سلاطین در زنجیر!

فرادید | روز سه شنبه رئیس پلیس تهران از بازداشت سلطان جدیدی خبر داد. گویا این بار سلطان کاغذ کشور دستگیر شده است.

هفته گذشته در حالی که گرانی مرغ صدای همه را در آورده بود برخی دنبال سلطان مرغ بودند. اما خب فعلا سلطان کاغذ در تله افتاده است.

سلطان کاغذ کیست
رییس پلیس تهران ۱۱ دی ماه در گفت و گوی تلویزیونی از بازداشت سلطان کاغذ و گروه ۱۶ نفره اش خبر داد.

سردار حسین رحیمی، رییس پلیس تهران

سردار حسین رحیمی گفته است که این گروه ۱۶ هزار تن کاغذ با ارز دولتی وارد کرده اند، اما کاغذی در بازار عرضه نکرده اند. آن‌ها این کاغذ‌ها را یا در بازار آزاد فروخته اند یا احتکار کرده اند. ارزش این پرونده بیش از هزار و ۷۰۰ میلیارد تهران است.

رییس پلیس تهران جزییات بیشتری درباره این پرونده ارائه نکرده و به هویت بازداشت شدگان هم اشاره نکرده است.

چند ماه پیش معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اعلام کرد دو نفر حدود ۲۴ میلیون یورو ارز دولتی برای واردات کاغذ از وزارت صمت گرفته اند، اما کاغذی وارد نکرده اند.

محمد سلطانی فر گفته بود پرونده قضایی هم برای پیگیری این تخلف تشکیل شده است، اما به جایی نرسیده است. چرا که این دو نفر اصلا وجود خارجی نداشته اند.

البته وزارت صمت در واکنش به ادعای سلطانی فر اعلام کرد که این امر غیر ممکن است که به فردی بدون وجود خارجی ارز داده شود، زیرا برای دریافت ارز افراد باید حساب بانکی و اطلاعات آن را ثبت کنند.

هنوز معلوم نیست که افراد بازداشت شده با افرادی که معاونت مطبوعاتی اشاره کرده بود، ارتباطی دارند یا نه. معاونت مطبوعاتی در واکنش به بازداشت سلطان کاغذ گفته است: «هویت و مشخصات این افراد اعلام نشده و خود ما نیز دوست داریم بدانیم سلطان کاغذ چه کسی است».

بیشتر بخوانید: سلطان مرغ ایران؟!

چرا سلطان‌ها در اقتصاد ایران زیاد شده اند
همه تحلیلگران اقتصادی اتفاق نظر دارند که اقتصاد دولتی و رانتی باعث شده سلطان‌ها در اقتصاد ایران زیاد شوند. اما در سال جاری اختصاص ارز‌های دولتی برای واردات برخی از کالا‌ها به دلیل عدم شفافیت منجر به رانت‌های عجیب و غریب و در نهایت جنجال رسانه‌ای شد.

بسیاری از دریافت کنندگان ارز دولتی اصلا کالایی را که برای آن ارز گرفته بودند، وارد نکرده بودند. بعض‌ها هم کالا را با ارز دولتی وارد و بعد با قیمت ارز آزاد فروخته بودند.

وزیر ارتباطات، محمدجواد آذری جهرمی برای مبارزه با افراد سوءاستفاده کننده اقدام به انتشار دریافت کنندگان ارز دولتی برای واردات گوشی موبایل کرد. این اقدام وزیر جوان با استقبال رسانه‌ها و مردم روبرو شد.

رییس جمهور نیز برای شفاف سازی به همه وزرا دستور داد که اسامی دریافت کنندگان ارز دولتی در وازارتخانه هایشان را اعلام کنند. وزیر سابق صمت، محمد شریعتمداری در مقابل دستور رییس جمهور مقاومت کرد، اما پس از فشار رسانه‌ها، اسامی دریافت کنندگان ارز دولتی از وزارتخانه اش را منتشر کرد.

حالا هم با دستگیری سلطان‌ها یکی پس از دیگری با عواقب رانت‌ها و فساد‌های ارز دولتی روبرو شده ایم.

باید ریشه سلطان‌ها را خشکاند
برخی از اقتصاددان‌ها هشدار داده اند نباید تصور کرد که مشکل اقتصاد ایران سلطان‌ها هستند و با دستگیری آن‌ها مشکل حل می‌شود. معضل اساسی اقتصادی ما دولتی و رانتی بودن است که با عدم شفافیت، پدیده‌هایی مانند سلطان‌ها را به وجود آورده است.

افرادی که به عنوان سلطان شناخته شده اند همه در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند. اما این افراد با نزدیکی به منابع قدرت و تبانی با بخش دولتی توانسته اند به سود‌های نامشروع و کلان دست پیدا کنند.

حمید باقری درمنی، سلطان قیر که مدتی پیش اعدام شد بخشی از اختلاس‌های مالی خود را با همکاری مدیران ارشدی بانکی انجام داده بود. او وام‌های کلان بانکی با اسناد جعلی و وثیقه‌های نامعتبر دریافت کرده بود.

حمید باقری درمنی ملقب به سلطان قیر مدتی پیش اعدام شد

باقری درمنی که از بزرگترین بدهکاران بانکی کشور بود با همکاری افرادی مانند محمودرضا خاوری (مدیر عامل سابق بانک ملی)، املاک مورد وثیقه به بانک‌ها را چند برابر قیمت واقعی ارزش گذاری و به بانک ارائه می‌کرد.

حتی در یک مورد رییس شعبه یکی از بانک‌ها به دلیل همکاری نکردن با سلطان قیر توسط محمودرضا خاوری از سمتش برکنار شده بود.

یکی از مهم‌ترین کلاهبرداری‌های این فرد که او را به سلطان قیر معروف کرده بود مربوط به شرکت نفت جی (از واحد‌های بزرگ تولید قیر) است.

باقری درمنی با ایجاد شرکت‌های صوری اقدام به خرید میلیارد‌ها تومان قیر از شرکت جی کرده و آن‌ها را صادر کرده بود. او در این معامله هیچ پولی به شرکت جی نپرداخته، اما از صادرات قیر پول کلانی به جیب زده بود. در همه این اختلاس‌ها مدیران ارشد برخی از سازمان و بانک‌ها با باقری درمنی همکاری کرده بودند.

به نظر می‌رسد اعدام سلطان‌ها در درازمدت دردی را دوا نمی‌کند. مهم‌ترین راه برای خشکاندن ریشه سلاطین، اصلاح ساختار اقتصادی، شفاف سازی و مبارزه با فساد بخش دولتی است.

بیشتر بخوانید: سلطان قیر اعدام شد؛ جرم باقری درمنی چه بود؟