشکلات کنونی جامعه ایران است. آمار ‏رسمی می‌گوید که سالانه حدود ۲۵۰ هزارنفر در ایران براثر حوادث جاده‌ای مصدوم می‌شوند که ‏‏۱۰‌درصد از این افراد، یعنی سالانه حدود ۲۵هزار نفر به جمعیت معلولان کشور افزوده می‌شود.

درباره راهکار مقابله با چنین بحرانی، سال‌ها کارشناسان مختلف راه‌های متفاوتی را معرفی کردند که ‏به نظر می‌آید چندان به مرحله عملی نرسیدند. سه مورد اشتباهات انسانی، مشکلات جاده‌ای و ایراد در ‏خودروها، به‌عنوان عوامل تصادفات جاده‌ای در ایران معرفی می‌شوند که اگرچه مسئولان معمولا توجه و تأکید ‏بیشتری روی مورد اول دارند، اما مردم عاملان مقصر اصلی را در بی‌کیفیت‌بودن جاده و خودرو‌ها جست‌و‌جو ‏می‌کنند. ‏

براساس آمار منتشر شده در طول هفت سال و ١١ ماه دفاع مقدس رزمندگان ایرانی در برابر بعثی‌ها ١٨٨ هزار و پانزده رزمنده در عرصه نبرد با باطل به فیض شهادت رسیدند، حال اینکه تنها در دهه اخیر ٢١٠ هزار و ششصد ایرانی نه در میدان جنگ، بلکه در مسیر جاده‌ها جان خود را از دست داده‌اند
در ۶ماه اول امسال، این روند دیده می‌شود و استان فارس با ٧٦٥، تهران با ٦٢٤ و خراسان با ٦١١ نفر دارای بیشترین تلفات و ایلام با ٧٠، کهگیلویه و بویراحمد با ١٠٣ و بوشهر با ١٢٣ نفر، استان‌های دارای کمترین تلفات در این بازه زمانی بودند
در شهریور امسال، تعداد کشته‌شده‌ها یک هزار و ٧٤٦ بود که در مقایسه با تعداد جان‌باختگان شهریور پارسال، ٢,١ درصد افزایش داشته است.

سالانه بیش از ۵۰۰ هزار سال عمر به دلیل مرگ زودرس یا ناتوانی به‌دنبال سوانح رانندگی در کشور از دست می‌رود
اگر امید به زندگی در کشور ۷۵سال در نظر گرفته شود، به ازای هر مرگ ناشی از سوانح ترافیکی، ۴۰ سال عمر هر ایرانی از دست می‌رود. سالانه حدود ۵/۶ درصد درآمد ناخالص ملی کشور یعنی چیزی حدود ۳۹میلیارد دلار صرف کل رخداد سوانح ترافیکی می‌شود.

براساس آمار رسمی پزشکی قانونی، سالانه بیش از ۵۰درصد جانباختگان حوادث جاده‌ای ۲۰ تا ۵۰ سال دارند.