ماجرای در‌های سه قفله ظهیرالدوله
شیخ‌الاسلامی در پاسخ به این پرسش که این آرامستان زیرنظر پایگاه بسیج امامزاده صالح است می‌گوید: «تا آنجایی که اطلاع داریم این طور نیست و دستگاه و سازمان خاصی هم در اداره آن دخیل نیست. آنجا شخصی اداره می‌شود و فضایی عمومی ندارد. درواقع فضایی خاص و اعتقادی در آنجا حاکم است و ازجمله مراکز تصوفی قدیمی است که مجالس خصوصی هم در آن برگزار می‌شود.»
کد خبر :
۶۶۲۸۶
بازدید :
۲۱۱۳
بیست سالی می‌شود که گورستان ظهیرالدوله ثبت ملی شده، اما هنوز هم دست بسیاری از آن کوتاه است.
دیدن گورستان و قبر‌های موجود در آن، گذر از هفت خوان رستم است که گذشتن از آن حتی برای اعضای شورای شهر تهران هم آسان نیست.
تا جایی که روز شنبه و همزمان با هشتادوچهارمین زادروز فروغ فرخزاد، حجت نظری، عضو شورای اسلامی شهر تهران که با انجام رایزنی اولیه قصد داشت با ورود به آرامگاه فروغ فرخزاد در روز تولدش لوح ثبتی خانه پدری این شاعر را رونمایی کند، نتوانست به این قبرستان وارد شود.
پیش از این هم نظری، ابتدای خردادماه امسال و در جلسه رسمی شورای شهر نسبت به ساعت عبور و مرور در این گورستان معترض شده و گفته بود: «شنیده‌ها حاکی از آن است که مدیریت این گورستان تاریخی در دست پایگاه بسیج امامزاده صالح است و متاسفانه درحال حاضر نظارت دقیقی از سوی میراث فرهنگی و گردشگری بر آن صورت نمی‌گیرد و ورود به آن در اکثر مواقع ممنوع است. متاسفانه بازدیدکنندگان این گورستان در همان ساعات محدود بازدید هم با موارد عجیبی مواجه هستند که بیشتر از مشی کشوری مثل عربستان‌سعودی برمی‌آید. ساعت بازدید بانوان از آقایان مجزا شده و فقط روز‌های پنجشنبه در ساعات محدود و جداگانه امکان بازدید برای شهروندان وجود دارد.»
او همچنین به ارزش تاریخی این گورستان پرداخته و افزوده بود: «این آرامستان ظرفیت بالایی برای اقتصاد شهری و جذب گردشگر دارد. در ارتباط با این گورستان تاریخی که اکثر افراد شاخص و بنام در آن آرمید‌ه‌اند، از سازمان میراث فرهنگی درخواست می‌کنم تا هر چه سریع‌تر به صورت جدی به این موضوع ورود کند. مطالبه شهروندان در بازدید از این میراث ارزشمند باید مورد توجه قرار گیرد. »
جایگاه بزرگان
ظهیرالدوله، گورستان کوچکی است بین امامزاده قاسم و تجریش در شمال تهران که مزار افراد بزرگی را در خود جای داده. فروغ فرخزاد تنها یکی از آنهاست. ایرج میرزا در‌سال ۱۳۰۴ و درویش‌خان در‌سال ۱۳۰۵ نخستین هنرمندانی بودند که در آن به خاک سپرده شدند و علاوه بر آن‌ها می‌توان در این گورستان مزار قمرالملوک وزیری، روح‌الله و حسین خالقی، رهی معیری، محمدتقی بهار و ... را پیدا کرد.
این قبرستان بر خلاف قبرستان‌های امروزی، از سنگ‌های بسیار خوش‌تراش تشکیل شده است. سنگ‌ها شبیه هم نیستند. برخی به رنگ فیروزه‌ای و برخی به شکل ایستاده یا خوابیده هستند. برخی از سنگ‌قبر‌ها برجسته هستند و نقوش زیبایی بر روی آن‌ها حک شده است.
قبر‌ها با شخصیت شخص متوفی هماهنگی دارد. شکل سنگ قبر گویای حرفه وی در زمان حیات است که ویژگی بسیار ممتازی است. مقبره حسین صبا که شامل دو کتاب است یکی از زیباترین سنگ قبر‌های این قبرستان است.
سال‌هاست فرد جدیدی در این قبرستان دفن نشده و علاوه بر آن مشکل اساسی‌اش آن است که هر روز نمی‌توان به آن مراجعه کرد و البته ساعت بازدید زن و مرد هم در آن جداست.
طبق تابلوی سردر ورودی ظهیرالدوله ساعت بازدید پنجشنبه و جمعه برای آقایان ١تا٣ و برای خانم‌ها ٣ تا ٥ مقرر شده است.
ما را هم راه ندادند
محسن شیخ الاسلامی، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران در‌سال ٧٧ درگیر کار‌های این گورستان بود و می‌گوید زمانی که لوح ثبتی این آرامستان را به آنجا و برای نصب بردند هم کسی آن‌ها را راه نداد.
«آنجا فضای اختصاصی و خاصی ایجاد شده است. منطقه وقفی است و قطعا سازمان اوقاف هم در این ماجرا دخیل است، اما باید بدانید که ما را هم راه نمی‌دهند و همین هم عاملی است که از وضع کالبدی این بنا هم اطلاعات زیادی نداریم.»
شیخ‌الاسلامی در پاسخ به این پرسش که این آرامستان زیرنظر پایگاه بسیج امامزاده صالح است می‌گوید: «تا آنجایی که اطلاع داریم این طور نیست و دستگاه و سازمان خاصی هم در اداره آن دخیل نیست. آنجا شخصی اداره می‌شود و فضایی عمومی ندارد. درواقع فضایی خاص و اعتقادی در آنجا حاکم است و ازجمله مراکز تصوفی قدیمی است که مجالس خصوصی هم در آن برگزار می‌شود.»
به گفته او تنها راهی که درحال حاضر وجود دارد این است که این بحث از مبادی قانونی و حقوقی پیگیری شود و شورای شهر و سازمان میراث با جدیت وارد کار شوند، چرا که در غیراین صورت نمی‌توان به بازگشایی عمومی آن امیدی داشت. «ما هنوز وارد بحث حقوقی نشده‌ایم، اما در دستور کارمان قرار دارد.»
۰
