داستانهای ناگفته خاورمیانه؛ مجموعه عکسهای جنجالی و احساس برانگیز
بنیاد عکس عرب در این مجموعه عکسهایی جنجالی و احساس برانگیز، از ازدواجها و پوششهای نامتعارف تا کودکان اسلحه به دست، را گنجانده است.
کد خبر :
۷۰۷۲۴
بازدید :
۶۵۰۰۶
فرادید | آرشیو جدید آنلاین «بنیاد عکس عرب» تصاویری از داستانهای گفته نشده یا فراموش شده خاورمیانه را منتشر و در اختیار عموم قرار داده است. بنیاد عکس عرب در این مجموعه عکسهایی جنجالی و احساس برانگیز، از ازدواجها و پوششهای نامتعارف تا کودکان اسلحه به دست، را گنجانده است.
اما آنچه بنیاد را به منبعی منحصربهفرد و شگفتانگیز تبدیل کرده است، هزاران عکسی است که فعالیتهای روزمره، سنتهای فراموش شده و روشهای از مد افتاده زندگی را به نمایش میگذارند. این بنیاد، در طی بیش از ۲۰ سال فعالیت خود، آرشیو خود را غنی و حفظ کرده؛ کتاب منتشر کرده؛ و نمایشگاههای متعدد برگزار کرده است؛ اما تاکنون مجموعه عکسهای آن برای عموم قابل دسترس نبودهاند.
اکنون، با راهاندازی پلتفرم آنلاین، هزاران عکس دیده نشدۀ این بنیاد برای تمام مردم جهان قابل دسترس است؛ عکسهایی که داستانهایی ناگفته و فراموش شده از خاورمیانه را به نمایش میگذارند. بنیاد غیرانتفاعی عکس عرب با هدف پژوهش، حفاظت و نگهداری تاریخ تصویری شمال آفریقا، خلیج فارس و کشورهای کوچک اطراف آن، در سال ۱۹۹۷ در بیروت تاسیس شد. این بنیاد در حال حاضر بیش از ۵۰۰۰۰۰ عکس چاپ شده و نگاتیو دارد.
مدیر این بنیاد، مارک موارکچ، میگوید: «ما پلتفرمی هستیم که رسانه عکاسی، عمل عکاسی و استفادههای متفاوت از عکاسی در روزگار معاصر را نقد میکند و تلاش میکند مرزهای عکاسی را گسترش دهد.» عکسهای بنیاد به صورت موضوعی طبقه بندی شده و با جستجوی کلیدواژهها، از موضوع تا کشور مورد نظر، قابل دسترساند. بازدیدکنندگان میتوانند عکسهای دلخواه خود را در شبکههای اجتماعی به اشتراک بگذارند و اطلاعات دقیقی از عکس را با بزرگ کردن آن مشاهده کنند.
بسیاری از عکسهای چاپی و نگاتیوها با گذر سالها آسیب دیدهاند، اما هرگز ترمیم و دستکاری نشدهاند و در شکل اصلی خود به عنوان اشیاء تاریخی از آنها نگهداری میشود.
عکس با مردگان
بسیاری از تصاویر سنتهایی را مستند کردهاند که اکنون کاملا از بین رفتهاند. «کامیل ال کاره» که به خاطر عکسهای پست مدرنش معروف بود، در دهههای ۱۹۲۰ و ۳۰ در شمال لبنان معروف شد. او پرترههای خانوادگی رسمیای را خلق میکرد که در آنها یک جسد در مرکز صحنه قرار داشت. در یکی از عکسهای او، که نمونهای معرف از کارهای اوست، جسد پیرمردی با کتوشلوار سیاه دیده میشود که با گلها هم دستهای او را بسته و هم دهانش را پوشاندهاند. خانوادۀ او به صف ایستادهاند، و عدهای گردن کشیدهاند که برای آخرین بار با پیرمرد وداع کنند.
بسیاری از تصاویر سنتهایی را مستند کردهاند که اکنون کاملا از بین رفتهاند. «کامیل ال کاره» که به خاطر عکسهای پست مدرنش معروف بود، در دهههای ۱۹۲۰ و ۳۰ در شمال لبنان معروف شد. او پرترههای خانوادگی رسمیای را خلق میکرد که در آنها یک جسد در مرکز صحنه قرار داشت. در یکی از عکسهای او، که نمونهای معرف از کارهای اوست، جسد پیرمردی با کتوشلوار سیاه دیده میشود که با گلها هم دستهای او را بسته و هم دهانش را پوشاندهاند. خانوادۀ او به صف ایستادهاند، و عدهای گردن کشیدهاند که برای آخرین بار با پیرمرد وداع کنند.
بادیه نشینی
عکاس دانشگاهی «جرائیل جابور» در سال ۱۹۰۰ در سوریه متولد شد. او عکسهایی از مری بادیهنشن در صحرای سوریه را ثبت کرده که باز شکاری روی دستش است و سرش را با یک دستار سفید بسته است. اثر جابور نمایی از زندگی روزمره بدویان در سوریه را که تا اوایل قرن ۲۰ بیابانگرد و صحرانشین بودند، به تصویر میکشد.
چهره بی نقاب
آرشیو عکسهای بنیاد هم وقایع و هم شخصیتهای تاریخی را دربرمیگیرد؛ اما همچنین لحظات منحصربهفردی را مستند کرده و بروی آن نور افکنده است که در طی تاریخ نادیده گرفته شدهاند. این تصاویر تغییرات اجتماعی در طی زمان را نشان میدهند. یک پرتره استودیویی از یک عکاس مصری گمنام که در اوایل قرن ۲۰ گرفته شده است، دو زن جوان را با سربند و بدون روبنده نشان میدهد. هر دو زن نقاب سفید خود را از صورت به کناری زدهاند و اجازه دادهاند تا عکاس از آنها عکس بگیرد. موارکچ بر این باور است که این عکسها نخستین عکسهای شناخته شده رصمی هستند که از چهره بدون پوشش زنان عرب ثبت شده است.
مردان نیمهبرهنه
در این مجموعه، همچنین پرترههایی از مردان نیمبرهنه دیده میشود. بدنسازی در اواسط قرن ۲۰ یک وقتگذرانی رایج بود و مردان اغلب ماهیچههای خود را به نمایش میگذاشتند یا در کنار جوایز خود برای عکاس ژست میگرفتند. یکی از عکسها که توسط جمال یوسف، عکاس مصری، ثبت شده است، سه مرد را با نشان میدهد که ترکیبی مثلثی گرفته و دستانشان را روی یک سنگ گذاشتهاند. بازی نور ماهیچههای آنها را برجستهتر کرده است.
شیرینی پزی
این مجموعه عکس همچنین شامل فعالیتهایی است که هنوز در زندگی روزمره مصریان در جریان است؛ مراسمی مانند شیرینیپزی محلی. در سال ۱۹۶۰، محمد یوسف زیر شیشهای دراز میکشد و از فعالیت مردی شیرینیپز که روی این شیرینی خمیر درست میکند، عکاسی میکند. مرد شیرینیپز با لبخند بزرگی روی صورت و لباس سفید، اشکالی منظم و دایرهای روی شیشه ترسم میکند.
خلق سورئالیسم
بسیاری از عکسهای اولیه که توسط عکاسان این منطقه ثبت شده اند، تکنیکها و ترکیبهای متنوعی را به نمایش میگذارند. یک عکس بازیگوشانه که در سال ۱۹۲۲ در بیتالحم و توسط یک عکاس گمنام فلسطینی ثبت شده است، از تکنیکی موسوم به «اووِرلِی» برای ثبت عکس یک مرد در چهار موقعیت مختلف و خلق تابلویی سورئال که مرد را در حال غذا خوردن نشان میدهد، استفاده کرده است. سر همان مرد در یکی از موقعیتها در بشقاب است و یکی از همان شخصیتها که باز تکرار همان مرد است، دارد سر را تکه میکند.
در نگاه زنان
عکس دیگری که در همین دوره گرفته شده است، عکسی از ماری الخازن است. یکی از عکاسان زن خاورمیانه که در سال ۱۸۹۹ در لبنان متولد شد. او به عکاسی آماتور علاقمند بود و خودش را یک طرفدار حقوق زن میدانست. ترکیببندیهای پیشرو و عادت او در عکاسی کردن از خود، سایر زنان و مردانی که اوقات فراغت میگذارنند، او را به یکی از شخصیتهای جالب در عکاسی تبدیل کرد.
یکی از عکسهای معروف او مرد و زنی را در پشت یک اسب نشان میدهد. زن در جلوی تصویر قرار گرفته و عکسش روی عکس مرد سایه انداخته است. این تکنیک که تکنیک «دابل اکسپوژر» است، تصویری سورئال با تعادلی زیبا را خلق کرده است.
مردانگی در سلاح و لباس چریکی
در راستای تاریخ تنشزای منطقه، بسیاری از عکسها نیز اسلحه را به نمایش گذاشتهاند؛ اما موارکچ هشدار میدهد که این تصاویر ممکن است برخی اوقات اشتباه تفسیر شوند.
عکاس لبنانی «هاشم المدنی» صدها عکس از زندگی روزمره شهر «سیدون» و مردمان بومیاش ثبت کرده است؛ شامل: پرترههایی از مردان و کودکان با اسلحه که در دهه ۱۹۷۰ و به دنبال جنگ داخلی لبنان ثبت شدند.
یکی از عکسها مردی سبیلو با چفیه دور سرش را نشان مدهد که جلیقه چریکی به تن و یک کلاشنیکوف به دست دارد.
اخیرا، یکی از بازدیدکنندگان از بنیاد با دیدن این عکس که به دیوار آویخته بود، متعجب شد. او گفت: این مرد، پدربزرگش است که برای شرکت برق دولتی کار میکرده است. اگرچه او هرگز یک نیروی شبهنظامی نبوده است، اما وقتی برای انداختن عکس به استودیو عکاسی رفته، خواسته که لباس چریکی به تن کند. مدیر بنیاد عکس میگوید: «این راهی بوده که مردان میتوانستند مردانگی خود را در جلوی دوربین به نمایش بگذارند. این عکسها در استودیوها ثبت شدهاند و بازنمایی شکل خاصی از مردانگی هستند.»
حفظ تاریخ خاورمیانه
آرشیو آنلاین بنیاد قصد دارد دیدگاهها نسبت به خاورمیانه را گستردهتر کند. موارکچ قابل دسترس کردن عکسها برای عموم در سراسر جهان را بخشی از وظیفه خود برای حفظ این عکسها میداند.
«این آرشیوی ابزاری است که باید مورد استفاده قرار گیرد. حفظ اثر به طروق مختلفی صورت میگیرد. اگر یک کودک خردسال این تصاویر را ببیند و تصاویر به او کمک کند که خلاقیتش را تقویت کند یا به یک دلیل عاطفی و احساسی این اثر در ذهنش ثبت شود، این عکسها، تاریخ ما و حافظه مربوط به اشیاء و منطقه حفظ خواهند شد.»
۰