باغبانی درمانی و بهبود زندگی سالمندان
باغبانی از جمله فعالیت‌هایی است که اغلب سالمندان از آن لذت می‌برند و در عین حال فعالیت جسمی و ذهنی آنان حفظ می‌شود.
کد خبر :
۷۷۰۷۸
بازدید :
۴۴۵۷
با افزایش امید به زندگی و کاهش میزان مرگ و میر، جمعیت سالمندی جهان رو به افزایش گذاشته است. برای برخی افراد سالمند، پیر شدن باعث کاهش شناخت و عملکرد می‌شود و ممکن است منجر به از دست دادن استقلال در زندگی شود.
اگر چه تغییرات ناشی از سالمندی اجتناب‌ناپذیر است، اما می‌توان تا حدودی از بسیاری از آن‌ها جلوگیری کرد یا آن‌ها را به تعویق انداخت. باغبانی از جمله فعالیت‌هایی است که اغلب سالمندان از آن لذت می‌برند و در عین حال فعالیت جسمی و ذهنی آنان حفظ می‌شود. محققان در پژوهشی با عنوان "تاثیر باغبانی بر کیفیت زندگی سالمندان" این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط فاطمه علی‌پور، دانشجوی کارشناسی ارشد پرستاری و سالمندی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، احترام سادات ایلالی و علی حسام زاده، استادیار گروه سالمندی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، سید نورالدین موسوی نسب، دانشیار گروه آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شده، آمده است: «مطالعه حاضر یک پژوهش نیمه تجربی با گروه کنترل بوده و مداخله به صورت پیش آزمون و پس آزمون بوده است. جامعه پژوهش شامل سالمندان مراجعه‌کننده به مراکز مراقبتی روزانه هستند.»
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «در این مطالعه سالمندان مراجعه‌کننده به مراکز مراقبتی روزانه مهر و مینا در شهرستان ساری در سال ۱۳۹۶ مورد بررسی قرار گرفتند. معیار‌های ورود افراد به مطالعه عبارت بود از ۱) داشتن سن ۶۰ سال و بالاتر، ۲) دارا بودن توانایی انجام فعالیت روزانه براساس کسب نمره ۱۲ تا ۱۶ پرسشنامه فعالیت‌های ابزاری روزمره زندگی سالمندان ۳) برخورداری از عملکرد شناختی براساس کسب نمره هفت در آزمون وضعیت شناختی ۴) داشتن پرونده و مراجعه به مرکز روزانه حداقل در سه ماه گذشته، ۵) علاقمندی به انجام فعالیت باغبانی، ۶) نبود منع در انجام فعالیت باغبانی برای سالمند براساس تشخیص پزشک»
براساس آن چه در این پژوهش آمده، نمونه‌گیری ابتدا به روش در دسترس انجام شد. فهرستی از اسامی افراد واجد شرایط از میان سالمندان مرکز مینا (۵۰ نفر) و مرکز مهر (۷۰ نفر) تهیه شد. سپس ۴۰ نفر به صورت تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد انتخاب شدند و پس از بررسی از نظر معیار ورود ۳۰ نفر به عنوان نمونه در هر مرکز برگزیده شدند.
در این مقاله آمده است: «در گروه مداخله، باغبانی درمانی به مدت شش هفته در ۱۲ جلسه ۴۵-۳۰ دقیقه‌ای (در هر هفته دو جلسه) به صورت گروهی با سالمندان برگزار شد. به این صورت که سالمندان در گروه‌های ۵-۴ نفره با یک گلدان آماده گل‌کاری، کار کردند.»
شرح جلساتی که افراد گروه مداخله در آن شرکت داشتند بدین شرح بود: آشنایی با اعضا، بیان منطق و اهداف جلسات آموزشی، جلسه دوم: آشنایی با بذر سبزیجات، نوع کاشت و نحوه آبیاری، جلسه سوم: آموزش نگهداری و مراقبت از بذر به صورت گروهی، جلسه چهارم: بازدید از بذر‌های به عمل آمده و از بین بردن گیاهان هرز، جلسه پنجم: آموزش و نحوه بهره‌برداری از محصولات به دست آمده، جلسه ششم: آموزش خواص هر یک از بذر‌های کاشته شده، جلسه هفتم: بررسی سبزیجات کاشته شده و توجه سالمندان به روند رشد آن‌ها، جلسه هشتم: آموزش نحوه نگهداری از سبزیجات، جلسه نهم: چیدن سبزیجات رسیده و مورد مصرف قرار دادن آن‌ها و تاکید بر ارتباط عاطفی با گیاهان، جلسه دهم و یازدهم: تکرار فرآیند صورت گرفته در جلسه نهم، جلسه دوازدهم: اجرای پرسشنامه کیفیت زندگی لپاد و مکتوب شدن نتایج تمامی جلسات.
در این پژوهش آمده است: «معیار افسردگی و اضطراب سالمندان در گروه مداخله به طور متوسط از نمره ۸.۹۳ در پیش از مداخله به نمره ۱۰.۶ افزایش یافته بود که این تفاوت معنی‌دار بود. در گروه کنترل نیز به طور متوسط از نمره ۸.۹۳ در پیش از مداخله به نمره ۹.۲۳ تغییر کرده بود که این تفاوت هر چند نسبت به گروه مداخله کمتر بود، اما معنی‌دار نیز بود. به طور کلی، پس از شش هفته باغبانی درمانی در طی ۱۲ جلسه، کیفیت زندگی سالمندان در گروه مداخله و کنترل از نظر آماری تفاوت داشت بنابراین به نظر می‌رسد که باغبانی درمانی بر بهبود کیفیت زندگی سالمندان موثر باشد.»
این پژوهش در صد و هشتادویکمین شماره‌ی بیست و نهمین دوره مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر شده است.
اگر چه تغییرات ناشی از سالمندی اجتناب‌ناپذیر است، اما می‌توان تا حدودی از بسیاری از آن‌ها جلوگیری کرد یا آن‌ها را به تعویق انداخت. باغبانی از جمله فعالیت‌هایی است که اغلب سالمندان از آن لذت می‌برند و در عین حال فعالیت جسمی و ذهنی آنان حفظ می‌شود. محققان در پژوهشی با عنوان "تاثیر باغبانی بر کیفیت زندگی سالمندان" این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط فاطمه علی‌پور، دانشجوی کارشناسی ارشد پرستاری و سالمندی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، احترام سادات ایلالی و علی حسام زاده، استادیار گروه سالمندی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، سید نورالدین موسوی نسب، دانشیار گروه آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شده، آمده است: «مطالعه حاضر یک پژوهش نیمه تجربی با گروه کنترل بوده و مداخله به صورت پیش آزمون و پس آزمون بوده است. جامعه پژوهش شامل سالمندان مراجعه‌کننده به مراکز مراقبتی روزانه هستند.»
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «در این مطالعه سالمندان مراجعه‌کننده به مراکز مراقبتی روزانه مهر و مینا در شهرستان ساری در سال ۱۳۹۶ مورد بررسی قرار گرفتند. معیار‌های ورود افراد به مطالعه عبارت بود از ۱) داشتن سن ۶۰ سال و بالاتر، ۲) دارا بودن توانایی انجام فعالیت روزانه براساس کسب نمره ۱۲ تا ۱۶ پرسشنامه فعالیت‌های ابزاری روزمره زندگی سالمندان ۳) برخورداری از عملکرد شناختی براساس کسب نمره هفت در آزمون وضعیت شناختی ۴) داشتن پرونده و مراجعه به مرکز روزانه حداقل در سه ماه گذشته، ۵) علاقمندی به انجام فعالیت باغبانی، ۶) نبود منع در انجام فعالیت باغبانی برای سالمند براساس تشخیص پزشک»
براساس آن چه در این پژوهش آمده، نمونه‌گیری ابتدا به روش در دسترس انجام شد. فهرستی از اسامی افراد واجد شرایط از میان سالمندان مرکز مینا (۵۰ نفر) و مرکز مهر (۷۰ نفر) تهیه شد. سپس ۴۰ نفر به صورت تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد انتخاب شدند و پس از بررسی از نظر معیار ورود ۳۰ نفر به عنوان نمونه در هر مرکز برگزیده شدند.
در این مقاله آمده است: «در گروه مداخله، باغبانی درمانی به مدت شش هفته در ۱۲ جلسه ۴۵-۳۰ دقیقه‌ای (در هر هفته دو جلسه) به صورت گروهی با سالمندان برگزار شد. به این صورت که سالمندان در گروه‌های ۵-۴ نفره با یک گلدان آماده گل‌کاری، کار کردند.»
شرح جلساتی که افراد گروه مداخله در آن شرکت داشتند بدین شرح بود: آشنایی با اعضا، بیان منطق و اهداف جلسات آموزشی، جلسه دوم: آشنایی با بذر سبزیجات، نوع کاشت و نحوه آبیاری، جلسه سوم: آموزش نگهداری و مراقبت از بذر به صورت گروهی، جلسه چهارم: بازدید از بذر‌های به عمل آمده و از بین بردن گیاهان هرز، جلسه پنجم: آموزش و نحوه بهره‌برداری از محصولات به دست آمده، جلسه ششم: آموزش خواص هر یک از بذر‌های کاشته شده، جلسه هفتم: بررسی سبزیجات کاشته شده و توجه سالمندان به روند رشد آن‌ها، جلسه هشتم: آموزش نحوه نگهداری از سبزیجات، جلسه نهم: چیدن سبزیجات رسیده و مورد مصرف قرار دادن آن‌ها و تاکید بر ارتباط عاطفی با گیاهان، جلسه دهم و یازدهم: تکرار فرآیند صورت گرفته در جلسه نهم، جلسه دوازدهم: اجرای پرسشنامه کیفیت زندگی لپاد و مکتوب شدن نتایج تمامی جلسات.
در این پژوهش آمده است: «معیار افسردگی و اضطراب سالمندان در گروه مداخله به طور متوسط از نمره ۸.۹۳ در پیش از مداخله به نمره ۱۰.۶ افزایش یافته بود که این تفاوت معنی‌دار بود. در گروه کنترل نیز به طور متوسط از نمره ۸.۹۳ در پیش از مداخله به نمره ۹.۲۳ تغییر کرده بود که این تفاوت هر چند نسبت به گروه مداخله کمتر بود، اما معنی‌دار نیز بود. به طور کلی، پس از شش هفته باغبانی درمانی در طی ۱۲ جلسه، کیفیت زندگی سالمندان در گروه مداخله و کنترل از نظر آماری تفاوت داشت بنابراین به نظر می‌رسد که باغبانی درمانی بر بهبود کیفیت زندگی سالمندان موثر باشد.»
این پژوهش در صد و هشتادویکمین شماره‌ی بیست و نهمین دوره مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر شده است.
۰
