جغرافیای مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم

زینب موسوی | پرونده انتخابات مجلس یازدهم بسته شد؛ مجلسی که با مشارکت ۳۲/ ۴۲درصدی مردم در سراسر کشور برگزار شد و بیشترین کرسی‌های آن به تصاحب اصولگرایان درآمد. بنابر آنچه وزیر کشور در نشست خبری خود با خبرنگاران مستقر در ستاد انتخابات کشور اعلام کرد، از میان ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر واجد شرایط برای حضور در انتخابات دوم اسفند، ۲۴ میلیون و ۵۱۲ هزار و ۴۰۴ نفر در سراسر کشور در این انتخابات مشارکت کردند.

هرچند این ارقام از مشارکت ۳۲/ ۴۲ درصدی مردم حکایت دارد، اما عبدالرضا رحمانی فضلی، درصد مشارکت درانتخابات دوم اسفند را ۵۷/ ۴۲ درصد اعلام کرد. در حالی مردم ایران مشارکت بیش از ۴۲ درصدی در انتخابات این دوره از مجلس را رقم زدند که در جریان انتخابات مجلس دهم، مردم در کل کشور مشارکت ۸۳/ ۶۱ درصدی را به ثبت رسانده بودند.

مشارکت ۲۵ درصدی پایتخت‌نشینان
از سوی دیگر، آمار اعلامی از سوی وزیر کشور حکایت از مشارکت ۲۵ درصدی مردم شهر تهران در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی دارد؛ یکی دیگر از ارقام انتخاباتی که در مقایسه با انتخابات مجلس دهم، باز هم روندی کاهشی داشته است.

رحمانی فضلی دیروز اعلام کرد که مردم در استان تهران مشارکتی ۲/ ۲۶ درصدی را به ثبت رساندند. همچنین بنابر اعلام وزیر کشور، رقم مشارکت مردم شهر تهران در انتخابات ۴/ ۲۵ درصد بوده است. این در حالی است که بنابر آمار این وزارتخانه، مردم در انتخابات مجلس دهم مشارکت ۵۰ درصدی داشتند.

در انتخابات دوم اسفندماه امسال، در استان تهران ۲ میلیون و ۵۳۹ هزار و ۷۶۳ نفر در انتخابات شرکت کردند که از این میان، یک میلیون و ۸۴۱ هزار و ۸۹۱ نفر از شهر تهران در انتخابات مشارکت داشتند. وزیر کشور با اشاره به درصد بیشترین و کمترین مشارکت در انتخابات در کل کشور هم گفت که بیشترین درصد مشارکت در استان کهگیلویه و بویراحمد با ۷۱ درصد بود و کمترین مشارکت هم به استان تهران با ۲/ ۲۶ درصد مربوط است.

همچنین بنابر موارد اعلامی از ستاد انتخابات کشور، استان‌های سیستان و بلوچستان و ایلام به ترتیب با مشارکت ۶۰ و ۵۹ درصدی پس از کهکیلویه و بویراحمد، بیشترین مشارکت را در انتخابات دوم اسفندماه یه ثبت رساندند. از سوی دیگر، استان البرز با مشارکت ۲/ ۲۸، کردستان با مشارکت ۳۱درصدی و اصفهان با مشارکت ۳۶ درصدی بعد از تهران کمترین میزان مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم را به خود اختصاص دادند.

همچنین رحمانی فضلی میزان مشارکت مردم در قم را بیش از ۴۳ درصد عنوان کرد؛ این در حالی است که مردم قم در انتخابات مجلس دهم، مشارکت ۶۰ درصدی داشتند. البته وزیر کشور در نشست خبری دیروز خود، به‌صورت تلویحی بیماری کرونا و مسائلی همچون سقوط هواپیما و حوادث آبان و دی را در کاهش مشارکت مردم موثر دانست و در عین حال گفت که «در این شرایط این میزان حضور و مشارکت مردم کاملا قابل قبول است.»

مشارکت مردان بیشتر از زنان
از سوی دیگر، در میان سایر آمار‌های اعلامی که دیروز وزیر کشور در نشست خبری خود با خبرنگاران در ستاد انتخابات کشور مطرح کرد، از میان ۲۴ میلیون و ۵۱۲ هزار و ۴۰۴ نفری که در کل کشور در انتخابات مشارکت داشتند، زنان مشارکت ۴۸ درصدی و مردان مشارکتی ۵۲درصدی را به ثبت رساندند. همچنین ۲میلیون و ۹۳۱ هزار نفر رای اولی در انتخابات مجلس یازدهم، رای خود را به صندوق انداختند.

تغییر ۸/ ۷۶ درصدی نمایندگان مجلس
اگر از موضوع میزان مشارکت مردم در انتخابات بگذریم، نکته جالب، اما قابل پیش‌بینی، تغییر گسترده کرسی‌های پارلمان از منظر منتخبان و همچنین گرایش سیاسی آنان است.

همچنین بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که بدون احتساب ۱۱ کرسی که تعیین تکلیف آن‌ها به مرحله دوم کشیده شده است، درصد نمایندگان مجلس یازدهم نسبت به مجلس دهم، ۸/ ۷۶ درصد است. بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها ۳۱/ ۱۹ درصد از کرسی‌های مجلس آتی را نمایندگان فعلی به دست آورده‌اند. همچنین ۲۴/ ۱۷ درصد از کرسی‌های مجلس یازدهم را نمایندگان ادوار کسب کرده‌اند و ۶۵/ ۵۹ درصد کرسی‌های پارلمان دور یازدهم، به منتخبان جدیدالورود رسیده که تا به حال سابقه نمایندگی نداشته‌اند. البته هنوز تکلیف ۷/ ۳ کرسی‌های مجلس یازدهم مشخص نیست که در انتخابات دور دوم در فروردین ماه مشخص خواهد شد.

اصولگرایان، پیروز تهران
سال ۹۴ اگر فهرست ۳۰ نفره اصلاح طلبان موسوم به فهرست امید در کسب همه ۳۰ کرسی نمایندگی تهران توفیق یافت، این بار، فهرست اصولگرایان موسوم به فهرست وحدت، پیروز میدان شد و در مجلس یازدهم جای تهرانی‌های فهرست امید را خواهند گرفت؛ اصولگرایانی که با چالش بسیار و فراز و نشیب، در دقیقه ۹۰ به وحدت رسیدند و با چالش‌های پیش از وحدت، معلوم نیست که این وحدت پس از آغاز مجلس یازدهم پابرجا بماند یا نه.

با این حال تعداد آرای اعلام شده از سوی وزارت کشور، محمدباقر قالیباف را رای اول تهران اعلام می‌کند؛ آرایی که تفاوت آن با رای نفر دوم در تهران یعنی مصطفی میرسلیم، ۳۷۲ هزار و ۹۶۹رای است. قالیباف با یک میلیون و ۲۶۵ هزار و ۲۸۷ رای، نفر اول تهران شد و مصطفی میرسلیم با ۸۹۲ هزار و ۳۱۸ رای، نفر دوم در تهران.

با وجود آنکه فهرست اصولگرایان پیروز انتخابات تهران شد، اما بررسی آرای منتخبان مجلس دهم و یازدهم نشان می‌دهد محمدرضا عارف در انتخابات دور قبل، با کسب یک میلیون و ۶۰۸ هزار و ۹۲۶رای، جایگاه اول را کسب کرده بود و علی مطهری نیز با یک میلیون و ۴۴۷ هزار ۷۱۳ رای، نفر دوم منتخبان مجلس دهم از تهران شده بود.

همچنین این بررسی تطبیقی نشان می‌دهد که تعداد آرای نفر دوم انتخابات مجلس یازدهم یعنی مصطفی میرسلیم، حتی به تعداد آرای عبدالرضا هاشم‌زایی که آخرین منتخب تهران برای انتخابات مجلس دهم بود، هم نمی‌رسد. در انتخابات مجلس دهم عبدالرضا هاشم‌زایی با یک میلیون و ۷۸ هزار و ۸۱۷ رای، نفر سی‌ام تهران شده بود.

این در حالی است که عزت الله اکبری تالارپشتی نفر آخر تهران در انتخابات دوم اسفند امسال، با کسب ۶۴۲ هزار و ۲۱۴ رای توانسته است به‌عنوان نفر آخر منتخبان تهران وارد مجلس یازدهم شود.

علاوه بر آنکه اصولگرایان پیروز انتخابات تهران شدند، در کسب اغلب کرسی‌های پارلمان نیز توفیق یافتند. همچنین اسامی منتخبان نشان می‌دهد که اغلب نمایندگان مجلس دهم از باقی ماندن در پارلمان بازماندند و افراد جدید یا نمایندگان ادوار جای آنان را گرفتند.

۱۷ کرسی از آن زنان
بنابر آمار اعلامی ستاد انتخابات کشور تاکنون ١٧ زن به مجلس یازدهم راه پیدا کرده‌اند و یک زن نیز برای حضور در مجلس باید در مرحله دوم انتخابات مجلس یازدهم به رقابت ادامه دهد. اگر فاطمه آجرلو نامزد انتخابات مجلس از کرج در مرحله دوم بتواند از سد رقیب بگذرد، مجلس یازدهم رکورددار ۱۸ کرسی زنانه در پارلمان پس از انقلاب خواهد بود. البته این رکورد ابتدا برای مجلس دهم به ثبت رسید، اما با رد صلاحیت مینو خالقی یکی از منتخبان اصفهان پس از اعلام نتایج انتخابات سال ۹۴، تعداد زنان در این مجلس به ۱۷ نفر کاهش یافت.

طبق اطلاعیه ستاد انتخابات کشور الهام آزاد از حوزه انتخابیه نایین، خور و بیابانک، عفت شریعتی کوهبنانی از حوزه انتخابیه زرند و کوهبنان، سمیه محمودی ازحوزه انتخابیه شهرضا و دهاقان، پروین صالحی مبارکه ازحوزه انتخابیه مبارکه، سارا فلاحی از حوزه انتخابیه ایلام، ایوان و چرداول، معصومه پاشایی‌بهرام از حوزه انتخابیه مرند و جلفا، فاطمه محمد بیگی از حوزه انتخابیه قزوین، فاطمه مقصودی از حوزه انتخابیه بروجرد، شیوا قاسمی از حوزه انتخابیه مریوان و سروآباد، فاطمه رحمانی از حوزه انتخابیه مشهد و کلات، زهرا شیخی مبارکه از حوزه انتخابیه اصفهان، هاجر چنارانی از حوزه انتخابیه نیشابور و فیروزه، فاطمه رهبر، زهره الهیان، سمیه رفیعی، فاطمه قاسمپور و زهره سادات لاجوردی از حوزه انتخابیه تهران، ۱۷زن منتخب مجلس یازدهم هستند.