روایتی تلخ از کودک آزاری در کلیسای لهستان

لهستان که دارای سنت دیرینه کاتولیکی است این روز‌ها درگیر موضوع سوءاستفاده جنسی کشیش‌ها از کودکان است. فشار بر کلیسا‌های این کشور افزایش یافته است. قرار است اسقف‌ها در فصل بهار در این باره گزارشی ارائه دهند.

پنج سال پیش در لهستان بنیادی به نام "نترسید" آغاز به کار کرد که هدفش کمک به قربانیان سوءاستفاده جنسی کشیشان کلیسای کاتولیک است. مارک لیشینسکی صنعتگری ۵۰ ساله است که با این بنیاد همکاری می‌کند. او معاش خود را از راه تعمیر در و پنجره خانه‌ها تأمین می‌کند، اما آنچه به گفته او به زندگی‌اش معنای خاصی می‌بخشد همکاری با بنیاد "نترسید" است.

مارک می‌گوید که در "نترسید" فعالیت دارد، چون می‌داند "کسی که قربانی سوءاستفاده جنسی بوده چقدر احساس تنهایی می‌کند".

مارک روی یک نقشه جغرافیایی از لهستان با پونز‌های رنگی نقاطی را مشخص کرده که در آن سوءاستفاده جنسی توسط کشیش‌ها اتفاق افتاده است. ۱۵۰ پونز سرخ رنگ روی نقشه به چشم می‌خورد. ۵۰ پونز سیاه مجرمانی را مشخص می‌کند که مجازات شده‌اند. بقیه پونز‌ها مربوط به مواردی هستند که گزارش شده‌اند و مارک باید آن‌ها را بررسی کند. او در آرشیوش پرونده‌های قربانیان دیگری را هم نگهداری می‌کند.

خانه کشیش
مارک لیشینسکی دقیقا می‌داند از چه حرف می‌زند. خود او در دهکده‌ای در شمال ورشو قربانی سوءاستفاده جنسی بوده است. او در ۱۲ سالگی مثل بسیاری از پسربچه‌های دیگر خادم محراب کلیسای دهکده می‌شود. کشیش کلیسا اغلب پس از مراسم دعای روز‌های یکشنبه او را به خانه خود می‌کشاند. مارک شب را در آن خانه می‌ماند. کشیش به او شیرینی می‌دهد که در آن دوره کمبود اقتصادی چیزی خاص بوده و به ندرت به دست می‌آمده است.

مارک پدرش را نمی‌شناخته و مادرش که به تنهایی او را بزرگ می‌کرده، ملاقات‌های میان کشیش و پسرش را پذیرفته بوده است. مارک می‌گوید: «کشیش از کمبود‌های احساسی در خانواده من سوءاستفاده می‌کرد. مرا به خود وابسته کرده بود و ماه‌ها از من سوءاستفاده جنسی می‌کرد.»

مارک ۳۰ سال پس از آن تجربه از کشیش دهکده به دادگاه اسقف‌ها شکایت کرد. او موقع تعریف آنچه برایش پیش آمده بود ضربه روانی سنگینی که خورده بود را بار دیگر تجربه کرد: «در برابر کشیش‌هایی که ردای سیاه بر تن داشتند باید درباره آنچه برایم اتفاق افتاده بود حرف می‌زدم. تمامی جزئیات را باید در حضور این آقایان شرح می‌دادم و این وحشتناک بود.»

کشیشی که از او سوءاستفاده جنسی کرده بود برای سه سال تعلیق خدمت شد، اما در حال حاضر مجددا به عنوان کشیش کار می‌کند. مارک با تلخی می‌گوید که "او تقریبا اصلا مجازات نشد". مارک از این کشیش به دادگاه دولتی هم شکایت کرده و منتظر حکم دادگاه است.

رواداری در برابر مجرم
به گزارش رسانه‌های لهستان، ۱۰ کشیش کاتولیک در فاصله سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۲ در دادگاه اسقف‌ها محاکمه شدند. تعداد واقعی کشیش‌های محاکمه شده احتمال دارد بیش از این باشد، اما نمی‌توان اطلاعاتی درباره شمار واقعی آن‌ها به دست آورد، چون دسترسی به اسناد کلیسا ممکن نیست. در یکی از بارزترین موارد، کشیشی که شش دختربچه را مورد سوءاستفاده جنسی قرار داده بود در دادگاه محکوم شد و با وجود این، به کارش در روستایی که در آن بود ادامه داد. اسقف از او دفاع کرده بود و دختربچه‌ها را مقصر دانسته بود که گویا "سعی کرده بودند خود را به کشیش نزدیک کنند".

دادگاه‌های دولتی هم کشیش‌هایی را که مرتکب سوءاستفاده جنسی شده‌اند محکوم می‌کنند، اما اغلب مجازات‌هایی که تعیین می‌شود سبک هستند. در سال‌های اخیر تنها ۶۰ مورد محکومیت کشیش‌ها وجود داشته است. البته حکم مجازاتی که برای زندان صادر می‌شود معمولا مجازات تعلیقی است. قربانیان به طور معمول هیچ‌گونه خسارتی دریافت نمی‌کنند. اگر پولی پرداخت شود را "مرحمتی" می‌دانند که دین مسیح ایجاب می‌کند و نه به دلیل آنکه قربانی متحمل درد و رنج شده است.

از همین رو، حکم دادگاهی در لهستان در ماه اکتبر گذشته غوغا به پا کرد، چون برای نخستین بار یک نهاد دینی و نه فقط یک کشیش به پرداخت ۲۵۰ هزار یورو محکوم شد. این نهاد پول را پرداخت، اما سپس به دادگاه عالی لهستان شکایت کرد و درخواست داد تا پولش را پس بگیرد. این نهاد برای رسیدن به این مقصود به قوانین کلیسا در لهستان استناد می‌کند که طبق آن نه یک نهاد بلکه عاملان جرم باید مجازات شوند. این در حالیست که کلیسا‌های کاتولیک در اروپای غربی، استرالیا یا آمریکا در موارد مشابه مسئولیت پرداخت خسارت به قربانیان را می‌پذیرند.

شکستن تابو
حال کنفرانس اسقف‌های لهستان اعلام کرده است که کلیسا می‌خواهد این مشکل را بررسی کند. در بیانیه‌ای که اسقف‌ها در ماه نوامبر منتشر کردند آمده است: «از خداوند، قربانیان سوءاستفاده [جنسی]و خانواده‌های آنان و جامعه کلیسایی طلب آمرزش می‌کنیم برای صدماتی که به کودکان و انسان‌های جوان و نزدیکانشان وارد آمده است.»

زیر فشار بحث‌هایی که در پهنه همگانی در جریان است چند تن از ۴۱ اسقف لهستان یک سری آمار و ارقام منتشر کرده‌اند. در این آمار نام مجرمان محفوظ مانده و گفته شده که آن‌ها یا مجازات شده‌اند یا در حال معالجه و رواندرمانی هستند.

قرار است که اسقف‌ها اطلاعات بیشتری درباره سوءاستفاده جنسی کشیش‌ها جمع کنند و در فصل بهار ۲۰۱۹ به صورت گزارش منتشر کنند. این که تا چه حد بتوان درباره ابعاد سوءاستفاده جنسی از کودکان دانست و با کشیش‌ها چگونه رفتار کرد بسته به آن است که چه تعداد از اسقف‌ها بخواهند در کارشان شفافیت به خرج دهند. کسی نمی‌تواند اسناد کلیسا را ببیند، چون قوانین کلیسا این اجازه را نمی‌دهد.

منبع: دویچه‌وله