گلچین گیلانی؛ جاودان‌ساز نوستالژی گیلان
در حالی که قریب به نیم قرن از مرگش می‌گذرد، شعر «ترانه باران» او هنوز که هنوز است در حافظه چند نسل از ایرانی‌هایی که در کتاب درسی‌شان با نام او آشنا شدند، باقی است.
کد خبر :
۷۵۱۳۲
بازدید :
۷۰۷۹
اسماعیل ساغری | گلچین‌گیلانی جدا از کار شاعری و سرودن شعر معروف «ترانه باران» به لحاظ تاریخی هم جایگاه قابل اعتنایی در شعر معاصر فارسی دارد و آن قرار گرفتن نامش در زمره یکی از نوپردازان در حوزه شعر کودک است:
«ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ شیشه ﺗﻨﻬﺎ/ ایستاده ﺩﺭ ﮔﺬﺭﻫﺎ/ ﺭﻭﺩﻫﺎ ﺭﺍﻩ ﺍﻭﻓﺘﺎﺩﻩ/ ﺷﺎﺩ ﻭ. ﺧﺮﻡ/ یک ﺩﻭ ﺳﻪ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﭘﺮ ﮔﻮ/ ﺑﺎﺯ ﻫﺮ ﺩﻡ/ ﻣﯽﭘﺮﻧﺪ این ﺳﻮ ﻭ. ﺁﻥ ﺳﻮ/ ﻣﯽﺧﻮﺭﺩ ﺑﺮ شیشه ﻭ. ﺩﺭ/ ﻣﺸﺖ ﻭ. ﺳیﻠﯽ/ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ دیگر/ نیست نیلی»
گلچین، شاعر گیلانی و پسرخاله هوشنگ ابتهاج که امروز خواب ابدی‌اش ۴۷ ساله می‌شود در سال ۱۲۸۸ در محله سبزه‌میدان رشت به دنیا آمد. در حالی که قریب به نیم قرن از مرگش می‌گذرد، شعر «ترانه باران» او هنوز که هنوز است در حافظه چند نسل از ایرانی‌هایی که در کتاب درسی‌شان با نام او آشنا شدند، باقی است.
«ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ شیشه ﺗﻨﻬﺎ/ ایستاده ﺩﺭ ﮔﺬﺭﻫﺎ/ ﺭﻭﺩﻫﺎ ﺭﺍﻩ ﺍﻭﻓﺘﺎﺩﻩ/ ﺷﺎﺩ ﻭ. ﺧﺮﻡ/ یک ﺩﻭ ﺳﻪ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﭘﺮ ﮔﻮ/ ﺑﺎﺯ ﻫﺮ ﺩﻡ/ ﻣﯽﭘﺮﻧﺪ این ﺳﻮ ﻭ. ﺁﻥ ﺳﻮ/ ﻣﯽﺧﻮﺭﺩ ﺑﺮ شیشه ﻭ. ﺩﺭ/ ﻣﺸﺖ ﻭ. ﺳیﻠﯽ/ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ دیگر/ نیست نیلی»
گلچین، شاعر گیلانی و پسرخاله هوشنگ ابتهاج که امروز خواب ابدی‌اش ۴۷ ساله می‌شود در سال ۱۲۸۸ در محله سبزه‌میدان رشت به دنیا آمد. در حالی که قریب به نیم قرن از مرگش می‌گذرد، شعر «ترانه باران» او هنوز که هنوز است در حافظه چند نسل از ایرانی‌هایی که در کتاب درسی‌شان با نام او آشنا شدند، باقی است.
کم نیستیم ما‌ها که از بای بسم‌الله تا تای تمت آن شعر نوستالژیک را از بریم و با هر بار خواندن یا شنیدنش، بی‌درنگ به اتمسفر برآمده از آن و جنگل‌های شمال ایران می‌رویم. شعری که از بعد اجرایی هم اهمیت دارد؛ چراکه تمامی سیر کودک دونده در جنگل‌های گیلان به مدد ریتم تند شعر به اجرا درمی‌آید؛ به‌طوری که خواننده خود را در مقام کودکی می‌یابد که زیر باران نرم و ملایم گیلان‌زمین در حال گشت و گذار و دویدن است.
او از جمله شاعران مهاجرت کرده به فرنگ بود و این دوری از وطن، خود در نقش عامل محرک نوشتن شعر‌هایی در فضا و حال و هوای اقلیم و زبان مادری ظاهر شد و آثار پرخواننده‌ای را رقم زد. این البته امر متعارفی است که شاعر، نویسنده و مترجم در شرایط غربت و دوری از زادبوم از این دوری عاملی برای بروز خلاقیت هنری بسازد و از وطن بنویسد. با این حال آنچه در مورد گلچین موضوع را قدری متفاوت می‌کند، گیلانی بودن اوست.
به هر حال خاصیت اقلیم گیلان و فضا و تصاویر و حس‌های جاری در این اقلیم نوعا متفاوت است و شاید بتوان از این تفاوت به عنوان وجهی اثرگذار از کارکرد نوستالژی در کار‌های گلچین اشاره کرد. از طبیعت سبز و بکر و نوع منحصر به فرد بارانی که در شهر‌های گیلان خصوصا رشت می‌بارد، گرفته تا باور‌ها و عناصر و دستاورد‌های فرهنگی مردمانش از جمله مناسبات میان آدم‌ها و مسائل دیگر مانند زنانی که در امور جاری خانواده، نقشی فراتر از خانه‌داری صرف داشتند.
گلچین اگرچه به عنوان شاعر شناخته می‌شود و شهرتش را مرهون این بخش از فرهنگ ایرانی و زبان فارسی است، اما پزشک هم بود. او ابتدا در رشته فلسفه فارغ‌التحصیل شد و بعد به انگلستان رفت و در آنجا دانش طب آموخت و باقی عمرش را همان جا سپری کرد و در کنار مشاهیری، چون الکساندر فیودورویچ کرنسکی، مارگارت لاکوود، دیوید لین و... به خاک سپرده شد.
گلچین اگرچه به عنوان شاعر شناخته می‌شود و شهرتش را مرهون این بخش از فرهنگ ایرانی و زبان فارسی است، اما پزشک هم بود. او ابتدا در رشته فلسفه فارغ‌التحصیل شد و بعد به انگلستان رفت و در آنجا دانش طب آموخت و باقی عمرش را همان جا سپری کرد و در کنار مشاهیری، چون الکساندر فیودورویچ کرنسکی، مارگارت لاکوود، دیوید لین و... به خاک سپرده شد.
۱
