خطرات مهلک یک ماجراجویی کنجکاوانه

فرادید | فضانوردان ایستگاه فضایی بین‌المللی در روز دوشنبه برای انجام تعمیرات از ایستگاه فضایی خارج شدند. خوشبختانه همه چیز طبق برنامه پیش رفت، اما خروج از ایستگاه می‌تواند مرگبار باشد. فضانوردان هنگام خروج از ایستگاه باید مراقب چه مواردی باشند؟

1. غرق شدن در فضا
به گزارش فرادید به نقل از بی بی سی انگلیسی، لباس فضایی یکی از تجهیزات کوچک و شخصی فضانوردان است که می‌تواند عملکردی اشتباه داشته باشد. لوکا پارمیتانو، فضانورد ایتالیایی، اولین بار در سال 2013 با این مشکل مواجه شد: کلاه فضایی او هنگام راهپیمایی فضایی (Spacewalk) شروع به نشت آب کرد.

نشت آب در سیستم تهویه او رخ داده بود. مایع در شرایط گرانش صفر سیال نمی‌شود. به همین دلیل، آب نشت کرده به داخل کلاه آقای پارمیتانو، در حالتی ساکن باقی مانده و چشم‌ها، گوش‌ها و سوراخ‌های بینی او را مسدود کرده بود.

ترس از «غرق شدن» باعث شد تا او راهپیمایی فضایی خود را نیمه کاره باقی بگذارد.

او می‌گوید: «من به اتاق ایرلاک [تنظیم کننده هوا و فشار داخل فضاپیما و زیردریایی] برگشتم و آب شروع به چکه کردن کرد. آب جلوی چشم‌‎ها و راه بینی‌ام را مسدود کرده بود. اصلا نمی‌توانستم چیزی ببینم یا بشنوم. برقراری ارتباط هم کار دشواری بود. تنفس از طریق بینی ممکن نبود. حتی خواستم با زمین مخابره که نمی‌توانم راه را پیدا کنم، اما نتوانستم. آن‌ها صدای من را نمی‌شنیدند و من هم نمی‌توانستم صدای آن‌ها را بشنوم. به جای اینکه به غرق شدن فکر کنم، دنبال راه‌حل گشتم.»

پارمیتانو سرانجام به آرامی راهش را به اتاق ایرلاک پیدا کرد و از لبه‌های تیز بدنه ایستگاه که می‌توانست لباسش را پاره کند، عبور کرد و با امنیت کامل وارد ایستگاه فضایی شد.


این تنها مورد از این دست مشکلات نبوده است. کریس هادفیلد، فضانورد کانادایی، در جریان راهپیمایی فضایی خود در سال 2001 دچار مشکلی مشابه شد. به ناگهان اشک از چشمان او جاری و مانند یک گلوله مایع جلوی چشم راست او را گرفت. دلیل این اتفاق نیز نشت گاز سمی به داخل لباسش بود. او در آن لحظه بینایی خود را از دست داد، اما پس از انجام دستورات مخابره شده از زمین، گاز سمی را از داخل لباسش بیرون و بینایی‌اش را مجدد به دست آورد.

2. غوطه‌ور شدن در فضا
گرچه تاکنون هیچ فضانوردی در فضا رها نشده است، اما هادفیلد می‌گوید که بزرگترین ترس او به عنوان فضانوردی کارکشته همین مورد است. همه کسانی که به راهپیمایی فضایی می‌روند با یک کابل فلزی جمع شدنی به طول 26 متر به ایستگاه فضایی متصل هستند.

فضانوردان با هماهنگی‌های انجام شده به نوبت از اتاق ایرلاک خارج شده و اتصالات کابلی را ممکن می‌سازند. در این بین اما اگر یکی از فضانوردان به سمت فضا کشیده و در آن شناور شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

3. جوش آمدن خون
لباس فضانوردان با توجه به شرایط نزدیک به خلا فضا تهیه می‌شود و یک پارگی یا سوراخ کوچک در لباس آن‌ها می‌تواند عواقب مهلکی را در پی داشته باشد.

حجم گوشت بدن انسان در شرایط خلا تا حدود دو برابر بزرگتر می‌شود. جوزف کیتینگر، خلبان نیروی هوایی آمریکا، در جریان آسمان نوردی از یک بالن در سال 1960 میلادی متوجه این مسئله شد. او از ارتفاع 30 کیلومتری زمین آسمان نوردی را شروع کرده بود و دست راستش نیز به در این تمرین به شدت متورم شده بود. کیتینگر در اینجا بود که متوجه چنین اتفاقی شده بود.

با این حال او تمرین را انجام داد و چندین رکورد را به نام خود ثبت کرد. اگر لباس و کلاهش فشار را تنظیم نمی‌کردند، او هنگام فرود بر روی زمین جان خود را از دست داده بود. اندازه دست او نیز به حالت اولیه بازگشت.

هنگام پارگی لباس، از دست دادن اکسیژن به اولین نگرانی فضانوردان تبدیل می‌شود. بدن در این حالت تنها 15 ثانیه زمان دارد تا از اکسیژن موجود تنفس کند. در غیر این صورت شخص از هوش می‌رود. این اتفاق حتی یکبار در آزمایش‌های ناسا رخ داد.

اگر فضانوردان لباس مخصوص را نمی‌پوشیدند و فشار هوا تنظیم نمی‌شود، تمام مایعات بدن می‌جوشیدند، چرا که گازهای موجود در آن منبسط می‌شدند. بنابراین اگر به دلیل کمبود اکسیژن کشته نشوید، عاملی دیگر وجود دارد که به سرعت شما را از پای درخواهد آورد.

با این حال، منافذ ریز روی لباس فضانوردان همیشه نمی‌توانند فاجعه بیافرینند.
اتفاقی مشابه حدود هشت ماه پیش از آن نیز رخ داد. رابرت بیمر هنگام جابجایی برخی وسایل از شاتل فضایی به ایستگاه فضایی بین‌المللی متوجه سوراخ دو سانتی‌متری بر روی دستکشش شد. به گزارش فرادید به نقل از بی بی سی انگلیسی، گفتنی است که لباس فضانوردان از هفت لایه محافظتی تشکیل شده است تا مانع نفوذ سنگ‌ اسمانى‌ خيلى‌ ريز شوند. سرعت ذرات ریز با وزن زیر یک گرم با توجه به سرعت ایستگاه فضایی بین‌المللی به حدود 36 هزار کیلومتر بر ساعت می‌رسد.


هیچ نوع لباسی نمی‌تواند از فضانوردان در برابر اشیای بزرگتر محافظت کند. ناسا در حال حاضر 500 هزار زباله فضایی ساخته شده به دست بشر را شناسایی کرده که به دور زمین می‌چرخند. حدود 20 هزار مورد از این زباله‌ها به بزرگی پرتقال هستند.

4. خستگی
درست است که در فضا شرایط بی‌وزنی حاکم است، اما کار کردن در یک لباس 160 کیلوگرمی و البته بزرگ بسیار خسته کننده و فرسایشی است. بدن در چنین شرایطی احساس کوفتگی می‌کند، چرا که با کمک لباس فضانوردی در برابر شرایط فضا مقاومت می‌کند. ضریب خطای افراد در چنین شرایطی نیز بیشتر شده و ممکن است عامل اتفاقات ناخوشایندی شوند.

5. کرانه‌ای پر از ابهام
راهپیمایی فضایی پیشرفت‌‎های بسیار چشمگیری را به خود دیده است. به گزارش فرادید به نقل از بی بی سی انگلیسی، الکسی لئونوف روس، نخستین انسانی است که در سال 1965 میلادی اقدام به راهپیمایی فضایی کرده است. او تنها 12 دقیقه از فضاپیمای وُسخود خارج شد، اما فاجعه رخ داد.


مهندسین شوروی پیش‌بینی نکرده بودند که لباس فضایی الکسی در شرایط گرانش سفر منبسط می‌شود. زمانی که او خواست به فضاپیما برگردد، از دریچه عبور نمی‌کرد. او مجبور شد تا یکی دریچه‌ها را باز کند تا بتواند فشار را تا حدی کم کند.

فضا به دلیل شرایطی که دارد کاملا برای بشر مبهم است ولی دانشمندان تا حد زیادی می‌توانند شرایط را شبیه سازی کنند، اما همیشه احتمال خطا وجود دارد. هادفیلد می‌گوید: «فضانوردان همواره نگران شرایط هستند. ما تلاش می‌کنیم تا در مورد جزئیات همه چیز مطلع شویم تا مبادا مشکل غیرمنتظره‌‎ای پیش آید. بنابراین، اگر به ناگهان به مشکلی بربخوریم، دست و پای خودمان را گم نخواهیم کرد. هیچ کس از یک فضانورد هراسان و شگفت زده خوشش نمی‌آید.»

منبع: BBC World
ترجمه: وبسایت فرادید