ورزشکاران دو بار می‌میرند

علی کربلایی | می‌گویند تنها یک بار فرصت زندگی داریم و فقط یک بار می‌میریم، اما ورزشکار‌ها از کسانی هستند که دو بار می‌میرند. اولین بار وقتی می‌میرند که از دنیای ورزش حرفه‌ای بازنشسته می‌شوند. تعداد شوکه‌کننده‌ای از ورزشکاران بریتانیایی بعد از خداحافظی از دنیای ورزش حرفه‌ای در مورد مبارزه‌شان با افسردگی، اضطراب و البته افکار خودکشی صحبت کرده‌اند.

بسیاری از آن‌ها نگرانی‌هایی در مورد حمایت نشدن از سوی دولت بریتانیا، عدم مراقبت‌های ویژه پس از ترک ورزش حرفه‌ای و قطع شدن بودجه‌شان دارند. دیلی‌اسپرت انگلیس در گزارش مفصلی که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانید با تعدادی از مدال‌آوران سابق بریتانیا در المپیک صحبت کرده که برخی از آن‌ها به دلیل مشکلات روحی اقدام به خودکشی کرده‌اند.

۷ ماه پیش کریگ فالون قهرمان جودو ۲۰۰۵ انگلیس که در المپیک‌های ۲۰۰۴ آتن و ۲۰۰۸ پکن رقابت کرده بود پس از تحمل یک دوره افسردگی شدید در ۳۶ سالگی به زندگی خود پایان داد. کالوم اسکینر، دوچرخه‌سوار پیست که در المپیک ریو ۲۰۱۶ موفق به کسب مدال‌های طلا و نقره شده بود، دچار افسردگی شدید شد و هم‌اکنون از اعضای اصلی و هدایت‌گر گروه مبارزه جهانی ورزشکاران است.

او به دیلی‌میل گفته: «وظیفه سازمان‌ها حمایت و مراقبت از ورزشکاران حتی پس از پایان دوران حرفه‌ای‌شان است. باید کار‌های بسیار بیشتری انجام بدهیم.» مطالعات نشان داده، ورزشکاران و مدال‌آوران سابق المپیک و پارالمپیک بسیار مستعد افسردگی هستند.

آن‌ها به این خاطر که تمام زندگی‌شان صرف رسیدن به اهدافی خاص می‌شود و هر لحظه‌شان تحت تاثیر زندگی حرفه‌ای ورزشی‌شان است و تحت توجه شدید رسانه‌ها هستند و اغلب بهترین‌های رشته‌های خودشان هستند، زمانی که دوره‌شان به سر می‌رسد، احساس پوچی شدیدی می‌کنند. این غم و اندوه آنقدر شدید است که روانپزشکان اذعان می‌کنند «ورزشکاران تنها کسانی هستند که دو بار می‌میرند.»

کلی مسی، دونده بازنشسته که در رشته ۴×۴۰۰ متر المپیک ریو ۲۰۱۶ موفق به کسب مدال برنز شده، اکنون به عنوان مدرس و محقق در دانشگاه جان مورس لیورپول فعالیت می‌کند. او گفته: «ورزشکار بودن به این معناست که باید ۲۴ ساعت شبانه‌روز و ۷ روز هفته وقت‌تان را صرف موضوعی خاص کنید.

این بر همه چیز شما تاثیر می‌گذارد؛ آنچه می‌خورید، آنچه می‌نوشید، آنچه آموزش می‌دهید، آنچه در موردش معاشرت می‌کنید و حتی وقتی که خواب هستید. بنابراین زمانی که این دوره تمام می‌شود، برخی از مردم با این واقعیت روبه‌رو می‌شوند که خلأ گسترده‌ای در زندگی‌شان وجود دارد. موارد زیادی وجود داشته که ورزشکاران پس از بازنشستگی در بیمارستان روانی بستری شده‌اند چراکه توانایی مقابله با شرایط جدید را نداشته‌اند.»

در میان قایقران‌های بازنشسته هم اوضاع به همین ترتیب است. الکس پرتریچ ۳۹ ساله که در کارنامه‌اش دو مدال طلای المپیک دیده می‌شود بعد از لندن ۲۰۱۲ با مشکلات سلامت روان دست‌وپنجه نرم می‌کند. او گفته: «مثل این است که به یک‌باره چرخ‌ها از حرکت باز بمانند.» در نوامبر ۲۰۱۶ به دلیل رانندگی در مستی گواهینامه رانندگی‌اش برای یک سال توقیف شد و کارش را به عنوان مدیر در یک شرکت سرمایه‌گذاری از دست داد.

پرتریچ گفته: «وقتی که همه چیز تمام شد و دورانم به سر رسید هیچ‌کس از فدراسیون قایقرانی بریتانیا با من تماس نگرفت. قایقران‌ها و ورزشکار‌ها باید بدانند که تنها به دلیل خداحافظی از ورزش حرفه‌ای، اهمیتشان را از دست نمی‌دهند. آن‌ها باید اطمینان حاصل کنند مردم به آن‌ها احساس خوبی دارند.» پلان هیل ۴۰ ساله که او هم عضو تیم رویینگ بریتانیا بوده، در سال ۲۰۱۶ ایمیلی دریافت کرد با این عنوان که بودجه‌اش قطع خواهد شد به همراه «بهترین راهنمای عملی» برای کناره‌گیری از رویینگ در سطح بین‌المللی.

او گفته: «من هنوز آماده کناره‌گیری نبودم. بسیار ناامیدکننده است وقتی از کاری که عاشق آن هستی، بازنشسته‌ات می‌کنند. می‌دانم که مدیریت این مساله برای مسوولان دشوار است، بودجه محدودی وجود دارد، اما به هر حال گاهی احساس می‌کنید که سیستم در حال جویدن شماست و به زباله‌دان پرتتان می‌کند.

این بسیار ناامیدکننده است که بعد از اینکه برای کشورت سال‌ها تلاش کرده‌ای و تنها با یک نامه خداحافظی اعلام می‌کنند، دوره‌ات تمام شده. احتمالا من یکی از افراد خوش‌شانس بودم، چون برای خودم کاری دست و پا کرده بودم، اما می‌دانم که اغلب بچه‌ها وضع‌شان این طور نیست.»

دانییل براون، کماندار بازنشسته بریتانیایی که اکنون ۳۱ ساله است نیز دوره افسردگی سختی را متحمل شده است. او در المپیک‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ مدال طلا کسب کرده است. او روی ویلچیر می‌نشیند و در سال ۲۰۱۶ فدراسیون جهانی تیروکمان اعلام کرد که مشکل او به حدی نیست که روی عملکردش تاثیر بگذارد. او اعتراف کرده: «این ویران‌کننده بود. چنین خبری شما را وارد چرخه‌های مختلفی از اندوه و شوک می‌کند.

من به واقع یک بحران هویت کامل را پشت سر گذاشتم. وضعیت روانی‌ام را تحت تاثیر قرار داد، اما بدیهی است که مشکلات مالی هم از راه می‌رسند و بخشی از فکر شما معطوف آن‌ها خواهد شد. احساس می‌کردم از طرف نهاد‌های حکومتی، حمایت خاصی از من صورت نمی‌گیرد. آن‌ها برایم درخواست تجدید نظر مطرح کردند، اما تنها پشتیبانی دیگری که از طرف آن‌ها صورت گرفت، اعطای یک تکه کاغذ بود که در مورد نحوه شکایت کردن توضیحاتی ارایه کرده بود.

گلدی سایرز، برنده مدال برنز رشته پیاده‌روی در المپیک پکن به عنوان بخشی از پایان‌نامه خود در رشته مدیریت ورزشی با ۹ ورزشکار المپیکی در مورد عوامل موثر در انتقال ورزشکار از ورزش به مشاغل جایگزین صحبت کرده است. او گفته: «با افرادی صحبت کردم که در مجموع ۱۲ مدال المپیک برده بودند و هر کدام به راه و روش خودشان در تلاش برای تغییر وضعیت بودند. وضعیت آن‌ها با مردم عادی کمی متفاوت است.

می‌فهمید درباره کسانی صحبت می‌کنیم که در بهترین شرایط ممکن قرار داشته‌اند و در اوج افتخارآفرینی بودند، اما اکنون باید سراغ رشته‌ای متفاوت بروند و کارشان را از صفر آغاز کنند. پشتیبانی خاصی از سوی دولت وجود ندارد. زمانی که بازنشسته می‌شوید، احساس آزادی خوبی وجود دارد. از ساختار‌های سخت و کسل‌کننده رها می‌شوید، اما واقعیت کم‌کم وارد زندگی‌تان می‌شود و باید روالی تازه پیدا کنید.»

سایرز ادامه می‌دهد: «باقی ماندن در ورزش به نظر می‌رسد که می‌تواند به روند انتقال از یک ورزشکار حرفه‌ای به یک ورزشکار حرفه‌ای بازنشسته کمک‌کننده باشد. بنابراین کمک کردن برای باقی ماندن ورزشکاران در ورزش یک ایده عالی است، مشاغلی مثل مربی خصوصی یا مربی باشگاه‌ها. نکته مهم دیگر این است که مدال‌های المپیک در گذشته ارزش بسیاری داشتند، اما اکنون ورزشکاران سود زیادی از این مدال‌ها نمی‌برند.

آن‌هایی که در دهه ۱۹۹۰ برنده مدال المپیک شدند هنوز هم زندگی‌شان را از همان مدال می‌گذرانند. اکنون، اما ورزشکاران مثل یک ماهی کوچک در یک استخر بزرگ هستند.

«شبکه آینده ورزشکاران» در سال ۲۰۱۷ پایه‌گذاری شد و هدفش این بود برای ورزشکاران فعلی و بازنشسته برنامه‌هایی برگزار کند که آن‌ها را آگاه کند. بسیاری از ورزشکاران از اینکه حتی در تامین بودجه برای تحصیل مشکل دارند، شکایت دارند و اغلب آن‌ها می‌گویند هیچ صحبتی برای بازنشستگی و ملالت‌های بعد از آن با آن‌ها انجام نشده است.

کریستا کالن، هاکی‌باز برنده مدال طلای ریو ۲۰۱۶ که ۳۴ ساله است، گفته: «آنجا که می‌توان سود خیلی زیادی به دست آورد، این است که مربی باشید و به مهمانی‌ها بروید و سخنرانی‌های انگیزشی کنید تا شاگرد جذب کنید و مردم را ترغیب کنید تا برای آینده‌شان برنامه‌ریزی کنند. اما این هم کار سختی است. مربی‌ها درجه‌بندی می‌شوند و هر کسی نمی‌تواند به چنین درجه‌ای برسد.

دکتر توماس مک‌کبیف روان‌پزشک ورزشی درخصوص وضعیت ورزشکاران حرفه‌ای بازنشسته گفته: «آن‌هایی که به المپیک می‌رسند از سنین پایین در رشته ورزشی خود کسب تخصص کرده‌اند و تمام هویت‌شان به این سمت متمرکز شده است. هنگامی که این دوره به پایان می‌رسد، می‌تواند تاثیر بسیار مخربی بر سلامتی روان آن‌ها در طولانی‌مدت بگذارد.»

جایی که دقیقا بخواهد به این موضوع بپردازد، مشخص نشده است. نمی‌دانیم که NHS (توضیح: «سرویس سلامت همگانی» نام مشترک سیستم تامین رفاه پزشکی در بریتانیاست. بودجه این سیستم خلاف اکثر کشور‌ها از مالیات بر مردم و نه از طریق حق بیمه درمانی تامین می‌شود) مسوول رسیدگی به این موضوع حاد است یا مسوولان ورزشی باید بودجه‌ای برای سلامت روان ورزشکاران بازنشسته تخصیص بدهند.

کمیسیون ورزشکاران بریتانیا یک نهاد مستقل و کلاس جهانی است که به بیش از ۱۲۰۰ ورزشکار نخبه در بیش از ۴۰ رشته ورزشی المپیکی و پارالمپیکی سرویس می‌دهد. اما خلاف اتحادیه فوتبالیست‌ها یا کریکت‌بازان، ورزشکاران تنها تا ۶ ماه بعد از بازنشستگی حق عضویت در این اتحادیه را دارند.

سخنگوی کمیسیون ورزشکاران بریتانیا گفته: «آرمان ما این است که مراقبت‌هایی مداوم و پشتیبانی دایمی از ورزشکاران داشته باشیم و حتی کار‌هایی فراتر از بازنشستگی برای آن‌ها انجام بدهیم. اما به خوبی می‌دانیم که منابع محدودی در سطح کلان ورزش در اختیار داریم و به همین دلیل لازم است، حمایت‌هایی فراتر از مدل‌هایی سنتی جلب کنیم.»

کریگ رانسون، مدیر بهداشت و سلامت ورزشکاران EIS گفته: «اینکه چگونه می‌توانیم از ورزشکاران پس از بازنشستگی حمایت کنیم یکی از طرح‌های آینده نزدیک ماست و استراتژی ما بر این اساس بنیان گذاشته شده است. ما به دنبال این هستیم تا از ورزشکاران هنگام بازنشستگی حمایت کنیم، این شامل در نظر گرفتن حمایت مناسب از سلامت روان هم هست.»

سخنگوی فدراسیون قایقرانی رویینگ انگلستان هم گفته: «همیشه شنیدن داستان ورزشکارانی که می‌خواهند با بازنشستگی کنار بیایند، کاری سخت و ناراحت‌کننده است. این تجربه‌ای است که فدراسیون رویینگ انگلستان همیشه برای بهبود آن تلاش می‌کند.»

گیل امس که در المپیک ۲۰۰۴ آتن موفق به کسب مدال نقره شد پس از المپیک ۲۰۰۸ پکن با افسردگی شدید مواجه شد و به سختی با آن جنگید. او اعتراف کرده که به دنبال شغل می‌گردد و مجبور شده بسیاری از وسایلش را به صورت آنلاین به فروش برساند تا بتواند قبض‌هایش را پرداخت کند. امس که حالا ۴۲ ساله است، گفته: «مثل این است که در خط تولید و روی نوار نقاله باشید.

حتی وقتی مدال می‌گیرید این‌طور برخورد می‌کنند که «خب، کارتونو کردید حالا گم شید برید!» ورزشکاران بیشتر و بیشتر در مورد افسردگی، اضطراب و مبارزه با آن صحبت می‌کنند. تصور نمی‌کنم حال کسی در ورزش بریتانیا خوب باشد. به نظرتان همه چیز همان لحظه پس از بازنشستگی آغاز می‌شود؟ برای همه این طور نیست. ممکن است در طول یک سال آینده این حس سراغ شما بیاید و به همین خاطر است که ورزشکاران برای شروع این دوره باید تحت حمایت باشند.

بدترین چیزی که یک نفر می‌تواند در چنین شرایطی بشنود این است که هی، پاشو خودتو جمع و جور کن!» گاردین با او مصاحبه‌ای کرده که بسیار خواندنی و مهم است. گیل امس به عنوان کسی که قله‌های بدمینتون جهان را فتح کرده در این گفتگو ابراز کرده: «بار‌ها آرزو کرده‌ام که ای کاش هرگز ورزشکار حرفه‌ای نمی‌شدم.» او به مدت یک دهه به صورت حرفه‌ای بدمینتون بازی کرده، اما خودش معتقد است حداقل ۲۳ سال در بالاترین سطح ممکن تمام زندگی‌اش با بدمینتون در هم آمیخته بوده.

او می‌گوید: «بله، من مدال‌های زیادی برای نمایش دارم، من به همه چیز در بدمینتون رسیدم، اما من چه کسی هستم؟ من جاه‌طلبم و مصمم. اما زمانی که به دنبال استخدام می‌روم از می‌پرسند آیا مدرک بازاریابی دارید؟ آیا ۳ سال سابقه کار دارید؟ نه! مشخص است که ندارم!» امس در سال ۱۹۹۸ موفق به دریافت مدرک علمی ورزشی شد و حالا می‌تواند منتظر بماند، گواهینامه ورزشکاران المپیکی دریافت کند و مبلغی به حسابش واریز شود؛ اما او می‌گوید تنها به دنبال اثبات توانایی‌ها، هوش و سرزندگی‌اش است. امس مطلبی در وبلاگش نوشته و گفته: «من واقعا شرمنده‌ام.

باید اعتراف کنم در حال تلاش برای پیدا کردن شغل هستم و اکنون برای پرداخت قبض‌هایم وسایلم را می‌فروشم. من احساس شکست می‌کنم، من احساس گم‌شدگی می‌کنم. بدون جهت و بدون هدف به زندگی ادامه می‌دهم؛ بدون شغل بدون هویت، دارم به کدام جهنمی می‌روم؟ می‌دانم که در ورزشی و در رتبه‌بندی بدمینتون کجای دنیای واقعی ایستاده‌ام، آیا متوسطم؟ خوبم؟ بدم؟ من واقعا نمی‌دانم چه چیزی هستم.» دونالد مک‌رائه، خبرنگار گاردین در مورد امس می‌گوید: «داستان امس یادآور داستان بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای در دوران بازنشستگی است.»

گیل امس می‌گوید بعد از اینکه این متن‌ها را بعد از ۷ ماه تلاش ناموفق برای پیدا کردن شغل در وبلاگش نوشت، بیش از هزار پیام دریافت کرد که اغلب آن‌ها به او می‌گفتند من هم مثل تو هستم. امس می‌گوید: «از این هزار پیام بیش از ۲۰۰ پیام مربوط به ورزشکاران حرفه‌ای در سراسر دنیا بود که احساسی مشابه احساس من داشتند.

سیستم ورزش شما را سرکوب می‌کند و باعث می‌شود که مانند یک بچه بمانید چراکه کنترل تعدادی کودک بسیار راحت‌تر است زیرا اگر آن‌ها بدرفتاری کنند به راحتی با تنبیه می‌توانید از تکرار آن جلوگیری کنید. بنابراین مربی‌ها به والدین تبدیل می‌شوند و ورزشکاران به بچه‌ها، من هنوز هم مانند یک کودک رفتار می‌کنم. من نگران این دستگاه فشار هستم. این بسیار ترسناک است که شما مجبور شوید در ۲۵ سالگی بازنشسته شوید.

چرا آدم‌ها باید در ۲۵ سالگی بازنشسته شوند؟ به بکی جیمز (دوچرخه‌سوار سرعت) نگاه کنید، او در ۲۵ سالگی بازنشسته شد، چون مشکل کوچکی در روده‌هایش داشت و صادق بود. او رشته خودش را از دست داد و ما هم یک ورزشکار بسیار با استعداد را. طبیعت مصرف‌گرای ورزش همین است. اگر شما نتوانید در خط تولید مدال طلا خوب کار کنید، کنار زده می‌شوید تا نفر بعدی بیاید.

باید سیستم رتبه‌بندی مدال را فراموش کنیم. برای اکثر مردم اهمیتی ندارد، بریتانیا در جدول مدال‌های المپیک در رده دوم است یا سوم یا دهم. اینکه سیستمی ناسالم است که افراد را نابود می‌کند. باید به دوره‌ای برگردیم که از ورزش کردن لذت می‌بردیم.»