سرگردانی صاحبان کسب‌وکارهای نوین

دنیای امروز دنیای اینترنت است. این روز‌ها افرادی که پابه‌پای تکنولوژی روز پیش می‌روند، برای رفع نیاز‌های روزمره زندگی خود از اپلیکیشن‌های فعال در فضای مجازی استفاده می‌کنند و خیلی‌ها دیگر از روش‌های سنتی گذشته برای رفع نیاز‌های زندگی استفاده نمی‌کنند. از خرید یک گوشی همراه تا سپردن لباس به دست واحد‌های خشکشویی، همه با کمک‌گرفتن از اپلیکیشن‌های اینترنتی انجام می‌شود.

چندی است اپلیکیشن‌های خشکشویی که تعداد آن‌ها چندان هم زیاد نیست، از اتحادیه مربوطه اخطار پلمب دریافت کرده‌اند. صاحبان این استارت‌آپ‌ها از این گله دارند که نمی‌دانند چرا نامه پلمب از طرف اتحادیه خشکشویی دریافت کرده‌اند و هر بار که به این اتحادیه مراجعه کرده‌اند، به در بسته خورده و نتوانسته‌اند با رئیس اتحادیه صنف خشکشویی و لباسشویی تهران دیدار کنند تا بدانند دلیل این اخطار چه بوده، اما رجب‌زاده رئیس اتحادیه صنف خشکشویی می‌گوید: با یک استارت‌آپ در زمینه خشکشویی قرارداد امضا کرده و اگر سایرین هم مایل به ادامه فعالیت هستند، حتما باید از این اتحادیه مجوز دریافت کنند.

دنیای امروز دنیای کسب‌وکار‌های اینترنتی است. روزبه‌روز بر تعداد اپلیکیشن‌های خدمات‌دهنده به مشتری در دنیای مدرن افزوده می‌شود و با توجه به مزایای این شکل از کسب‌وکار‌ها (که کاهش نیاز به تردد یکی از مهم‌ترین آنهاست)، در دنیایی که سر همه به اندازه کافی شلوغ است، چنین فعالیت‌هایی از سوی دولت‌ها هم مورد حمایت قرار می‌گیرد. اما در ایران این شکل از کسب‌وکار‌ها هر روز با چالش‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوند. گاهی قوانین فیلترینگ عرصه را بر آن‌ها تنگ می‌کند و گاهی هم مانع‌تراشی‌های صنفی مانع فعالیت آن‌ها می‌شود.

چندی است استارت‌آپ‌های فعال در بخش خشکشویی اخطار پلمب از سوی اتحادیه این صنف دریافت کرده‌اند. حدود ۱۰ تا ۱۲ استارت‌آپ اینترنتی در حوزه خشکشویی مشغول به کار هستند و همه آن‌ها از سوی اتحادیه خشکشویی و لباسشویی تهران اخطاریه پلمب دریافت کرده‌اند. دارندگان این استارت‌آپ‌ها به «شرق» اعلام کرده‌اند که هرچه به اتحادیه مراجعه می‌کنند تا دلیل دریافت این اخطار را بدانند، به نتیجه مطلوب نرسیده‌اند. آن‌ها می‌گویند کسی در اتحادیه جواب درستی به مراجعه‌کنندگان نمی‌دهد و منشی‌های دفتر اتحادیه هم در هر بار مراجعه افراد دارنده اپلیکیشن، به آن‌ها می‌گویند که چرا به اتحادیه آ‌مده‌اید، ما برای شما برنامه‌ای نداریم. نامه اخطار پلمب را هم برای این ارسال کردیم که ببینیم شما فعال هستید یا نه.

‌ عدم پاسخ‌گویی اتحادیه خشکشویی

یکی از دارندگان اپلیکیشن‌های خشکشویی عنوان می‌کند: بانوان حاضر در دفتر اتحادیه خشکشویی به بعضی از دارندگان اپلیکیشن راهنمایی کرده‌اند که از اتحادیه کسب‌وکار‌های اینترنتی مجوز دریافت کنید. این در حالی است که سایت ما از مراجع قانونی مجوز دریافت کرده و در اتحادیه کسب‌وکار‌های اینترنتی هم پرونده تشکیل داده و در حال طی مراحل قانونی و گذراندن دوره‌های مربوطه هستیم، اما اتحادیه خشکشویی می‌گوید برای تداوم فعالیت باید از آن‌ها مجوز بگیریم. هر وقت هم به اتحادیه برای دریافت مجوز مراجعه می‌کنیم، کسی پاسخ‌گو نیست.

این فعال استارت‌آپی می‌گوید: اصلی‌ترین درخواست ما از رئیس اتحادیه خشکشویی این است که رک به ما بگوید که آیا مایل به همکاری با ما هست یا نه تا تکلیف خود را بدانیم. ما برای راه‌اندازی این کسب‌وکار هزینه کرده‌ایم. خرید هر وانت و موتورسیکلت برای ما هزینه داشته و اجاره دفتر و هزینه انجام فعالیت در خشکشویی را پرداخت می‌کنیم. حتی کاور و چوب‌لباسی که با آرم خود تهیه کردیم، برای ما هزینه‌بر است و با توجه به تغییر نرخ ارز، دیگر نمی‌توانیم به قیمت‌های قبلی آن‌ها را تهیه کنیم؛ بنابراین لازم است بدانیم چه آینده‌ای در انتظار فعالیت ماست.

‌وجود ۱۰ مورد شکایت از اپلیکیشن‌ها

اپلیکیشن‌ها کسب‌وکار‌های نویی هستند که تداوم حضور آن‌ها در فضای کسب‌وکار کنونی، احتمالا نیاز به زمان دارد و آن‌ها ناگزیرند ناملایمات زیادی را تحمل کنند. عدم هماهنگی بین اتحادیه کسب‌وکار‌های اینترنتی و اتحادیه خشکشویی نیز یکی از همین مشکلاتی است که دودش به چشم صاحبان کسب‌وکار‌های اینترنتی می‌رود. ابوالفضل رجب‌زاده رئیس اتحادیه خشکشویی و لباسشویی تهران در گفتگو با «شرق» عدم هماهنگی بین این دو مجموعه را دلیل بروز مشکلات برای استارت‌آپ‌ها می‌داند.

او می‌گوید: کسی که کسب‌وکار اینترنتی می‌کند، باید مصرف‌کننده را به خشکشویی معرفی کند و خودش نباید کار شست‌وشو انجام دهد. اگر خودش وارد این کار بشود که اسمش خشکشویی می‌شود و باید از من مجوز بگیرد. به گفته رجب‌زاده، ۱۰ مورد شکایت در اتحادیه وجود دارد که فرد با اپلیکیشن لباس به خشکشویی تحویل داده و لباسش خراب شده است، اما نه اپلیکیشن پاسخ‌گو است و نه خشکشویی مسئولیت آن را می‌‎پذیرد. این شکایت‌ها به اتحادیه ارجاع داده می‌شود. همچنین گاهی لباس‌ها در کارگاهی شسته می‌شود که حوله، پتو و ملافه بیمارستانی در آنجا شسته شده است.

هیچ مدیریتی روی فعالیت اپلیکیشن‌ها نداریم و نمی‌دانیم چگونه کار می‌کنند. ما رسته صنفی داریم؛ اتوکشی، لباسشویی و خشکشویی رسته‌های ما هستند، اما در اپلیکیشن‌ها گاهی اتوکشی به عنوان لباسشویی معرفی می‌شود. او اضافه می‌کند: مشتری باید بداند که لباسش با چه موادی شسته می‌شود. گاهی موادی در کار نیست و کارگاه‌هایی که اپلیکیشن‌‎ها معرفی می‌کنند، لباس را داخل آب می‌ریزند و پودر لباسشویی می‌زنند. فعالیت این اپلیکیشن‌ها مردم را نسبت به صنف خشکشویی بدبین می‌کند. رئیس اتحادیه خشکشویی و لباسشویی تهران تأکید می‌کند: استارت‌آپ‌ها از اتحادیه کسب‌وکار‌های اینترنتی مجوز می‌گیرند.

هفته گذشته با رئیس این اتحادیه جلسه داشتم. گفت: در حال پیداکردن راهکاری هستیم که اگر استارت‌آپی وارد حوزه کار‌های تخصصی می‌شود، با اتحادیه مربوطه هم تعاملی داشته باشد. او همچنین با اشاره به امضای قرارداد همکاری با یک اپلیکیشن می‌گوید: در تهران هزار خشکشویی داریم و همین یک اپلیکیشن برای تهران کفایت می‌کند. رجب‌زاده به این سؤال که آیا این مسئله به مفهوم ایجاد انحصار نیست، چنین پاسخ می‌دهد: انحصاری در کار نیست و اگر دیگران هم مایل به همکاری باشند، باید با ما وارد مذاکره شوند.

برای امضای تفاهم‌نامه همکاری با این استارت‌آپ، یک ماه وقت گذاشتیم. باید نحوه همکاری به‌گونه‌ای باشد که اعضای صنف ما هم از آن راضی باشند. او همچنین با اشاره به وجود استارت‌آپ‌هایی که به واحد‌های خشکشویی بدهی مالی دارند، میزان این بدهی‌ها را متفاوت اعلام کرده و عنوان می‌کند: یکی از این استارت‌آپ‌ها به یک خشکشویی سه میلیون تومان بدهی دارد و موردی هم داریم که ۱۷ میلیون تومان طلب از یک استارت‌آپ دارد.
‌قیمت‌شکنی اپلیکیشن‌ها غیرقانونی است.

به گفته رئیس اتحادیه خشکشویی و لباسشویی تهران ضعف قانون منجر به بروز این مشکل شده و زمانی که برای کسب‌وکار‌های اینترنتی مجوز صادر می‌شد، باید پیش‌بینی می‌کردند که اتحادیه مربوطه در آن اعلام نظر کند. او ادامه می‌دهد: قیمت‌گذاری برای ما مهم است، اما برای خدمات واحد‌های اینترنتی کسی قیمت‌گذاری نمی‌کند. قیمت‌های آن‌ها گاهی بالاتر و گاهی پایین‌تر از نرخ‌های مصوب ما است؛ درحالی‌که آن‌ها مجوز قیمت‌گذاری ندارند. اصلا کجا مشخص است که این اپلیکیشن درجه‌اش چند است که برای خدمات آن نرخ تعیین شود. گاهی اپلیکیشن با خشکشویی درجه سه کار می‌کند.چرا باید قیمت درجه یک را از مشتری بگیرد. ما برای خشکشویی‌ها چهار درجه ممتاز، یک، دو و سه با تعرفه‌های متفاوت داریم.

رجب‌زاده می‌گوید: اپلیکیشن‌ها برای شب یلدا ۳۰ درصد تخفیف گذاشته‌اند؛ درحالی‌که قیمت‌های صنف ما با کار کارشناسی چهار وزارتخانه تعیین شده و حاشیه سود در آن معقول و مشخص است. وقتی استارت‌آپی تخفیف ۳۰ درصدی می‌گذارد، یک جای کار می‌لنگد. او صدور اخطار پلمب را هم جزء وظایف صنف می‌داند؛ زیرا طبق قانون صنف اجازه دارد از اپلیکیشن‌ها بازخواست کند. جمع‌کردن لباس از خانه مشتری ورود به حوزه کاری خشکشویی است که اتحادیه پیگیری می‌کند. حتی اتحادیه برای یک بقالی که به مشتریانش اعلامیه داده بود که لباس‌های آن‌ها را جمع‌آوری می‌کند، اخطار پلمب داده است؛ زیرا بقالی از اتحادیه خود برای خدمات دیگری مجوز گرفته است.

درحالی‌که رئیس اتحادیه خشکشویی تخفیف ۳۰ درصدی شب یلدا را اقدامی غیرقانونی می‌داند و معتقد است که استارت‌آپ‌ها با این کار از کیفیت خدمات کاهش می‌دهند، اما فعالان استارت‌آپی می‌گویند که آن‌ها با کم‌کردن از حاشیه سود خود به مردم تخفیف می‌دهند و اتحادیه نباید در این مسئله دخالت کند.