دلایل و عوامل «یبوست»/ راه‌های پیشگیری و درمان

دلایل و عوامل «یبوست»/ راه‌های پیشگیری و درمان

یبوست نوعی بیماری مرتبط با روده است که طی آن حرکات روده کم می‌شود؛ درنتیجه مدفوع سفت و خشک خواهد شد و عملیات دفع مدفوع برای شخص مبتلا بسیار مشکل و دردناک می‌شود.

کد خبر : ۶۹۲۹۴
بازدید : ۷۹۲۶
فرادید | افراد معمولا در فواصل منظم و به طور معمول دارای حرکات روده‌ای دقیقی هستند و مدفوع به‌راحتی و بدون هیچ‌گونه فشار و یا ناراحتی از بدن خارج می‌شود. البته تناوب طبیعی حرکات روده‌ای و اجابت مزاج از فرد به فرد متنوع و متغیر است. حدود ۹۵ درصد از بزرگسالان سالم دارای یک الگو هستند که از ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته متغیر است.

به گزارش فرادید، در حالت یبوست حرکات روده کاهش پیدا می‌کند و درنهایت مدفوع سخت و خشک می‌شود که دفع آن دشوار است. در بسیاری از موارد یبوست با بیماری یا اختلال گوارشی در ارتباط نیست؛ بلکه این عارضه با رژیم غذایی، شیوه زندگی، مصرف دارو‌ها یا برخی عوامل دیگر مرتبط است که مدفوع را سخت‌تر می‌کند یا در دفع راحت مدفوع تداخل ایجاد می‌کند.

برخی از عوامل شایع در ایجاد مشکل یبوست در بزرگ‌سالان عبارت‌اند از:

• رژیم غذایی کم‌فیبر: هر فرد روزانه نزدیک به ۲۵ گرم تا ۳۰ گرم فیبر نیاز دارد تا مدفوع نرم شود و عملکرد مناسب روده را تحریک کند. بسیاری از رژیم‌های آمریکایی حاوی مقادیری کم‌تر از نصف این مقدار است.

•مصرف نکردن کافی مایعات: رژیم روزانه برای جلوگیری از خشک و سخت شدن مدفوع باید شامل حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب باشد. این مقدار می‌تواند شامل یک لیوان کامل شیر، آب و سایر نوشیدنی‌ها باشد؛ اما شما همچنان می‌توانید از مقدار آب در میوه‌ها، سوپ‌ها، سبزیجات و غذا‌های جامد نیز استفاده و آن‌ها را محاسبه کنید.

• سبک زندگی بی‌تحرک: از آنجا که ورزش منظم برای بهبود انقباض طبیعی عضلات در دیواره روده امری ضروری است، داشتن یک کار کم تحرک و یا فعالیت ورزشی کم می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به یبوست قرار بدهد.

• نادیده گرفتن تمایل به دفع زودرس: اگر قبل از اینکه تمایل به دفع مدفوع داشته باشید، حرکات روده را دارید، این امر یک رفلکس طبیعی عصبی را تقویت می‌کند که به شما در دفع راحت مدفوع کمک می‌کند. برخی مواقع فرد به دلیل داشتن برنامه شلوغ یا دسترسی محدود به سرویس بهداشتی نگرانی خود را در این مورد نادیده می‌گیرد. در صورتی که به طور مکرر اجابت مزاج را تا زمان مناسب به تاخیر بیاندازید، این امر می‌تواند به بروز مشکلات سخت مرتبط به یبوست منجر شود.

• عوامل مربوط به سفر و برنامه‌ریزی: مسافرت می‌تواند احتمال ابتلای به عارضه یبوست را با تغییر رژیم غذایی، تداخل با زمان‌بندی طبیعی مصرف غذا و محدود کردن دسترسی به سرویس بهداشتی افزایش بدهد.

• استفاده بیش از حد از ملین‌ها: استفاده طولانی مدت و مکرر از ملین‌ها می‌تواند روده شما را به مصرف این دارو‌ها برای کمک به حرکت روده وابسته کند؛ بنابراین عادت به مصرف این ملین‌ها می‌تواند به یبوست منجر شود و شما را به ادامه مصرف ملین‌ها وابسته کند.

• عوارض جانبی دارو‌ها: یبوست می‌تواند ناشی از عوارض جانبی بسیاری از دارو‌های تجویزی و غیر تجویزی باشد. دارو‌های رایج شامل مکمل‌های آهن و ویتامین‌هایی هستند که حاوی آهن هستند. مکمل کلسیم، آنتی اسید‌های حاوی آلومینیوم، دارو‌های ضد افسردگی، دارو‌های مصرفی برای درمان بیماری اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا توهمات، دارو‌های مخدر ضد درد، دارو‌های مصرفی برای القای بیهوشی عمومی، دیورتیک‌ها، آرام‌بخش‌های عضلانی و برخی دارو‌های تجویزی مورد استفاده برای درمان اختلالات تشنج، بیماری پارکینسون، بیش‌فعالی پروستات و فشار خون بالا از این قبیل محسوب می‌شوند.

• درد یا ناراحتی موضعی در اطراف مقعد: یک شکاف مقعدی یا همو‌روئید می‌تواند سبب ایجاد درد و ناراحتی در حرکت روده شود. (یک شکاف مقعدی یک شکاف کوچک در پوست در اطراف مقعد و یک همو‌روئید ناشی از انقباض عضلانی در مقعد است.) برای جلوگیری از درد فردی که یکی از این مشکلات را دارد، در برخی مواقع در مقابل تمایل به دفع مدفوع مقاومت می‌کند. این امر می‌تواند علائم عارضه یبوست را در فرد مبتلا ایجاد و یا آن را تشدید کند.

یبوست ممکن است گاه نشانه‌ای از بیماری یا عارضه‌ای باشد که بر دستگاه گوارش، مغز یا نخاع تاثیر می‌گذارد. تعدادی از نمونه‌های این بیماری‌ها عبارت‌اند از: سندرم روده تحریک‌پذیر، انسداد روده، دیورتیکولیت، سرطان روده بزرگ، کم کاری تیروئید، سطح بالای غیر طبیعی کلسیم خون (هیپرکلسمی)، مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون و آسیب نخاعی. مشکل یبوست همچنین ممکن است ناشی از موقعیت غیر طبیعی ارگان‌های لگن (مثلا سفت شدن رحم یا پرولاپس رحم) یا انقباض غیر طبیعی عضلات در لگن باشد.

یبوست مشکلی بسیار رایج است که حداقل زندگی ۸۰ درصد افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پزشکان در ایالات متحده سالانه بیش از ۲.۵ میلیون نفر را برای یبوست ویزیت میکنند و حداقل ۸۰۰ میلیون دلار به طور سالیانه برای آن هزینه می‌شود. اگرچه بزرگسالان در تمام سنین از عارضه یبوست رنج می‌برند، خطر این مشکل به طور چشم‌گیری پس از ۶۵ سالگی در مردان و زنان افزایش پیدا می‌کند.

برخی مواقع یبوست درازمدت به سفت شدگی مدفوع منجر می‌شود که یک مسدود شدن کولون (روده) در اثر یک توده مدفوع است که نمی‌تواند با انقباض‌های روده بزرگ حرکت کند. سفت شدگی مدفوع می‌تواند باعث بروز درد و استفراغ در فرد مبتلا شود و فردی که دچار انسداد مدفوع است، ممکن است به درمان اضطراری یا بستری شدن نیاز داشته باشد. سفت شدگی مدفوع یک عارضه نسبتا رایج از یبوست طولانی مدت در بین سالمندان و افراد بستری است که در بین حدود ۳۰ درصد از تمام کسانی که در خانه تحت مراقب‌های پرستاری هستند، رخ می‌دهد.
مشکل یبوست و عوامل آن


علائم

علائم ابتلا به عارضه یبوست عبارت‌اند از:
• کم‌تر از ۳ بار اجابت مزاج در هفته
• مدفوع کم، سخت و خشک که دفع آن دشوار یا دردناک است
• نیاز به فشار بیش از حد برای حرکت روده و اجابت مزاج
• احساس این‌که که پس از یک اجابت مزاج روده شما خالی نیست
• استفاده مکرر از تنقیه، ملین‌ها یا شیاف

علائم سفت شدگی مدفوع عبارت‌اند از:
• مدفوع مایع (مایعات در اطراف توده مدفوع نشت می‌کند و می‌تواند با اسهال اشتباه گرفته شود)
• درد شکمی به‌خصوص پس از صرف غذا
• تمایل مداوم به اجابت مزاج
• تهوع و استفراغ
• سر درد
• بی‌اشتهایی، کاهش وزن
• ناهنجاری (احساس بیماری به طور کلی در فرد)
در صورتی که مشکل درمان نشود، کم آبی، افزایش ضربان قلب، افزایش تنفس، تب، تحریک‌پذیری، سر درگمی، گیجی و بی‌اختیاری ادرار اتفاق می‌افتد.
تشخیص
بسیاری از افراد مبتلا به یبوست به‌سادگی می‌توانند این عارضه را در خود تشخیص بدهند و درمان کنند. در صورتی که دچار یبوست شده‌اید، با بررسی شیوه زندگی خود شروع کنید. رژیم فعلی، سطح تمرین روزانه و عادت‌های روده‌ای خود را بررسی کنید. آیا شما خواستار اجابت مزاج نیستید، به دلیل این‌که ناخوشایند است؟ سپس اقدامات پیش‌گیرانه مانند اضافه کردن فیبر به رژیم غذایی، نوشیدن مقدار زیاد مایعات و آب و ورزش منظم را در برنامه خود قرار بدهید. در صورتی که این کارها مشکل شما را بر طرف نکرد، با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر یبوست همراه با خونریزی رکتوم، درد شکمی یا انسداد شکم (نفخ) داشته باشید، فورا با پزشک خود در این‌باره مشورت کنید. بهتر است در این مورد پزشک شما را ارزیابی کند، ازجمله معاینه فیزیکی و رکتوم.

در صورتی که علائم شما نشان می‌دهد که ممکن است نارسایی مدفوع داشته باشید، پزشک می‌تواند تشخیص را با بررسی شکمی شما و بررسی حجم مدفوع انجام بدهد. احتمال دارد شما به آزمایش‌های دیگری ازجمله آزمایش خون، اشعه ایکس، یا سیگموئیدوسکوپی (که برای مشاهده روده کوچک استفاده می‌شود) نیاز داشته باشید.

مشکل یبوست می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به سرطان روده بزرگ باشد. خطر ابتلا به پولیم روده بزرگ و سرطان کولون با افزایش سن افزایش پیدا می‌کند. افراد بالای ۵۰ سال و بالا‌تر باید مطمئن شوند که با غربالگری پولیپ و سرطان بررسی می‌شوند (کولونوسکوپی یا آزمایش دیگر).
مدت زمان
مدت زمان یبوست به علت آن بستگی دارد. در بیش‌تر افراد سالم یبوست به‌تدریج و در عرض چند هفته پس از افزایش مصرف فیبر‌های سالم و مایعات و آغاز به ورزش منظم کاهش پیدا می‌کند. با این وجود یبوست در افراد مسنی که دچار مشکلات عصبی هستند، می‌تواند پایدار باشد و عامل خطری برای سفت شدن مدفوع باشد.

پیشگیری

در بسیاری موارد با رعایت نکات زیر می‌توانید از بروز یبوست جلوگیری کنید:

• اضافه کردن فیبر بیش‌تر به رژیم غذایی: تنظیم یک برنامه غذایی دارای ۲۵ گرم تا ۳۰ گرم فیبر روزانه ضروری است. از انواع غذا‌های با فیبر بالا مانند لوبیا، کلم بروکلی، هویج، سبوس، دانه‌های کامل و میوه‌های تازه استفاده کنید. برای جلوگیری از نفخ و گاز این مواد غذایی را به طور مداوم در طول چند روز مصرف کنید.

• نوشیدن مایعات به مقدار مناسب: برای بسیاری از افراد بزرگسال سالم این معادل ۶ تا ۸ لیوان آب در روز است.

• یک برنامه تمرین منظم را شروع کنید: حداقل ۲۰ دقیقه پیاده‌روی سریع ممکن است روده شما را تحریک کند.

• کمک به عادت دادن دستگاه گوارش برای اجابت مزاج به طور منظم: یک زمان ۱۰ دقیقه‌ای را برای قرار گرفتن در سرویس بهداشتی در نظر بگیرید که تقریبا هر روز یکسان باشد. بهترین زمان برای انجام این کار معمولا پس از صرف صبحانه است.

• اجابت مزاج را تا دسترسی به زمان مناسب‌تر به تاخیر نیندازید: بدون ایجاد هیچ‌گونه تاخیری اجابت مزاج کنید.

• استفاده از ملین‌ها و مسهل کننده‌های مدفوع یا مکمل‌های حاوی فیبر: استفاده از این موارد ممکن است از بروز یبوست گاه به گاه جلوگیری کند. همیشه دستورالعمل‌های دوز مصرفی را دقیقا همان‌طور که در برچسب این دارو‌ها درج شده است، دنبال کنید.

مشکل یبوست و عوامل آن


درمان

در صورتی که علائم یبوست را دارید، گام اول این است که اطمینان حاصل کنید مایعات کافی نوشیده‌اید و میزان فیبر مصرفی خود را افزایش بدهید. مقدار فیبر رژیم غذایی با افزودن غلات، حبوبات، میوه‌ها و سبزی‌ها یا دوز‌های روزانه مکمل فیبر (متاموسیل یا سیتریکل) می‌تواند افزایش پیدا کند. اگر یبوست همچنان ادامه پیدا کند، منطقی است که از یک درمان و داروی ملین کننده برای کمک به حرکت روده‌ای استفاده کنید. بسیاری از ملین کننده‌های موجود بدون نسخه در دسترس هستند و برای استفاده گاه به گاه ایمن و بی‌خطر هستند.

استفاده از مواد معدنی مبتنی بر نمک یا کربوهیدرات (اسمزی) توصیه می‌شود. برای این منظور از نمک‌های طبیعی، نمک‌های منیزیم یا قند‌های قابل هضم استفاده می‌کنند تا به روده در دفع مدفوع کمک کنند. نمونه‌هایی از آن‌ها عبارت‌اند از: شیر منیزی، لاکتولوز و پلی اتیلن گلیکول (Miralax).

مسهل‌های تحریک کننده مانند ملین‌های حاوی senna، cascara یا bisacodyl کم‌تر ملایم هستند. ملین‌های تحریک کننده موجب می‌شوند عضلات روده بزرگ به طور مرتب منقبض شود.
مشکل یبوست و عوامل آن

دارو‌های ملین و ضد یبوست در فرم‌هایی هستند که می‌توانند خورده شوند یا به صورت شیاف به رکتوم وارد شوند. تنقیه نیز می‌تواند یبوست را از بین ببرد و در داروخانه‌ها بدون نسخه تجویز می‌شود. یک تنقیه سنتی با یک کیسه مایع (معمولا ترکیبی از نمک و آب) که به یک لوله پلاستیکی با نوک مخروط متصل است، انجام می‌شود. بعد از این‌که ابتدای این وسیله به داخل مقعد منتقل می‌شود، مایع آن را می‌توان به راست روده تخلیه کرد. هنگامی که کیسه را چندین اینچ وارد کرده و مایع را با جاذبه حرکت می‌دهید، مایع آن تخلیه می‌شود. عمل تنقیه سبب شل شدن مدفوع برای دفع می‌شود و درنهایت عضلات مقعد را برای یک واکنش نسبت به کشش آن‌ها تحرک می‌کند.

در صورتی که دچار انسداد مدفوع (سفت شدن مدفوع) هستید، احتمال دارد پزشک با استفاده از دستکش بخشی از توده مدفوع در رکتوم را خارج کند. مابقی جرم معمولا با استفاده از یک عمل تنقیه خارج می‌شوند. به‌ندرت مقداری آب از طریق یک سیگموئیدوسکوپ مورد نیاز است تا سفت شدگی مدفوع را برطرف کند. هنگامی که مدفوع سفت شده از بین رفت، پزشک به شما یک رژیم غذایی با فیبر بالا را توصیه می‌کند و ممکن است دارو‌های نرم کننده مدفوع یا ملین را نیز برای بهبود حرکات منظم روده به شما پیشنهاد بدهد.

چه زمانی باید به ملاقات پزشک متخصص بروید؟

در صورتی که حرکات روده شما متوقف شده است و درد شکم را تجربه می‌کنید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر دچار خونریزی از رکتوم هستید، در این‌باره نیز باید با پزشک مشورت کنید.

در صورتی که دچار علائم خفیف‌تر شده‌اید یا اگر دچار یبوست بیش از چند هفته یا بیش‌تر از ۲ یا ۳ بار در هفته هستید، برای کمک به حرکات روده و اجابت مزاج با پزشک خود در این زمینه نیز مشورت کنید.

مشکل یبوست و عوامل آن


پیش‌بینی

بسیاری از افراد مبتلا به یبوست می‌توانند با ایجاد یک تغییر در رژیم غذایی و شیوه زندگی از عملکرد طبیعی روده بر خوردار شوند. چشم‌انداز مربوط به شرایط بسیاری از افراد مبتلا به یبوست خوب است. با این وجود اگر عارضه یبوست با درمان اضافی بهبود نیابد، امری شایع به حساب می‌آید؛ زیرا سفت شدگی مدفوع معمولا دوباره اتفاق می‌افتد. در این صورت یک برنامه بلندمدت برای استفاده از مسهل‌های خفیف، تنقیه‌های دوره‌ای یا هر دوی آن‌ها ممکن است برای رفع این عارضه ضروری باشد.

منبع: drugs
۰
نظرات بینندگان
تازه‌‌ترین عناوین
پربازدید