پارلمـان اروپـا؛ چندپـاره!

آمار‌های رسمی ارائه شده از انتخابات پارلمان اروپا حاکی از این است که احزاب راست‌افراطی، ملی‌گراها، سبز‌ها و پوپولیست‌ها حائز بیشترین آرا شدند. گفته می‌شود رای‌گیری برای انتخاب ۷۵۱ کرسی پارلمان اروپا که روز یکشنبه ۲۶ مه ۲۰۱۹ (۵ خرداد) در ۲۸ کشورعضو اتحادیه اروپا انجام شد نشان می‌دهد که انتخابات پارلمان اروپا بیشترین میزان مشارکت اروپایی‌ها در ۲۰ سال اخیر را به نمایش گذاشت.

بیش از ۵۰ درصد از شهروندان اروپایی واجد شرایط در این انتخابات شرکت کردند. این درحالی است که پنج سال پیش از این میزان مشارکت ۶/ ۴۲ درصد بود. «آلستر مک دونالد» و «یان استروزسکی» در گزارش ۲۶ مه در رویترز نوشتند که موقعیت احزاب سنتی (چپ و راست‌های میانه) در اروپا تضعیف شد و در عوض راست‌گرا‌های افراطی، پوپولیست‌ها، ملی‌گرا‌ها و سبز‌ها از نقاط مختلف اروپا جایگاه خود را تقویت کردند.

بسیاری این موج را نتیجه تلاش‌های ماه‌های اخیر جوانان و نوجوانان و نیز کسانی می‌دانند که از فضای موجود در اروپا دل خوشی ندارند.

به نوشته این گزارشگران، در فرانسه، مکرون رئیس‌جمهور این کشور، که در روز‌های پیش از حضور در الیزه گفته بود که «اتحادیه اروپا» کلید چالش‌های اقتصاد نامطمئن و جهانی شده است بیشترین ضربه را خورد چرا که رقیب اصلی او «مارین لوپن»، رهبر حزب راست‌افراطی «اتحاد ملی» توانست حزب رئیس‌جمهور امانوئل مکرون «جمهوری به پیش» را شکست دهد. حزب لوپن حامی رویکرد‌های ضدمهاجرتی و ضدبروکسل است.

«ائتلاف رنسانس» به رهبری مکرون که بر ویرانه‌های احزاب چپ میانه و راست میانه ساخته شده بود در این انتخابات مغلوب حزب راست‌افراطی مارین لوپن شد. اولین نتیجه این انتخابات آن است که «ائتلاف بزرگ» دو حزبی حزب محافظه‌کار «مردم اروپا» (EPP) و سوسیالیست‌ها (S&D) دیگر اکثریت ندارند. لیبرال‌ها با بیش از ۱۰۰ کرسی و سبز‌ها با حدود ۷۰ کرسی حرف بیشتری برای گفتن دارند.

«مک دونالد- استروزسکی» بر این باورند که نتایج آرا نشان می‌دهد که افرادی مانند لوپن، سالوینی و دیگرانی که به دنبال جلوگیری از ادغام و همگرایی نزدیک‌تر اروپا هستند، دست برتر یافته‌اند. سالوینی، رهبر حزب «لیگ»، انتخابات اخیر پارلمان اروپا را «ضرورتی برای وارد آوردن تکان به بروکسل» نامید. اما «گانترام ولف» رئیس اندیشکده اقتصادی Bruegel در بروکسل نظر دیگری دارد.

او می‌گوید: «بزرگ‌ترین چیز این است که دستاورد افراط‌گرایان چندان چشمگیر هم نبود.» نخست‌وزیر لیبرال لوکزامبورگ هم توییت کرد که «اروپا پیروز است. رای‌دهندگان زیاد هستند و احزاب حامی اروپا قوی». گزارشگران رویترز می‌افزایند مقام‌های اروپایی از افزایش مشارکت رای‌دهندگان به وجد آمده‌اند. انتخابات امسال شاهد حضور ۵۱ درصدی مردم بود در حالی که در سال ۲۰۱۴ این رقم ۴۳ درصد بود.

از بدو تاسیس اتحادیه اروپا در سال ۱۹۷۹ به بعد، چنین روند صعودی‌ای سابقه نداشته است. برخی می‌گویند طی ۲۰ سال اخیر اتحادیه اروپا از «کمبود‌های دموکراتیک» رنج می‌برد، اما انتخابات اخیر می‌تواند بحث کاهش مشروعیت اتحادیه اروپا را زیر سوال ببرد.

اتحادیه اروپا اکنون از چند سو زیر فشار است: از یک سو، روی کار آمدن ترامپ موجب فعال شدن احزاب پوپولیست و افراطی در قاره سبز شد؛ از سوی دیگر، با خصومت از سوی روسیه مواجه است و همزمان با چالش افزایش قدرت تجاری چین هم دست به گریبان. به نوشته گزارشگران رویترز، افزایش حضور سبز‌ها و لیبرال‌ها می‌تواند شاهدی باشد بر اینکه آن‌ها رویکرد سخت‌تری در قبال صنایع آلاینده، مالیات بر شرکت‌های چندملیتی یا درخواست از شرکای تجاری برای کمک به مهار تغییرات آب و هوایی اتخاذ خواهند کرد.

همچنین برخی می‌گویند که به ویژه به اعضای شرقی فشار آورده خواهد شد که حقوق مدنی را رعایت کنند و لطمه کمتری به آن بزنند.

دو قطبی در اروپا
در آلمان، محافظه‌کاران حامی مرکل ۷ درصد از حامیان خود را نسبت به ۵ سال پیش از دست دادند، زیرا «آلترناتیو برای آلمان» حدود ۱۱ درصد از آرا را به دست آورد. محبوبیت راست‌های افراطی «آلترناتیو برای آلمان» نسبت به انتخابات پیشین پارلمان اروپا دست‌کم ۳ درصد افزایش یافته است. سبز‌های آلمان با کسب دست‌کم ۲۱ درصد آرا یکی از بزرگ‌ترین پیروزی‌های سیاسی خود را تجربه کردند.

به عبارت دیگر آن‌ها آرای خود را دو برابر کرده و با ۲۱ درصد جلوتر از سوسیال دموکرات‌ها قرار گرفتند. با این حال، آمار‌ها از پیشتازی حزب دموکرات مسیحی در آلمان حکایت دارد، اما با وجود پیشتازی، این حزب ضعیف‌ترین نتایج تاریخی خود را در انتخابات اروپایی کسب کرده است.

حزب سوسیالیست آلمان کمترین آرای تاریخی خود را در ایالت برمن در ۷۳ سال گذشته به دست آورده است. میزان آرای حزب دموکرات مسیحی صدراعظم آنگلا مرکل از ۳۵ درصد در سال ۲۰۱۴ به ۲۸ درصد افت کرد درحالی که آرای حزب چپ میانه سوسیال دموکرات از ۲۷ درصد به ۵/ ۱۵ درصد رسید. عملکرد حزب پوپولیست «ای‌اف‌دی» آلمان بدتر از انتظار بود به طوری که پیش‌بینی می‌شود ۵/ ۱۰ درصد آرا را کسب کند که البته بهتر از نتایج ۲۰۱۴ برای این حزب است.

«مک دونالد- استروزسکی» به نقل از بی‌بی‌سی می‌افزایند که در بریتانیا، نایجل فاراژ نیز حائز بیشترین آرا شد. نتایج آرای بریتانیا حاکی است که فضا در این کشور به شدت دو قطبی بوده است. حزب تازه تاسیس «برگزیت»، که فقط شش هفته از تاسیسش از سوی فاراژ می‌گذرد، ۳۲ درصد آرا را کسب کرد. فاراژ به بی‌بی‌سی گفت که حزب جدیدش را تا انتخابات آینده سراسری در بریتانیا هدایت خواهد کرد.

حزب لیبرال دموکرات که مخالف خروج بریتانیا از اتحادیه اروپاست با ۲۰ درصد آرا، در مقام دوم قرار گرفته است. اما دو حزب اصلی محافظه‌کار و کارگر متحمل شکست‌های سنگینی شدند. حزب کارگر با ۱۴ درصد و حزب سبز‌ها با ۱۲ درصد در رده‌های بعدی قرار گرفتند.

حزب حاکم محافظه‌کار با ۱۴ درصد کاهش آرا فقط ۹ درصد آرا را کسب کرد. با این حال، حزب فاراژ ظاهرا دوام چندانی در بروکسل نخواهد داشت، زیرا با به جریان افتادن برگزیت، نمایندگان بریتانیا باید پارلمان اروپا را ترک کنند.

«ویلیام جیمز» نیز در گزارش ۲۷ می‌برای رویترز نوشت که نایجل فاراژ سوار بر موج «ترزا ستیزی» و خشمی که از نخست‌وزیر وجود دارد، توانست پیروزی چشمگیری به‌دست آورد. بریتانیا باید ۲۹ مارس اتحادیه اروپا را ترک کند، اما بسیاری از سیاستمداران این کشور در مورد چگونگی و زمان خروج از کلوبی که در سال ۱۹۷۳ به آن پیوستند اختلاف نظر دارند. به نوشته این گزارشگر، حزب محافظه‌کار یکی از بدترین نتایج را در انتخابات سراسری به‌دست آورد.

«جیمز» می‌نویسد در انگلیس و ولز رای‌دهندگان هم از «می» و هم از «کوربین» (که نسخه‌ای نرم‌تر از برگزیت را مطرح می‌کند) عصبانی هستند. فاراژ با این پیروزی پیامی را به سیاستمداران کشورش مخابره کرد دال بر اینکه «ما خواهان حضور و عضویت در تیم مذاکراتی برگزیت هستیم».

بریتانیا دارای ۷۳ عضو از ۷۵۱ عضو پارلمان اروپاست. فاراژ نظام سیاسی بریتانیا را «متلاشی» می‌خواند و می‌گوید پارلمان و دولت به دنبال عقیم گذاردن برگزیت هستند. او خواهان خروج از اتحادیه اروپاست و می‌گوید در مورد خروج بدون معامله اغراق شده است. فاراژ که روزگاری رهبر حزب UKIP بود و دیوید کامرون را به خروج از اتحادیه اروپا ترغیب کرده بود، می‌گوید شکست در اجرای برگزیت نشان می‌دهد که بریتانیا دیگر یک دموکراسی نیست. اگرچه فضای به‌شدت دوقطبی در بریتانیا بر سر خروج از اتحادیه حاکم است، اما بسیاری معتقدند که این مساله آینده بریتانیا برای نسل‌های آینده را مشخص خواهد کرد.

حامیان اروپا از این بیم دارند که خروج موجب تضعیف قدرت و چانه‌زنی بریتانیا شده و در نهایت جایگاه این کشور به عنوان «سرمایه مالی» جهان را تضعیف کند. لیبرال دموکرات‌های انگلیسی خواهان همه‌پرسی دوم برای توقف برگزیت هستند. حامیان برگزیت می‌گویند خروج یک «درد» کوتاه مدت برای اقتصاد ۹/ ۲ تریلیون دلاری بریتانیا خواهد داشت، اما در بلندمدت به نفع این کشور است.

در فرانسه نیز اگرچه لوپن دست برتر را یافته، اما تحلیلگران فرانسوی می‌گویند احزاب حامی اروپا با سوم‌شدن سبز‌های فرانسه همچنان در اکثریت هستند. با این وجود، «موج سبزها» بر سیاست‌های بروکسل در سال‌های آتی تاثیرگذار خواهد بود. سخنگویان احزاب میانه حامی اروپا از ائتلاف‌های بزرگ سخن می‌گویند.

بر اساس پیش‌بینی پارلمان اروپا، حزب «مردم اروپا» (EPP) ۱۷۹ کرسی دارد و جلوتر از حزب سوسیالیست‌ها (S & D) با ۱۵۲ کرسی قرار دارد در حالی که لیبرال‌ها از ۳۶ به ۱۰۵ و سبز‌ها از ۱۷ به ۶۹ کرسی افزایش یافته‌اند. در جناح راست‌افراطی هم آن‌ها توانستند در مجموع ۱۱۱ کرسی به‌دست آورند که ۴۰ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۴ است.

«مانفرد وبر»، نامزد اصلی حزب EPP می‌گوید: «ما در حال مواجهه با افول میانه هستیم. آنچه خودمان باید انجام دهیم همانا یکی کردن نیروهایمان برای کار با یکدیگر در شرایط فعلی است.»

«استیون ارلانگر» هم در گزارش ۲۶ مه برای نیویورک‌تایمز نوشت که «پوپولیست‌ها» و «ملی‌گرایان» در انتخابات اخیر پیشرو هستند. انتظار می‌رود که آن‌ها ۲۵ درصد از ۷۵۱ کرسی را به‌دست آورند و این در حالی است که آن‌ها طی ۵ سال گذشته توانسته بودند ۲۰ درصد از آرا را به‌دست آورند.

نتایج ارائه‌شده از سوی نهاد‌های اروپایی نشان می‌دهد که تقلا برای مسیر آینده این بلوک - ادغام بیشتر در میان کشور‌ها یا واگرایی- افزایش یافته است. این گزارشگر می‌نویسد این دو گروه می‌کوشند رویکرد‌های سخت‌تری در مورد کنترل مهاجرت و بودجه اتخاذ کنند.

آن‌ها برنامه‌هایی دارند تا مدافعان اروپا را تحت‌فشار بگذارند که قدرت بیشتری به کشور‌ها بدهند تا اینکه این قدرت در یک نهاد بوروکراتیک متمرکز شود. با این حال، به نوشته این گزارشگر، نیرو‌های ضداروپایی همچنان متفرق هستند و شاید نتوانند قدرت چشمگیری را به‌دست بگیرند.

ارلانگر می‌نویسد بیشترین و بزرگ‌ترین تاثیر از جانب راست‌افراطی و رهبران پوپولیست در ایتالیا و فرانسه نمود خواهد داشت. آن‌ها مخل نظام‌های حزبی سنتی هستند. آن‌ها مدت‌هاست در حال برنامه‌ریزی‌اند تا انتخابات پارلمان اروپا را به آزمونی برای محبوبیت خود تبدیل کنند.

«مارک لئونارد»، مدیر شورای اروپایی روابط خارجی، می‌گوید: «این انتخابات به دنبال تغییر است و بنابراین وضعیتی سیال دارد. این انتخابات میل دارد از شورشیان جدید حمایت کند تا احزاب مدافع وضع موجود. ترس از تسخیر پارلمان اروپا از سوی راست‌افراطی نیرو‌های حامی اروپا را بسیج کرده و موجب شوری شده که بر اساس آن حمایت از احزاب سبز و لیبرال‌ها در تمام اروپا فزونی بگیرد».

گزارشگر نیویورک‌تایمز بر این باور است که نتایج انتخابات در فرانسه نشان می‌دهد که مکرون زمان دشواری در پیش‌رو دارد. او روزگاری خود را قهرمان اتحاد اروپا و سدی در برابر کسانی که خواهان تضعیف آن هستند توصیف کرده بود. اما نتایج انتخابات نشان داد که لوپن دست برتر را در برابر مکرون دارد. ارلانگر می‌افزاید: «شکست مکرون اگرچه ناپلئونی بود، اما آنقدر نمادین بود که ضربه‌ای به رئیس‌جمهور جوان وارد شود».

ادوارد فیلیپ، نخست‌وزیر فرانسه، هم گفت: «این نتایج را با تحقیر» دریافته است. او افزود که «رهبران سیاسی باید این پیام را بشنوند» و اکنون «زمان عمل» است. به نوشته این گزارشگر، در پارلمان فعلی اروپا برای اولین‌بار طی ۴۰ سال اخیر احزاب راست و چپ میانه دیگر در اکثریت نیستند، اما لیبرال‌های میانه، سبز‌ها و پوپولیست‌ها بالا آمده‌اند.

با این حال، احزاب اصلی حامی اروپا تنها دو سوم کرسی‌ها را برده‌اند و راست و چپ میانه باید در ائتلاف با لیبرال‌ها با یکدیگر همکاری کنند تا اکثریتی پایدار به‌دست آورند. سبز‌ها در کل اروپا صدای رساتری خواهند داشت. همچنین براساس نتایج نسبی به نظر می‌رسد که ماتئو سالوینی، حزب دست راستی «لگا نورد» ایتالیا که برای ایجاد ائتلافی میان ۱۲ حزب در این انتخابات تلاش کرده بود با کسب ۳۰ درصد آرا در صدر قرار دارد.

سالوینی که زمانی خطاب به پناهجویان و مهاجران غیرقانونی گفته بود «آماده بستن چمدان‌هایتان شوید»، روز یکشنبه گفت: انتخابات تازه نشان می‌دهد «مردم اروپا خواستار اروپای دیگری شده‌اند». سالوینی همچنین پیش‌بینی کرده است که پوپولیست‌ها و ملی‌گرایان کنترل ۱۵۰ کرسی از ۷۵۱ کرسی پارلمان اروپا را در دست گیرند.

دو تن از رهبران جدایی طلب کاتالونیا یعنی کارلوس پوجدمون که اکنون در تبعید است و اوریول ژانکه‌را که به اتهام شورش، فتنه و سوء‌استفاده از اموال عمومی برای برگزاری همه‌پرسی استقلال کاتالونیا در زندان است نیز با رای اسپانیایی‌ها به پارلمان راه یافتند.

نتایج رسمی انتخابات پارلمان اروپا در اسپانیا پس از شمارش ۸۵ درصد آرا نشانگر پیروزی حزب سوسیالیست حاکم است. این حزب توانسته ۳۳ درصد آرا را به خود اختصاص دهد. حزب محافظه کار مردم حدود ۲۰ درصد و حزب پوپولیست نزدیک به ۶/ ۵ درصد آرا را کسب کرده‌اند.

کارلس پوجدمون از استقلال طلبان کاتالونیا به پارلمان اروپا راه خواهد یافت. با این حال، اولین پس‌لرزه سیاسی این انتخابات، دستور نخست‌وزیر یونان برای برگزاری انتخابات زودهنگام داخلی در پی شکست روز یکشنبه است. آمارگیری در حوزه‌های اخذ رای در یونان نشانگر پیشتازی حزب دموکراسی نوین، جریان اصلی راست میانه این کشور با کسب ۳۲ تا ۳۶ درصد آرا است.

حزب چپ‌گرای سیریزا به رهبری الکسیس سیپراس، نخست‌وزیر احتمالا با کسب ۱۹ تا ۲۵ درصد آرا در جایگاه دوم قرار خواهد گرفت. نخست‌وزیر یونان با پذیرش شکست در این انتخابات دستور برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام را صادر کرد. حزب محافظه‌کار مردم اتریش به رهبری سباستین کورتس با کسب ۵/ ۳۴درصد آرا، برنده بزرگ انتخابات اتریش خواهد شد.

حزب سوسیال دموکرات این کشور که در جریان انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی گذشته بازنده اصلی بود، این بار می‌تواند با کسب حدود ۱/ ۲۴ درصد آرا دومین جریان اصلی سیاسی این کشور اروپای مرکزی باشد. حزب راست‌گرای افراطی آزادی اتریش که اخیرا با یک رسوایی از دولت خارج شد، احتمالا با کسب ۵/ ۱۷ درصد در جایگاه سوم قرار می‌گیرد.

در بسیاری از کشور‌های اروپای شرقی و مرکزی، اگرچه احزاب راست و پوپولیست نتوانستند اکثریت قاطع را به دست آورند، اما توانستند کرسی‌های خود را در پارلمان اروپا افزایش دهند. در بلژیک احزاب متعدد ملی‌گرای فلامان (هلندی زبان) پیروز شدند. سه حزب عمده این گروه قومی زبانی نزدیک به ۲۷ درصد آرا را کسب کردند. در لتونی، حزب لیبرال محافظه‌کار «اتحاد» با وجود از دست دادن ۲۰ درصد آرا نسبت به انتخابات سال ۲۰۱۴ با کسب ۲۶ درصد آرا، پیشتاز است.

سوسیال دموکرات‌ها با ۵/ ۱۷ درصد آرا در جایگاه دوم قرار دارند. در استونی راست‌گرا‌های افراطی در حزب مردم با سه برابر کردن آرای خود، ۷/ ۱۲ درصد آرا را کسب کردند و حزب لیبرال «اصلاح» با کسب ۲/ ۲۶ درصد آرا، حزب سوسیال دموکراتیک با ۳/ ۲۳ درصد آرا و حزب میانه با ۴/ ۱۴ درصد آرا در مراتب بعدی قرار دارند.

حزب حاکم فیدز به رهبری ویکتور اوربان با کسب ۵۶ درصد آرا پیروز بزرگ انتخابات اروپایی در مجارستان است. احزاب چپ میانه و راست‌افراطی با کمتر از ۲۰ درصد آرا در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. شمارش آرا در لیتوانی نشان می‌دهد حزب راست میانه «اتحادیه میهن» حدود ۴۱/ ۱۷ درصد آرا و حزب سوسیال دموکراتیک ۹۰/ ۱۶ درصد آرا را به دست آورده‌اند.

ائتلاف کشاورزان و سبز‌ها هم با نزدیک به ۱۴ درصد آرا، در رده بعد ایستاده‌اند. در فنلاند، حزب ائتلاف ملی، جریان اصلی راست میانه با کسب ۱۰/ ۲۰ درصد آرا پیشتاز انتخابات پارلمان اروپا است. احزاب سوسیال دموکرات و جبهه سبز با کسب ۱۰/ ۱۵ درصد آرا در مکان‌های دوم و سوم قرار دارند. حزب راست‌گرای افراطی «فنلاندی‌های واقعی» با ۱۰/ ۱۴ درصد آرا می‌تواند ۲ کرسی در پارلمان اروپا را به خود اختصاص دهد.

در ایرلند، حزب سبز این کشور توانست رقبا را پشت سر گذاشته و وارد پارلمان اروپا شود. این اولین بار در بیست سال گذشته است که سبز‌های ایرلند وارد پارلمان اروپا می‌شوند؛ رویدادی که دستاوردی بزرگ برای آن‌ها محسوب می‌شود. ایرلند سهم زیادی از ۷۵۱ کرسی پارلمان اروپا در اختیار ندارد و تا قبل از اجرایی شدن برگزیت تنها می‌تواند ۱۱ نماینده به این پارلمان بفرستد.

به‌طور کلی کاهش استقبال از احزاب اصلی و سنتی در سطح اتحادیه اروپا و همزمان افزایش نگرانی‌ها دربارۀ وضعیت محیط زیست و تغییرات آب و هوایی، این امید را در احزاب دیگر از جمله سبز‌ها در تمام کشور‌های اروپا تقویت کرده است که بتوانند امسال رای بیشتری را صاحب شوند.

با این حال، به نوشته ارلانگر، گزارشگر نیویورک تایمز، هستند کسانی که هنوز به اروپا امید دارند. «هولگر شیمیدینگ»، اقتصاددان ارشد در بانک آلمانی برنبرگ، می‌گوید: «اروپا از این بحران به سلامت خواهد گذشت. دستاورد‌های قبلی برای احزاب پوپولیست در سطح ملی و نیز چالش‌های برگزیت، ترامپ، چین و روسیه باعث شده برخی نیرو‌های گریز از مرکز پا بگیرند. اما این‌ها هم مجموعه‌ای سالم از مباحث در مورد آینده ادغام اروپاست».

لئونارد، مدیر شورای اروپایی روابط خارجی هم می‌گوید: «بر خلاف پیش بینی ها، هیچ تغییر شگرفی به سوی احزاب راست‌افراطی یا ضد اروپایی به وجود نیامده است.»