علی مصفا و انتخاب‌هایش

بهناز شیربانی | سال‌ها است که علی مصفا به‌جز بازیگری، تهیه‌کنندگی برخی آثار سینمایی را نیز بر عهده دارد و طبیعی است که انتخاب او در مقام تهیه‌کننده نیز کنجکاوی علاقه‌مندان به سینما را برمی‌انگیزد.

سال گذشته پیش از برگزاری جشنواره فیلم فجر بسیاری علاقه‌مند دیدن «مسخره‌باز»‌ی بودند که نخستین اثر سینمایی همایون غنی‌زاده در مقام کارگردان بود و علی مصفا تهیه‌کنندگی آن را برعهده داشت و البته نقش کوتاهی در فیلم ایفا کرد.

فارغ از اینکه مصفا بیشتر خودش را بازیگر می‌داند نه تهیه‌کننده، معتقد است که تهیه‌کنندگی برایش بیشتر شکل کمک‌کردن به کارگردان‌های جوان را دارد.

او در گفت و‌گویی پیش از برگزاری جشنواره سی‌و‌هفتم فیلم فجر درباره چرایی پذیرفتن مسئولیت تهیه‌کنندگی گفت: «تهیه‌کنندگی هیچ‌وقت خواست من نبوده و الان هم نیست، ولی مثل اینکه قسمتم این بوده که همیشه درگیر کار‌هایی شوم که خیلی از من دور بوده‌اند.

در این سه، چهار سال باور کنید شاید هر ماه سه، چهار تماس یا بیشتر داشتم؛ به‌ویژه از کار اولی‌ها که دلشان می‌خواست من تهیه‌کننده کار باشم و یک‌جوری این‌قدر پیشنهاد داشتم که واقعا چاره‌ای نداشتم جز اینکه یکی را بالاخره قبول کنم، وگرنه واقعا تهیه‌کنندگی در فضای ذهنی من نیست.

به‌هرحال، برای من به عنوان تهیه‌کننده ملاک اولیه و اصلی باز هم فیلم‌نامه است. وقتی که قرار می‌شود تهیه‌کننده باشم، سعی می‌کنم چیزی که به نظرم درست می‌رسد به بهترین شکل انجام شود. سعی می‌کنم آن بلا‌هایی که سر خودم می‌آمد سر کارگردانی که می‌خواهد فیلم اولش را بسازد، نیاید.

سعی می‌کنم چیز‌هایی که در این سال‌ها فکر می‌کردم یک تهیه‌کننده باید انجام بدهد، انجام دهم، خیلی چیز‌ها کار من نیست و از دیگران کمک می‌گیرم، ولی از جهات دیگر گاهی بیشتر از یک تهیه‌کننده متعارف سینما می‌توانم به کارگردان کمک کنم. این درست است که فیلم‌سازی حداقل در ظاهر کاری دسته‌جمعی و گروهی است و بنا بر همراهی گروه با کارگردان است، اما در واقعیت و به‌ویژه در فیلم اول، کارگردان همیشه تنهاترین عضو گروه است و به حمایت و دلگرمی نیاز دارد».

از اکران عمومی «مسخره‌باز» خیلی نمی‌گذرد. فیلمی که در جشنواره فیلم فجر توجه بسیاری را جلب کرد و حواشی حضور همایون غنی‌زاده در اختتامیه و زمان دریافت جایزه‌اش تا مدت‌ها بعد از برگزاری جشنواره ادامه داشت. اما به نظر می‌رسد در مدت کوتاهی که از اکرانش می‌گذرد، توانسته جایگاه خوبی در جدول فروش سینما به دست آورد.

اما این روز‌ها غیر از «مسخره‌باز» که نام علی مصفا به عنوان تهیه‌کننده درآن دیده می‌شود، سه فیلم «مردی بدون سایه»، «چاقی» و «سال دوم دانشکده من» در فاصله کوتاهی از هم اکران شد و هم‌زمانی اکران این سه فیلم او را به چهره خبر‌ساز این روز‌ها تبدیل کرده است.

فیلم سینمایی «چاقی» به فاصله پنج سال از زمان ساخت اکران شد. آن‌قدر دیر که قطعا یادآوری آن برای بسیاری که این فیلم را نخستین‌بار در جشنواره سی‌و‌سوم فیلم فجر دیده بودند، سخت بود و دلیل عدم اکران آن در این سال‌ها عجیب به نظر می‌رسید.

خبر اکران فیلم بعد از پنج سال غیر از مخاطبان سینما، بازیگران و عواملش را هم غافلگیر کرد و علی مصفا در گفت‌و‌گویی تصویری درباره این فیلم سینمایی گفت: «شنیده‌ام بالاخره فیلم «چاقی» بعد از پنج سال اکران می‌شود. از این بابت خوشحالم و امیدوارم اکران این فیلم همراه با موفقیت باشد. یاد آقای آخوندی بخیر که در تولید این فیلم همراه ما بودند.

دلم برای همه عوامل این فیلم تنگ شده است. آن‌قدر این فیلم را اکران نکردید که هم لاغر شدم، هم ریشم سفید شد و همه موهایم ریخت». چاقی از جمله فیلم‌هایی بود که در نخستین نمایشش در جشنواره فیلم فجر نتوانست توجه منتقدان و اهالی رسانه را جلب کند و تاکنون در گیشه نیز موفقیت چندانی کسب نکرده است.

«مردی بدون سایه»، ساخته علیرضا رئیسیان، از دیگر فیلم‌هایی است که علی مصفا یکی از نقش‌های اصلی آن را عهده‌دار است. تازه‌ترین ساخته سینمایی رئیسیان نیز نخستین نمایشش را در جشنواره سی‌و‌هفتم فیلم فجر تجربه کرد و برایند نظر منتقدان از این فیلم چندان راضی‌کننده نبود. برخی سینمایی‌نویسان فیلم‌نامه کم‌رمق فیلم را پاشنه آشیل آن توصیف کردند و برخی دیگر از حضور دوباره مصفا در کنار لیلا حاتمی نوشتند که برخلاف بسیاری از فیلم‌های موفق این‌دو، این تجربه چندان چشمگیر نبوده است.

«مردی بدون سایه» باوجود حضور بازیگرانی که معمولا در آثارشان مخاطبانی را با خود همراه می‌کنند، سهم زیادی از گیشه پاییزه سینما کسب نکرده است.

«سال دوم دانشکده من»، دیگر فیلمی که سال گذشته علی مصفا در جشنواره فیلم فجر داشت و هم‌زمان با دیگر فیلم‌هایش اکران شده است، تازه‌ترین ساخته رسول صدرعاملی مصائب دختران جوان را تصویر کرده است.

صدر‌عاملی در این فیلم نیز در کنار بازیگران چهره سینمایی ایران مثل علی مصفا، ویشکا آسایش، بابک حمیدیان، از چهره‌های جوانی که به‌تازگی به سینمای ایران معرفی شده‌اند، استفاده کرده است؛ چهره‌هایی که حضورشان در این فیلم تحسین‌برانگیز است. «سال دوم دانشکده من» نیز در رقابت با دیگر فیلم‌های اکران جدید سینما است و فروشش به یک میلیارد نزدیک می‌شود.

علی مصفا از جمله بازیگران بی‌حاشیه سینما است که تجربه حضور مقابل دوربین کارگردان‌های بزرگ سینمای ایران و حضورش در مقام کارگردان، تحسین بسیاری از سینمانویسان و مخاطبان سینما را به همراه داشته است.

قطعا پیش از ساخت هر فیلم نمی‌توان جواب قاطعانه‌ای برای میزان شکست یا پیروزی فیلم متصور بود. آنچنان که مصفا هم معتقد است: «هرچقدر هم که نویسنده و کارگردان معتبر باشد، به‌هرحال هیچ‌کس نمی‌تواند سرنوشت فیلم را پیش‌بینی کند؛ هستند چیز‌هایی که می‌توان با آن‌ها تخمینی زد و مهم‌ترین آن‌ها به نظر من فیلم نامه است. در این فیلم‌نامه می‌توانستم حدس بزنم که اتفاق خوبی می‌افتد اگر همه‌چیز با هم جفت‌وجور شود».